Badania zawartości polichlorowanych bifenyli w wodzie i osadach dennych Warty na wysokości Częstochowy

• Autorzy: Rosińska A.

Warianty tytułu

EN

Contamination of the Warta River with polychlorinated biphenyls in the area of Czestochowa

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano oceny stopnia zanieczyszczenia polichlorowanymi bifenylami (PCB) wody i osadów dennych w Warcie. Analizowano zawartość siedmiu kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153, 180). Do badań pobrano próbki osadów dennych i wody w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych wzdłuż biegu Warty w Częstochowie i okolicach. Do analizy PCB wykorzystano metodę ekstrakcji do fazy stałej (SPE). Analizę jakościową wykonano stosując chromatograf gazowy GC 8000 firmy Fisons, rozdział PCB przeprowadzono na kolumnie DB-5, natomiast do ich detekcji i identyfikacji wykorzystano spektrometr mas MS 800 zawierający źródło jonów typu EI o energii jonizacji 70 eV. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że w wodzie i osadach dennych Warty na terenie Częstochowy są obecne polichlorowane bifenyle. Jednocześnie wykazano wzrost zawartości PCB w osadach dennych Warty wzdłuż jej biegu, co może świadczyć, że na terenie miasta mogą się znajdować potencjalne źródła tych zanieczyszczeń. Suma analizowanych kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 i 180) w wodzie mieściła się w zakresie 3,6÷9,4 mg/m3. Stwierdzono, że stopień zanieczyszczenia osadów dennych w Warcie na wysokości Częstochowy nie przekraczał wartości TEL (<0,02 mg/kg), czyli osady te nie stwarzają obecnie zagrożenia dla organizmów wodnych.

EN

The water and bottom sediments of the river Warta were analyzed for contamination with polychlorinated biphenyls (PCBs). Samples were collected at four sampling sites located along the river within the area of the city of Czestochowa and its immediate vicinity. For the analysis of PCBs, use was made of the solid phase extraction (SPE) method, and qualitative analysis was conducted using a Fisons GC 8000 gas chromatograph. PCBs were separated in a DB-5 column, whereas their detection and identification were performed by means of an MS 800 mass spectrometer with an EI ion source of an ionization energy of 70 eV. The findings of the study have substantiated the presence of polychlorinated biphenyls both in the bottom sediments and in the water of the river Warta within the area of Czestochowa. The results obtained have also revealed that the concentrations of PCBs in the bottom sediments tend to increase along the length of the river. This is an indication that potential sources of PCB contamination are located in the city. The sum of the PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 and 180) congeners in the riverine water ranged between 3.6 and 9.4 mg/m3. The extent of bottom sediment contamination in the river section of Czestochowa was not found to exceed the TEL value (<0.02 mg/kg), which demonstrates that the bottom sediments pose no hazard to aquatic organisms.

Słowa kluczowe

PL

woda powierzchniowa; Warta; osad denny; polichlorowane bifenyle

EN

river water; Warta River; bottom sediments; polychlorinated biphenyls

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 32, nr 1
• Strony: 15--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Rosińska A.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska, Katedra Chemii, Technologii Wody i Ścieków, ul. J.H. Dąbrowskiego 69, 42-202 Częstochowa,

