Studia nad ekologiczną organizacją populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

Sporek, K.; Ebiś, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Studia nad ekologiczną organizacją populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

Autorzy

Sporek K. , Ebiś M.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Ecological Characteristic of Scots Pine Populations

Języki publikacji

Abstrakty

Przedstawiony w pracy problem naukowy jest zagadnieniem typowo synekologicznym, w szczególności dotyczącym ekologii populacji sosny zwyczajnej. Populacja sosny wykazuje właściwości, które są funkcją całej grupy, a nie pojedynczych organizmów. Należą do nich zagęszczenie, rozrodczość, śmiertelność, struktura wiekowa, potencjał biotyczny, struktura przestrzenna oraz przyrost liczbowy. Wprowadzenie kryterium normalności struktury piętra drzew wydaje się niezbędne nie tylko z punktu widzenia leśnictwa, ale i z punktu widzenia ekologii jako podstawowej nauki biologicznej. Stwierdzono bowiem, że nienormalność tego piętra pociąga za sobą wiele następstw natury biocenotycznej, z których na pierwszym miejscu trzeba wymienić nasilenie rozmnoży i nasilenie żeru entomofauny. Każde odchylenie wpływa niekorzystnie na produkcję masy drzewnej, a długotrwała nienormalność wprost zagraża gradacją fitofagów owadzich, czyli grozi zagładą piętra drzew.

Słowa kluczowe

leśnictwo ekologia sosna zwyczajna populacja sosny zwyczajnej produkcja masy drzewnej zagłada piętra drzew cechy strukturalne drzewostanu

Scots pine populations ecological characteristic wood production equilibrium destruction

Wydawca

Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej

Czasopismo

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Opolska

Rocznik

2002

Tom

Vol. 274, z. 3

Strony

69--87

Opis fizyczny

Bibliogr. 59 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Sporek K.

Katedra Urządzeń dla Przemysłu Spożywczego i Ochrony Środowiska, Politechnika Opolska

autor

Ebiś M.

