Dobór odmian żyta i wartość technologiczna ziarna na cele konsumpcyjne

• Autorzy: Harasimowicz-Hermann G. , Hermann J.

Warianty tytułu

EN

The assortment of rye varieties and technological quality of grain for edible purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiany zachodzące w uprawie żyta ozimego stały się możliwe dzięki postępowi biologicznemu, agrotechnicznemu, a także w pewnym stopniu zostały wymuszone większym popytem na ziarno dla piekarnictwa. Aktualna lista odmian żyta, wpisanych do krajowego rejetru, zalecanych i dopuszczonych do uprawy w Polsce zawiera 31 odmian uprawianych na ziarno i 1 do uprawy na zieloną masę. Dominują odmiany hodowli polskiej - 26 oprócz rodzimych w rejetrze jest 6 odmian niemieckich. Pierwszą odmianę mieszańcową nowej generacji wpisano do rejetru w 1998 roku, obecnie wystepują w liczbie 10, odmiany populacyjne mają największy udział - 21, od 2003 roku w rejetrze jest też 1 odmiana syntetyczna. Żyto ozime charakteryzuje się największą spośród zbóż tolerancją na kwaśny odczyn gleby, niską jej zasobność w składniki pokarmowe oraz okresowe posuchy. Zatem tradycyjnie uprawiane na glebach słabszych i w niskiej kulturze plonuje zawodnie, opłacalność jego uprawy spada a parametry jakościowe ziarna na cele wypiekowe nie odpowiadają wymaganiom. Żyto obok pszenicy jest zbożem tradycyjnie wykorzystywanym do produkcji chleba. Jego białko ma wyższą wartość żywieniową niż inne zboża, a wysoka zawartość błonnika pokarmowego o korzystnym składzie ceniona jest w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Chleb z mąki żytniej odznacza się ponadto specyficznymi walorami smakowymi oraz dłużej zachowuje świeżość.

EN

Changes occurring in cultivation of winter rye have become possible because of biological and agrotechnological progress, and, to a certain degree, also because of the demand coming crom the baking industry. The actual list of rye varieties found in the Polish register includes 31 varities allowed to cultivate for grain and one for green matter. Polish varieties prevail, but there are also 6 German varieties. The first hybrid variety of the new generation was registered in 1998 (now 10), however population varities are the biggest group. There is also one synthetic variety. Among the cereals winter rye has the highest tolerance to acidic soil reaction, poor nutrient content in it and to seasonal droughts. Therefore traditionally it is cultivated on poorer soils and yields unevenly. Profitability of its cultivation drops, and the grain quality often fails to respond to the expectations of the baking industry. Rye in Poland is traditionally used for bread production. Its protein has a higher nutritional value than other cereals. A high content of fibre of a beneficial composition has been highly evaluated in curing civilisational diseases. Moreover, rye bread has specific taste qualities and remains fresh for a longer time.

Słowa kluczowe

PL

odmiany żyta; konsumpcja zbóż

EN

baking; grain quality; winter rye

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 13, nr 5
• Strony: 176--181
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., tab.

Twórcy

autor

Harasimowicz-Hermann G.

• Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Akademia Techniczno-Rolnicza, 85-225 Bydgoszcz, ul. Kordeckiego 20

autor

Hermann J.

• Katedra Chemii Środowiska, Akademia Techniczno-Rolnicza, 85-029 Bydgoszcz, ul. Bernardyńska 6

Bibliografia

• 1. Judziński B., 2005, Produkcja zbóż w Polsce w okresie minionego piętnastolecia i prognoza do 2009 roku. Przegl. Zbóż. Młyn. 2' 2005.,Wyd. SIGMA - NOT Spółka z o.o., Warszawa, 11-13.
• 2. Rynek zbóż - analizy rynkowe. 2005, nr 28 czerwiec 2005 Wyd. IERiGŻ, Warszawa, 2-16.
• 3. Rocznik statystyczny GUS. 2004.
• 4. Lista odmian roślin rolniczych i warzywnych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce. 2005, Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka, 50-51.
• 5. Lista Opisowa Odmian. Rośliny Rolnicze. 2004. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka, 79-88.
• 6. Budzyński W., 2001, Czynniki ograniczające plonowanie żyta. Pam. Pul. 128, 25-37.
• 7. Maciorowski R., Stankowski S., Hech M., 2000. Reakcja odmian żyta mieszańcowego i populacyjnego na nawożenie azotem i regulator wzrostu. I. Plon ziarna, komponenty plonu i wybrane cechy fizjologiczne. Biul. IHAR, 215, 109-119.
• 8. Marciniak K., 2005, Uwarunkowania wykorzystania bazy odmianowej dla krajowej produkcji zbóż. Przegl. Zbóż. Młyn. 4' 2005. Wyd. SIGMA - NOT Spółka z o.o., Warszawa, 2-4.
• 9. Sitkowski T., 2005, Oczekiwania firmy Polskie Młyny S.A. co do jakości zboża przeznaczonego do produkcji mąki. Wieś Jutra, 81,Wyd. Wieś Jutra Sp. z o.o., 1-3.
• 10. Gąsiorowski H., 1994, Skład chemiczny żyta. W: Żyto. Chemia i technologia. Pr. zbior., PWRiL, Poznań, 52-107.