Zastosowanie sieci pajęczych do oceny zawartości wybranych metali ciężkich w powietrzu na przykładzie Wrocławia

• Autorzy: Rybak J.

Warianty tytułu

EN

Use of spider webs for assessing airborne concentrations of some heavy metals within the city of Wroclaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

We Wrocławiu przeprowadzono po raz pierwszy w Polsce badania nad wykorzystaniem sieci pajęczych do indykacji skażeń powietrza metalami ciężkimi emitowanymi z silników samochodowych. Na dziewięciu stanowiskach (po 3 i 4 miesiącach od ich konstrukcji) zebrano gęste i osiągające spore rozmiary sieci pajęcze reprezentantów rodziny Agelenidae należących do gatunków Malthonica sylvestris, Malthonica ferruginea i Tegenaria atrica oraz nieregularne sieci rodziny Pholcidae należące do gatunku Pholcus phalangoides. W zebranych sieciach pajęczych oznaczono stopień kumulacji wybranych metali ciężkich (Pb, Zn, Pt). Porównanie oznaczonych zawartości tych metali na poszczególnych stanowiskach wykazało, że istnieje statystycznie istotny związek pomiędzy ich zawartością a odległością od drogi jako źródła emisji. Określono także wpływ wieku pajęczyny na poziom kumulacji metali, stwierdzając istotnie statystycznie różnice na wszystkich stanowiskach badawczych między zawartością metali na sieciach zebranych po 3 i 4 miesiącach ekspozycji. Otrzymane wyniki potwierdziły możliwość skonstruowania praktycznego narzędzia do indykacji zanieczyszczeń powietrza w oparciu o sieci pajęcze, przy czym szczególnie przydatne do tego celu mogą być sieci pająków z rodziny Agelenidae.

EN

The study reported on in this paper was the first in Poland to examine the suitability of spider webs as indicators of heavy metal pollution in urban air due to motor vehicle emissions. Webs of three species, Malthonica sylvestris, Malthonica ferruginea and Tegenaria atrica belonging to the Agelenidae family, as well as irregular webs of the species Pholcus phalangoides belonging to the Pholcidae family, were collected from nine sampling sites within the city of Wroclaw after 3 and 4 months of exposure to airborne heavy metals. The webs were then analyzed for the extent of Pb, Zn and Pt accumulation. Comparison of the results obtained at particular sites has revealed a statistically significant relation between the heavy metal content of the webs and the distance from the road as the emission source. Analyses were also carried out to determine how the age of the web affects the level of heavy metal accumulation. The results obtained from all the sampling sites tested have disclosed significant differences in the heavy metal content between the webs collected upon 3-month exposure and those collected after 4-month exposure. The study has substantiated the suitability of spider webs as indicators of urban air pollution, especially of the webs constructed by spiders of the family Agelenidae.

Słowa kluczowe

PL

sieci pajęcze; Agelenidae; Pholcidae; zanieczyszczenia atmosfery; metale ciężkie; biondykacja

EN

spider webs; Agelenidae; Pholcidae; air pollution; heavy metals; bioindication

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 34, nr 4
• Strony: 47--50
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., wykr.

Twórcy

autor

Rybak J.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Inżynierii Środowiska, Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,