Bibliografia

• 1. I. BOJAKOWSKA, T. GLIWICZ, K. MAŁECKA: Wyniki geochemicznych badań osadów wodnych Polski w latach 2003–2005. Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2006.
• 2. J. FALANDYSZ: Polichlorowane bifenyle (PCBs) w środowisku: Chemia, analiza, toksyczność, stężenia i ocena ryzyka. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999.
• 3. M.D. ERICSON: Analytical Chemistry of PCBs. CRC, Lewis Publishers, Boca Raton, New York 1997.
• 4. U. DMITRUK, M. PIAŚCIK, J. DOJLIDO, B. TABORYSKA: Badania sorpcji i desorpcji wybranych niebezpiecznych substancji organicznych w układzie woda/osady denne. Ochrona Środowiska 2008, vol. 30, nr 3, ss. 21–25.
• 5. W. GROCHOWIECKA, M. ŚWIDERSKA-BRÓŻ, M. WOLSKA: Skuteczność mikrocedzenia w usuwaniu fitoplanktonu oraz wybranych zanieczyszczeń chemicznych z wody powierzchniowej. Ochrona Środowiska 2009, vol. 31, nr 2, ss. 25–30.
• 6. I. BOJAKOWSKA, T. GLIWICZ: Chloroorganiczne pestycydy i polichlorowane bifenyle w osadach rzek Polski. Przegląd Geologiczny 2005, vol. 53, nr 8, ss. 649–655.
• 7. Ø.A. VOIE, A. JOHNSEN, H.K. ROSSLAND: Why biota still accumulate high levels of PCBs after removal of PCB contaminated sediments in Norwegian fjord. Chemosphere 2002, Vol. 46, pp. 1367–1372.
• 8. R. GÖTZ, O.-H. BAUER, P. FRIESEL, T. HERRMAN, E. JANTZEN, M. KUTZKE, R. LAUER, O. PAEPKE, K. ROCH, U. ROHWEDER, R. SCHWARTZ, S. SIEVERS, B. STACHEL: Vertical profile of PCDD/Fs, dioxin-like PCbs, other PCBs, PAHs, chlorobenzenes, DDX, HCHs, organotin compounds and chlorinated ethers in dated sediment/soil cores from flood-plains of the river Elbe, Germany. Chemosphere 2007, Vol. 67, No. 3, pp. 592–603.
• 9. Q.H. ZHANG, G.B. JIANG: Polychlorinated dibenzeno-p-dioxins/furans and polychlorinated biphenyls in sediments and aquatic organisms from the Taihu Lake, China. Chemosphere 2005, Vol. 61, pp. 314–322.
• 10. C.-T. FU, S.-C. WU: Seasonal variation of the distribution of PCBs in sediments and biota in a PCB-contaminated estuary. Chemosphere 2006, Vol. 62, pp. 1786–1794.
• 11. P. BAUMARD, H. BUDZINSKI, P. GARRIGUES, J.C. SORBE, T. BURGEOT, J. BELLOCO: Concentration of PAHs (poly-cyclic aromatic hydrocarbons) in various marine organisms in relation to those in sediments and trophic level. Mar. Poll. Bull. 1998, 36, pp. 951–960.
• 12. W. ZHOU, Z. ZHAI, Z. WANG, L. WANG: Estimation of n-octanol/water partition coefficients (Kow) of all PCB congeners by density functional theory. Journal of Molecular Structure (THEOCHEM) 2005, 755, pp. 137–145.
• 13. A. ROSIŃSKA: Contamination of PCBs in sediments from chosen Polish rivers and reservoirs. 35th International Conference of SSCHE, Tatranske Matliare (Slovakia) 2008.
• 14. EPA Method 3550B: Ultrasonic extraction. A procedure for extracting nonvolatile and semivolatile organic compounds from solids such as soil, sludges and wastes.
• 15. M. JANOSZ-RAJCZYK, L. DĄBROWSKA, A. ROSIŃSKA, J. PŁOSZAJ, E. ZAKRZEWSKA: Zmiany ilościowo-jakościowe PCB, WWA i metali ciężkich w kondycjonowanych osadach ściekowych stabilizowanych biochemicznie. Politechnika Częstochowska, Monografie nr 120, Częstochowa 2006.
• 16. S. JOSEFSSON, R. WESTBOM, L. MATHIASSON, E. BJÖRKLUND: Evolution of PLE exhaustiveness for the extraction of PCBs from sediments and the influence of sediment characteristics. Analytica Chimica Acta 2006, Vol. 560, pp. 94–102.
• 17. Y. GONG, J.V. DEPTINO, G.Y. RHEE, X. LIU: Desorption rates of two PCB congeners from suspended sediment – I. Experimental results. Water Research 1998, Vol. 32, No. 8, pp. 2507–2517.
• 18. G. CORNELISSEN, K.A. HASSELL, P.C.M. VAN NOORT, R. KRAAU, P.J. VAN EKEREN, C. DUKEMA, P.A. DE JAGER, H.A.J. GOVERS: Slow desorption of PCBs and chlorobenzenes from soils and sediments: Relations with sorbent and sorbate characteristics. Environ. Pollution 2000, Vol. 108, pp. 69–80.
• 19. F. MENG, B. ZHANG, P. GBOR, D. WEN, F. YANG, C. SHI, J. ARONSON, J. SLOAN: Models for gas/particle partitioning, transformation and air/water surface exchange of PCBs and PCDD/Fs in CMAQ. Atmospheric Environment 2007, Vol. 41, pp. 9111–9127.
• 20. A.M. FERREIRA, M. MARTINS, C. VALE: Influence of diffuse sources on levels and distribution of polychlorinated biphenyls in the Guadiana River estuary, Portugal. Marine Chemistry 2003, Vol. 83, pp. 175–184.
• 21. R. D’ADAMO, S. PELOSI, P. TROTTA, G. SANSONE: Bioaccumulation and biomagnifications of polycyclic aromatic hydrocarbons in aquatic organisms. Marine Chemistry 1997, Vol. 56, pp. 45–49.
• 22. C.-C. HUNG, G.-C. GONG, K.T. JIANN, K.M. YEAGER, P.H. SANTSCHI, T.L. WADE, J.L. SERICANO, H.-L. HSIEH: Relationship between carbonaceous materials and polychlorinated biphenyls (PCBs) in the sediments of Danshui River and adjacent coastal areas, Taiwan. Chemosphere 2006, Vol. 65, No. 9, pp. 1452–1461.
• 23. C. VANIER, M. SYLVESTRE, D. PLANAS: Persistence and fate of PCBs in sediments of Saint Lawrence River. The Science of the Total Environment 1996, Vol. 192, No. 3, pp. 229–244.