Bibliografia

[1] ASSMAN E., 1968: Nauka o produkcyjności lasu, PWRiL, Warszawa.
[2] BECKER I DYLLINGEN J., 1939: Die Ernahrung des Waldes. Verlagge-sellschaft fiir Ackerbau, Berlin [za:] Obmiński Z., Zarys ekologii [w:] Białobok S. (red.), 1970, Sosna zwyczajna. Nasze drzewa leśne 1: ss. 152-231, PWN, Warszawa-Poznań.
[3] BEKER C, 1996: Przyrost pierśnicowy w drzewostanach sosnowych starszych klas wieku, Sylwan nr 1, ss. 81-91.
[4] BIAŁOBOK S., ŻELAWSKI W., (red.), 1967: Zarys fizjologii sosny zwyczajnej, Zakład Dendrologii i Arboretum Kórnickie PAN, PWN, Warsza-wa-Poznań.
[5] BOROWSKI M., 1974: Przyrost drzew i drzewostanów, PWRiL, Warszawa.
[6] BREYMEYER A., (red.), 1987: Lasy iglaste na obszarze Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, zeszyt 3, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, ss. 23-45.
[7] BRIEGLEB P., 1952: An approach to density measurement in Douglas fir, J. For., 50, ss. 529-536.
[8] CZARNOWSKI M.S., 1948-1951-1952: Przyrost wysokości sosny pospolitej, Kosmos, nr 1-3, ss. 238-317.
[9] CZARNOWSKI M.S., 1952: Teoria dynamiki wewnętrznej zbiorowisk drzewiastych, PWRiL, Warszawa.
[10] CZARNOWSKI M.S., 1978: Zarys ekologii roślin lądowych, PWN, Warszawa.
[11] CZARNOWSKI M.S., 1989: Zarys ekologii roślin lądowych, wyd. II poprawione i rozszerzone, PWN, Warszawa.
[12] CZURAJ M., RADWAŃSKI B., STRZEMSKI S., I960: Tablice miąższości drzew stojących, PWRiL, Warszawa [za:] Przybylski T. 1993, Ekologia [w:] Białobok S. (red.) 1993, Biologia sosny zwyczajnej, ss. 209 - 239, Sorus Poznań-Kórnik.
[13] DOMINIK J., 1977: Ochrona lasu, PWRiL, Warszawa.
[14] DZIĘCIOŁOWSKI R., 1969: The quantity, quality and seasonal variation of food resources available to red deer in various environmental conditions of forest management, Warszawa [w:] Brągiel W., 1976, Szkody wyrządzone przez jelenie (Cervus elaphus L.) na stokach Wołoszyna w Tatrach Wysokich, Sylwan nr 5, ss. 11-19.
[15] EJTINGEN G.R., 1949: Vyzivaemost derev'ev v lesu, Agrobiologia nr 1 [w:] Czarnowski M., 1978, Zarys ekologii roślin lądowych, PWN, Warszawa.
[16] ERMICH K., 1953: Wpływ czynników klimatycznych na przyrost dębu szypułkowego (Quercus robur L.) oraz sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Próba analizy zagadnienia, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
[17] GROCHOWSKI J., 1934: Dokładność pomiaru miąższości według Denzina a struktura biologiczna drzewostanu wyrażona krzywymi rozdzielczymi stosunkowej długości korony, Prace i sprawozdania Zakładu Urządzenia Lasu SGGW w Warszawie, Warszawa, 81, ss. 343-386.
[18] GROCHOWSKI J., 1949: Rola współczynnika zmienności w pracy badawczej, Sylwan, nr 1-4.
[19] GRODZIŃSKA K., 1983: Mchy i kora drzew jako czułe wskaźniki skażeń środowiska gazami i pyłami przemysłowymi. Bioindykacja skażeń przemysłowych i rolniczych - praca zbiorowa pod redakcją J. Fabiszew-skiego, PAN, Wrocław, ss. 67-86.
[20] IWANOW L.A., 1946: Svet i vlaga v żizni naśich drevesnych porod. Timirjazevskie ćtenija, nr V, [za:] Obmiński Z., Zarys ekologii [w:] Białobok S. (red.), 1970, Sosna zwyczajna. Nasze drzewa leśne 1: ss. 152—231, PWN, Warszawa-Poznań.