Bibliografia

• 1. I. SÓWKA: Ocena zasięgu oddziaływania zapachowego zakładu przemysłowego na przykładzie wybranej cukrowni. Ochrona Środowiska 2011, vol. 33, nr 1, ss. 31–34.
• 2. B. KOŁWZAN, P. JADCZYK, G. PASTERNAK, J. GŁUSZCZAK, M. PAWLIK, M. KRAWCZYŃSKA, J. KLEIN, J. RYBAK: Ocena stanu sanitarnego powietrza w otoczeniu wybranej oczyszczalni ścieków. Ochrona Środowiska 2012, vol. 34, nr 2, ss. 9–14.
• 3. W. ROGULA, J.S. PASTUSZKA, E. TALIK: Concentration level and surface chemical composition of urban airborne particles near crossroads in Zabrze, Poland. Archiwum Ochrony Środowiska 2007, Vol. 33, No. 2, pp. 23–34.
• 4. J. RYBAK, I. SÓWKA, A. ZWOŹDZIAK: Preliminary assessment of use of spider webs for the indication of air contaminants. Environment Protection Engineering 2012, Vol. 38, No. 3, pp. 175–181.
• 5. M. HOFMAN, L. WACHOWSKI: Badania zawartości platyny i ołowiu w glebie wzdłuż głównych dróg wylotowych z Poznania. Ochrona Środowiska 2010, vol. 32, nr 3, ss. 43–47.
• 6. S. XIAO-LI, P. YU, G.C. HOSE, C. JIAN, L. FENG-XIANG: Spider webs as indicators of heavy metal pollution in air. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology 2006, Vol. 76, pp. 271–277.
• 7. J.M. HELLAWELL: Biological Indicators of Freshwater Pollution and Environmental Management. Elsevier Applied Science Publishers, Washington 1986.
• 8. K. OBOLEWSKI: Ocena jakości wód powierzchniowych na obszarach zurbanizowanych z wykorzystaniem makrobezkręgowców bentosowych na przykładzie rzeki Słupi. Ochrona Środowiska 2010, vol. 32, nr 2, ss. 35–42.
• 9. K. OBOLEWSKI: Wykorzystanie makrozoobentosu do oceny stanu ekologicznego estuariowego jeziora Jamno. Ochrona Środowiska 2009, vol. 31, nr 2, ss. 17–24.
• 10. M. SZYŁAK-SZYDŁOWSKI: Ocena zmian toksyczności odcieków ze składowiska odpadów podczas ich biologicznego oczyszczania. Ochrona Środowiska 2011, vol. 33, nr 2, ss. 65–68.
• 11. B. KOŁWZAN: Effect of bioremediation on genotoxicity of soil contaminated with diesel oil. Environment Protection Engineering 2009, Vol. 35, No. 1, pp. 95–103.
• 12. G. DĄBROWSKA, K. HRYNKIEWICZ, K. KŁOSOWSKA, A. GOC: Selekcja bakterii ryzosferowych usprawniających procesy fitoremediacji gleb zawierających związki metali ciężkich. Ochrona Środowiska 2011, vol. 33, nr 2, ss. 53–58.
• 13. B. KOŁWZAN, W. KOŁWZAN, A.M. DZIUBEK, G. PASTERNAK: Statistical approach to assessing groundwater pollution from gasworks. Environment Protection Engineering 2011, Vol. 37, No. 1, pp. 119–126.
• 14. B. KOŁWZAN: Zastosowanie czujników biologicznych (biosensorów) do oceny jakości wody. Ochrona Środowiska 2009, vol. 31, nr 4, ss. 3–14.
• 15. Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2011 roku. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2012.
• 16. G.C. HOSE, J.M. JAMES, M.R. GRAY: Spider webs as environmental indicators. Environmental Pollution 2002, Vol. 120, pp. 725–733.
• 17. M.J. ROBERTS: Spiders of Britain and Northern Europe. Collins Field Guide. Harper Collins, London 1995.
• 18. J. STERNBECK, A. SJODIN, K. ANDRÉASSON: Metal emissions from road traffic and the influence of resuspensionresults from two tunnel studies. Atmospheric Environment 2002, Vol. 36, No. 30, pp. 4735–4744.
• 19. E. de MIGUEL, J.F. LLAMAS, E. CHACON, T. BERG, S. LARSSEN, O. ROYSET, M. VADSET: Origin and patterns of distribution of trace elements in street dust: Unleaded petrol and urban lead. Atmospheric Environment 1997, Vol. 31, No. 17, pp. 2733–2740.
• 20. B. SUCHECKI, M. ZOWSIK, K. RYTEL, A. KASSENBERG: Wpływ transportu drogowego na zdrowie człowieka. Centrum Zrównoważonego Rozwoju, Zielone Mazowsze, Warszawa 2006.
• 21. J. WANG, R.-H. ZHU, Y.-Z SHI: Distribution of platinum group elements in road dust in the Beijing metropolitan area, China. Journal of Environmental Sciences 2007, Vol. 19, pp. 29–34.
• 22. I. SÓWKA, M. FORTUNA, A. ZWOŹDZIAK, J. RYBAK, M. SKRĘTOWICZ, K. KWIECIŃSKA: Analiza stężeń pyłów drobnych w wybranych punktach Wrocławia. W: Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie środowiska [red. T.M. TRACZEWSKA], Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2012, t. 2, ss. 451–457.