Historia górnictwa węglowego w rejonie Nowej Rudy na Dolnym Śląsku w okresie od XV do XVIII wieku

• Autorzy: Piątek E.

Warianty tytułu

EN

History of coal mining in Nowa Ruda area in Lower Silesia from 15th to 18th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eksploatacja złóż węgla kamiennego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym zakończyła się w 2000 roku, kiedy to na stałe zatrzymano ruch ostatniego czynnego zakładu górniczego NOWA RUDA w Nowej Rudzie. Udokumentowana historia dolnośląskiego górnictwa węgla kamiennego rozpoczęła się w 1434 roku w rejonie Nowej Rudy i tam po ponad 560 latach nieprzerwanej eksploatacji została zakończona. W niniejszym artykule na podstawie przekazów archiwalnych zostały przedstawione niezwykle interesujące, a mało znane najstarsze dzieje górnictwa węglowego na Ziemi Noworudzkiej. Zwrócono uwagę na zmiany stosunków własnościowych, opisano stosunki społeczne w kopalniach, sposób kierowania i zarządzania kopalniami, stosowaną technikę wybierania pokładów węglowych. Podjęto również próbę oceny znaczenia gospodarczego górnictwa węglowego dla rozwoju Ziemi Noworudzkiej do połowy XVIII wieku.

EN

Mining of hard coal deposits in Lower Silesian Coal Basin was terminated in the year 2000 when the last, in working condition, mine Nowa Ruda was closed. The substantiated history of the Lower Silesian hard coal mining started in the year 1434 in Nowa Ruda area and there was terminated after over 560 years of uninterrupted mining. The extremely interesting and little known oldest history of coal mining on Nowa Ruda land is presented in this paper basing on the archival transmission. Changes of the ownership relations are pointed out. Social relations in the mines, way of mine running and management, seams mining technology are described. An attempt is undertaken to evaluate the economic importance of coal mining for development of Nowa Ruda land up to the middle of 18th century.

Słowa kluczowe

PL

historia górnictwa; górnictwo węgla kamiennego

EN

history of mining; hard coal mining

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 58, nr 10
• Strony: 38--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Piątek E.

• Politechnika Wrocławska, Instytut Historii Archtektury, Sztuki i Techniki - Wrocław

Bibliografia

• 1. Archiwum Państwowe we Wrocławiu [APWro]: zespół: Rep. 132a, Księga miejska Nowej Rudy, nr 1; zespół: Akta [dokument] miasta Nowa Ruda, nr 9 T 70094 ; zespół: Akta majątku Magnisów, nr 3488, Eckersdorfer Kohlenbergwerk in der Zeit vo 1663-1744 ; zespół: Akta miasta Nowa Ruda, nr 21, Rachunki, Specyfikacje ; zespół: Oberbergamt Breslau, nr 218.
• 2. Aelurius G.: Glaciographia, Leipzig, 1625
• 3. Bartkiewicz K.: Dzieje Ziemi Kłodzkiej w wiekach średnich, Wrocław/Warszawa/Kraków/Gdańsk 1977
• 4. Fechner H.: Geschichte des Schlesischen Berg- und Hüttenwesen in der Zeit Friedrich des Grossen, Friedrich Wilhelms II und Friedrich Wilhelms II, Zeitschrift für Berg-Hütten und Salinenwesen, Bd. 48-50, Berlin 1900-1902
• 5. Piątek E.: Węgial kamienny jako surowiec energetyczny od starożytności do XVIII wieku, Przegląd Górniczy 1987, nr 5
• 6. Piątek E.: Historia dolnośląskiego górnictwa węgla kamiennego od XV do połowy XVIII wieku. Prace Naukowe Instytutu Historii i Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1981
• 7. Piątek E.: Der niederschlesische Steinkohlenbergbau bis zur Mitte des 18. Jahrhunderts aus Technik unf Wirtschaftshistorischer Sicht, Mitteilungen, Östereichische Gesellschaft für Geschichte der Naturwissenschaften, Jargand 11, 1-2, Wien 1991
• 8. Piątek E., Piątek Z.: Rozwój modelu kopalni i systemów wybierania w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym do połowy XVIII wieku, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, nr 1, Warszawa 1985
• 9. Pompeus Fr. Aug.: Album der Grafschaft Glatz oder Abbidungen der Städte, Kirchen, Klöster, Schlösser und Burgen derselben vor mehrs als 150 Jahren, Glatz 1862
• 10. Stillfired R.: Geschichtliche Nachrichten von Geschlechts Stillfired von Ratttonitz, Bd, 1, Geschichte, Berlin 1870, Bd. 1, Urkundenbuch, Berlin 1869