[21] IWANOW L.A., KOSSOWICZ N.L., 1930: O rabotie assimilacjonnogo aparata rozlicznych drewiesnych porad. I Sosna, Żurn. Russ. Bot. Obsc., nr 15 [za:] Lemke J., 1992, Charakterystyka niektórych ilościowych cech nasłonecznionej i ocienionej części korony sosny zwyczajnej [w:] Sylwan, 1992, nr 1, ss. 7-13, Warszawa.
[22] IWANOW L A., KOSSOWICZ N.L., 1932: O rabotie assimilacjonnogo aparata drewiesnych porad. II Bot. Żurn. SSSR, nr 17, [za:] Lemke J., 1992, Charakterystyka niektórych ilościowych cech nasłonecznionej i ocienionej części korony sosny zwyczajnej [w:] Sylwan, 1992, nr 1, ss. 7-13, Warszawa.
[23] JARO Z., 1956: Csemetek hervadasa kiilónbozó vizkotetesi talajokban. Erdeszeti kutatasok. [za:] Obmiński Z., Zarys ekologii [w:] Białobok S. (red.), 1970, Sosna zwyczajna. Nasze drzewa leśne 1: ss. 152-231, PWN, Warszawa-Poznań.
[24] JÓZEFACIUKOWA W., 1984: Wpływ imisji przemysłowych na stan biomasy zbiorowisk roślinnych w sąsiedztwie Zakładów Chemicznych w Tarnowskich Górach, Prace IBL, 632, ss. 23-42.
[25] KRAFT G., 1884: Beitrtige zur Lehre von den Durchforstungen, Schlagstellungen und Lichtungshieben Hannower [w:] Borowski M., 1974, Przy-rost drzew i drzewostanów, PWRiL, Warszawa.
[26] KRAMER P.I., KOZLOVSKI TH. T., 1960: Physiology of Trees. Mc Graw. Hill Book Co., New York, Toronto, London, [w:] Obmiński Z., 1977, Ekologia lasu, PWN, Warszawa.
[27] KUNZE M., 1918: Uber den Einfluss der Anbaumethode auf den Ertrag der gemeiner Kiefer, Mitteilungen aus der Sachs forst. Versuchanstalt zu Tharadt, Bd. I, H.5.
[28] LEMKE J., WOŹNIAK A., 1992: Charakterystyka niektórych ilościowych cech nasłonecznionej i ocienionej części korony sosny zwyczajnej, Sylwan 1992, nr 1, ss. 7-13, Warszawa.
[29] LIM M.T., COUSENS J.E., 1986: The internal transfer of nutrient in a Scots pine stand.I Biomass component content. Forestry 58(1), ss. 1-16.
[30] LOBECK K, MEINECKE J., 1966: Wald-Hecke-Strand, Volk und Wissen, Volkseigener, Berlin.
[31] LOKEN A., 1959: Germination experiments in a refrigerator chamber. Medd. Vestland. Forstl. Forsokst. 33 (1) 1-19. [za:] Tylkowski T., 1993, Rozmnażanie [w:] Białobok S. (red.), 1993, Biologia sosny zwyczajnej, ss. 209-239, Sorus, Poznań-Kórnik.
[32] LYR H., HOFFMANN G., 1967: Growth rates and growth periodicity of tree roots. Int. Rev. Forest Res. 2, ss. 181-236 [za:] Przybylski T., Ekologia sosny, [w:] Białobok S. (red.) 1993, Biologia sosny zwyczajnej, ss. 255-300, Sorus, Poznań-Kórnik.
[33] MICHALSKI J., WITKOWSKI Z., 1959: Obserwacje nad szkodliwością żeru uzupełniającego i regeneracyjnego Blastophagus piniperda L. w drzewostanie sosnowym I klasy wieku, Sylwan, nr 2, ss. 45-59.
[34] MIROV N.T., 1967: The Genus Pinus. Roland Press Company, New York.
[35] OBMIŃSKI Z., 1970: Zarys ekologii, [w:] Białobok S. (red.), 1970, Sosna zwyczajna. Nasze drzewa leśne 1, ss. 152-231, PWN, Warszawa-Poznań.
[36] PIECHOWSKI D., 1994: Z badań angielskich nad spałowaniem i osmy-kiwaniem drzew leśnych przez jeleniowate, Sylwan nr 2, ss. 95-100, Warszawa.
[37] POLSTER H., 1959: Okologische Untersuchungen Liber den CO2 - stoffwechsel und Wasserhaushalt einigen Holzarten auf ungarischen Sand - und Alkali („Szik”) Boden. Arch. Forstw. 9 (11), ss. 947-1014 [za:] Obmiński Z., 1970, Zarys ekologii, [w:] Białobok S. (red.). Sosna zwyczajna. Nasze drzewa leśne 1, ss. 152-231, PWN, Warszawa-Poznań.
