Zastosowanie makrobezkręgowców bentosowych do oceny jakości wód powierzchniowych na przykładzie rzeki Piławy

• Autorzy: Rybak J. , Umińska-Wasiluk B.

Warianty tytułu

EN

The use of benthic macroinvertebrates for the assessment of surface water quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przeprowadzono na rzece Piławie (Dolny Śląsk), na 8 stanowiskach rozmieszczonych od obszarów źródliskowych aż po ujście do Bystrzycy. Stanowiska badawcze w obrębie rzeki zaplanowano tak, aby znacznie różniły się stopniem zanieczyszczenia. W wodzie i osadach dennych zbadano zawartość metali ciężkich (Cr, Zn, Cd, Co, Mn, Cu, Ni, Pb i Fe) oraz związków azotu, fosforu, sodu, potasu, wapnia, magnezu oraz siarki, a następnie przeanalizowano wpływ typu i ilości zanieczyszczeń na strukturę biocenozy makrobezkręgowców. Do oceny jakości wody rzecznej zastosowano systemy biotyczne BMWP-PL, ASPT i OQR. Przeanalizowano trzy składowe struktury biocenoz, tj. bogactwo gatunkowe, strukturę dominacji oraz zagęszczenie. Wyniki badań wykazały duże zróżnicowanie gatunkowe fauny makrobezkręgowej na poszczególnych stanowiskach badawczych rozmieszczonych wzdłuż analizowanej rzeki, zależnie od jakości fizyczno-chemicznej wody.

EN

The investigations were conducted on the Pilawa, a tributary to the river Bystrzyca (Lower Silesia), at 8 sampling sites located along the river of interest from the riverhead to the point of confluence with the Bystrzyca. The sites were planned in such a way that made them differ in the level of water pollution. Riverine water and bottom sediments were made subject to analysis for the content of heavy metals (Cr, Zn, Cd, Co, Mn, Cu, Ni, Pb and Fe) and the presence of nitrogen, phosphorus, sodium, potassium, calcium, magnesium and sulfur compounds, followed by the analysis of the problem of how the type and quantity of the pollutants affected the macroinvertebrates' biocoenosis. The quality of riverine water was assessed using the biotic systems BMWP-PL, ASPT and OQR. Three components of the biocoenosis structure were analyzed, taxa richness, dominance structure, and density. The results have revealed considerable differences in the taxa of the macroinvertebrates' fauna between the sampling sites, which depended on the physicochemical quality of the water sampled.

Słowa kluczowe

PL

biomonitoring; indeks biotyczny; metale ciężkie; makrozoobentos

EN

bioindicator; macroinvertebrates; heavy metals

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 29, nr 2
• Strony: 55--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Rybak J.

autor

Umińska-Wasiluk B.

• Politechnika Wrocławska, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Wybrzeże S. Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,

Bibliografia

• 1. M. GORZEL, R. KORNIJÓW: Biologiczne metody oceny jakości wód rzecznych. Kosmos, 2004, nr 53 (2), ss. 183-191.
• 2. M. CRANE, I. JOHNSON, L. MALTBY: In situ assays for monitoring toxic impacts of waste in rivers. [In:] J.F. TAPP, S. M. HUNT, J.R. WHARFE [Eds.]: Toxic Impacts ofWastes on the Aquatic Environment. The Royal Society of Chemistry, Cambridge 1996.
• 3. M. SOLDNER, I. STEPHEN, L. RAMOS, R. ANGUS, N.C. WELLS, A. GROSSO, M. CRANE: Relationship between macroinvertebrate fauna and environmental variabIes in small streams of Dorninican Republic. Water Research, 2004, Vo!. 38, pp. 863-874.
• 4. N. de PADW, H.A. HOWKES: Biological monitoring of river water quality. In: w.J. WALLEY, S. JUDD [Eds.]: River Water Quality Monitoring and Contro!. Aston University, Birmingham 1993.
• 5. A. KOWNACKI, H. SOSZKA, T. FLAITUCH, D. KUDELSKA: The ecological assessment of river quality in Poland on the basis of communities of benthic invertebrates. In: A. KOWNACKI, H. SOSZKA, T. FLAITUCH, D. KUDELSKA [Eds.]: River Biomonitoring and Benthic Innvertebrate Communities. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences Warsaw-Cracow 2004.
• 6. S. CZACHOROWSKI, E. BIESIADKA: Monitoring of water macroinvertebrates fauna exchanges in protected areas. In: M.A. HERMAN [Ed.]: Ecology and Eco-Technologies. Proceedings of the Review Conference on the scientific cooperation between Austria and Poland, Vienna 2002, Section 2, pp. 349-353.
• 7. A. SAMECKA-CYMMERMAN, AJ. KEMPERS: Aquatic macrophytes as biomonitors of pollution by textile industry. Bull. Environ. Contamination Toxicology, 2002, Vol. 69, pp. 82-96.
• 8. P.D. ARMITAGE: Downstream changes in the composition, numbers and biomass of bottom fauna in the Tees below Cow Green Reservoir and an unregulated tributary, Maize Beck, in the first five years after impoundment. Hydrobiologia, 1978, Vol. 58, pp. 145-56.
• 9. D.R. LENAT, D.L. PENROSE, K.W. EAGLESON: Variable effects of sediment addition on stream benthos. Hydrobiologia, 1981, Vol. 79, pp. 187-94.
• 10. D. KUDELSKA, H. SOSZKA: Przegląd stosowanych w różnych krajach sposobów oceny i klasyfikacji wód powierzchniowych. PIOŚ - Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1996.
• 11. D. KUDELSKA, J. ZERBE: Normalizacja europejska metod badania i oceny jakości wody. Normalizacja, 1999, nr 4, ss. 3-5.
• 12. A. OBIDZIŃSKI, J. ŻELAZO: Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza. Przewodnik do ćwiczeń terenowych. SGGW, Warszawa 2004.
• 13. W. HERMANOWICZ, J. DOJLIDO, W. DOŻAŃSKA, B. KOZIOROWSKI, J. ZERBE: Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1999.
• 14. Z. KAJAK: Hydrobiologia - Limnologia, Ekosystemy wód śródlądowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• 15. B. MARKERT: Presence and significance of naturally occurring chemical elements of the periodic system in the plant organism and consequences for future investigations on inorganic environmental chemistry in ecosystems. Vegetatio, 1992, Vol. j 03, pp. 1-30.
• 16. MINISTERIE VAN VROM: Milieukwaliteitsdoelstellingen bodem en water Derde Nota Waterhuishouding. Tweede Kamer, Vergaderjaar 1991-1992, 21. 990 en 21.250, nr. 3 SDU Publisher, The Hague 1992.
• 17. A. KABATA-PENDIAS, H. PENDlAS: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• 18. A. MANLEY et al.: Species assemblages of Chironomidae (Diptera) in acidic Welsh streams. Archives fUr Hydrobiologie, 2001, Vol. 150, pp. 597-ó27.
• 19. R. CEREGHINO et al.: Predicting the species richness of aquatic richness of aquatic insects in streams using a limited number of environmental variables. Journal of North American Bentholgical Society, 2003, Vol. 22, pp. 442-456.
• 20. J.F. WRIGHT et al.: Response of the flora and macroinvertebrate fauna of a chalk stream site to changes in management. Freshwater Biology, 2003, Vol. 48, pp. 894-911.