[38] PRZYBYLSKI T., 1993: Ekologia, [w:] Białobok S. (red), 1993, Biologia sosny zwyczajnej, ss. 255-300, Sorus Poznań-Kórnik.
[39] PUCHALSKI T., 1968: Wzrost drzew i drzewostanów, PWRiL, Warszawa.
[40] ROGALIŃSKI K., LECH T., SOKÓŁ K., 1979: Badania zawartości niektórych makro- i mikroelementów oraz związków organicznych w igłach sosny pospolitej (Pinus silvestris L.) nawożonej siarczanem amonu, Sylwan, nr 7, ss. 23-31, Warszawa.
[41] SCHÓBER R., 1950: Zum jahreszeitl. Ablauf des sekundaren Dicken- wachstuns [w:] Puchalski T., 1968, Wzrost drzew i drzewostanów, PWRiL, Warszawa.
[42] SPOREK K., 1983: Wpływ zanieczyszczeń na przyrost wysokości sosny pospolitej, PWN Warszawa-Poznań.
[43] SPOREK K., 1990: Długość korony drzewa jako funkcja struktury fitocenozy sośniny, PWN, Warszawa-Wrocław.
[44] SZAFER W., 1964: Ogólna geografia roślin, PWN, Warszawa.
[45] SZUJECKI A., 1983: Ekologia owadów leśnych, PWN, Warszawa.
[46] SZUKIEL E., 1973: Z badań nad przyczynami spałowania drzew przez jeleniowate, Sylwan, 5, ss. 49-56.
[47] SZUKIEL E., 1978: Zależność rozmiaru spałowania od zagęszczenia jele¬ni w stosunku do ustalonych nonn pojemności łowisk, Sylwan, nr 10, ss. 37-43, Warszawa
[48] SZUKIEL E., 1981: Problem szkód łowieckich w lasach, Sylwan, nr 2, ss. 33-42, Warszawa
[49] SZUKIEL E., 1984: Szkody łowieckie w polskich lasach, Sylwan, nr 3, ss. 47, Warszawa.
[50] SZUKIEL E., 1992: Kierunki przeciwdziałania szkodom wyrządzonym przez zwierzęta łowne w lasach, Sylwan, nr 4, ss.65, Warszawa.
[51] SZUKIEL E., 1996: Ochrona odnowień lasu przed zwierzyną (wyniki badań nowych środków ochrony), Sylwan, nr 3, ss. 99, Warszawa.
[52] SZWEYKOWSKA A., SZWEYKOWSKI J., 1992: Botanika, PWN, Warszawa.
[53] ŚWIEBODA M., 1980: Wpływ przemysłowych zanieczyszczeń powietrza na sosnę zwyczajną Pinus silvestris L. między hutą ołowiu i cynku „Bolesław” a Ojcowskim Parkiem Narodowym, Ochrona Przyrody, Zakład Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk.
[54] ŚWIEBODA M., KALEMBA A., 1985: Sosna zwyczajna (Pinus silvestris L.) w Polsce - jej znaczenie, stan ochrony i zagrożenia, Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej, t. XIII.
[55] TESSIER L., 1986: Approche dendroclimatologique de Pecologie de Pinus silvestris L. et Quercus pubescens WILLD. dans le Sud-Est de la France. Oeol. Plant. 7(4), ss. 339-355. [Forest. Abstr. 48, 2022] [w:] PRZYBYLSKI T., 1993: Ekologia, [w:] Białobok S. (red.) 1993, Biologia sosny zwyczajnej, ss. 255 - 300, Sorus Poznań-Kórnik.
[56] VERETENNIKOV A. V., 1959: Dinamike processov otmiranija i regene-racji kornevoj sistemy sosny pri vremennom izbytke vlagi v pocve. Les. Zurn. 1. [za:] Przybylski T. 1993. Ekologia [w:] Białobok S. (red.) 1993, Biologia sosny zwyczajnej, Sorus Poznań-Kórnik.
[57] WIĘCKO E. (red.), 1996: Słownik Encyklopedyczny Leśnictwa, Drzew-nictwa, Ochrony Środowiska, Łowiectwa oraz dziedzin pokrewnych, SGGW, Warszawa.
[58] WOJTYLKO E., 1935: Studia nad wyznaczeniem czasu pierwszych trzebieży w drzewostanach sosnowych, Sylwan, nr 4.
[59] ŻYBURA H., 1977: Długość koron drzew w drzewostanach sosnowych, Sylwan, nr 1, ss. 13-20.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPOB-0007-0062