Jakość wód południowo-zachodniej części GZW na podstawie badań hydrochemicznych i izotopowych w kopalni "Morcinek"

Pluta, I.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Jakość wód południowo-zachodniej części GZW na podstawie badań hydrochemicznych i izotopowych w kopalni "Morcinek"

Autorzy

Pluta I.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://sitg.pl/przeglad-gorniczy/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Waters of south-west part of GZW (Uppersilesian Coal Basin) on basis of hydro-chemical and isotopic research in Morcinek Colliery

Języki publikacji

Abstrakty

W kopalni "Morcinek" występują głównie solanki reliktowe oraz wody będące wynikiem mieszania solanki sedymentacyjnej trzeciorzędu z wodą powstałą z infiltracji wód atmosferycznych przed transgresją morską o szacunkowym składzie izotopowym: 82H " -50 %o i 818O" -7,5 %o. Woda z infiltracji w znaczący sposób wpłynęła na ukształtowanie się składu chemicznego wód kopalni. W utworach trzeciorzędu (warstwy skawińskiej) od poziomu około 190 do 5 50 m stwierdzono po raz pierwszy w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym inwersję hydrochemiczną, polegającą na zmniejszaniu się stężenia jonów chlorkowych (mineralizacji) wraz z głębokością występowania wód. Badania izotopowe i hydrochemiczne wykazały możliwość wykorzystania w praktyce wskaźników hydrochemicznych do identyfikacji wód w celu oceny zagrożenia wodnego oraz zanieczyszczenia środowiska.

In Morcinek Colliery occur mainly relic brines as well as waters resulting from mixing of Teriary sedimentary brine with the water created from atmospheric water infiltration befor the sea transgression with the estimated isotopic composition: 52H " - 50 %o and 518O ~ - 7,5 %o. Water from the infiltration influenced significantly the chemical composition of the mine waters. In the Tertiary formation (Skawina strata) from the level about 190 to 550 m the hydrochemical inversion has been stated for the first time in the Uppersilesian Coal Basin which lies in decreasing of chlorion concentration (mineralization) along with the deepness of waters occuring. Isotopic and hydrochemical research proved a possibility of practical use of hydrochemical indices for identification of waters in order to evaluate water hazard as well as environment pollution.

Słowa kluczowe

ochrona wód górnictwo węglowe

protection of waters coal mining

Wydawca

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa

Czasopismo

Przegląd Górniczy

Rocznik

2002

Tom

T. 58, nr 9

Strony

42--54

Opis fizyczny

Bibliogr. 41 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pluta I.

Główny Instytut Górnictwa - Katowice

Bibliografia

1. Alexandrowicz S.: Stratygrafia osadów mioceńskich w Zagłębiu Górnośląskim. Prace Instytutu Geologicznego, t. 39, 1963
2. Alexandrowicz S.: Karpatian i badenian w schemacie stratygraficznym miocenu Zagłębia Górnośąskiego. Spraw. Pos. Kom. PAN, Kraków, t. 12, 1969, nr 2
3. Alexandrowicz S., Garlicki A., Rutkowski J.: Podstawowe jednostki litostratygraficzne miocenu zapadliska przedkarpackiego. Kwartlnik Geologiczny, t. 26, 1982, nr 2
4. Buła Z., Jura D.: Litostratygrafia rowu przedgórskiego karpat w rejonie Śląska Cieszyńskiego. Zeszysty Naukowe AGH, Kwartalnik Geologia, 1983, t. 9, z. 5, s. 6-27
5. Clypool G.E., Holser W.T., Kaplan I.R., Sakai H., Zak I.: The age curves of sulphur and oxygen isotopes in marine sulphate and their mutualinterpretation. Chemical Geology, t. 28, 1980, s. 199-261
6. Czemiński J.: Zmienność stosunków izotopowych siarki w siarczanach wapnia w skorupie ziemskiej. Kwartalnik Geologiczny, t. 21, 1976, s. 461-470
7. Deredzińska X., Pałys J.: ,,Przerwa hydrochemiczna" w podłożu miocenu zachodniej części zapadliska przedkarpackego. Kwartalnik Geologiczny, t. 13, 1969, nr 4, s. 876-887
8. Dowgiałło J.: Wyniki badań składu izotopowego tlenu i wodoru w wodach podziemnych Polski południowej. Biuletyn Instytutu Geologicznego, t. 5, 1973, nr 277, s. 319-325
9. Gat J.R., Gonfiantini R.: Stable Isotope Hydrology, I.A.E.A. Vienna, 1981, s. 35-48
10. Hałas S., Wołącowicz W.: Direct extrction of sulphur dioxide from sulphates isotopic analysia. Analytical Chemistry, t. 53, 1981, s. 685-689
11. Homola V.: Prospevek k hydrogeologii a plynonsnosti pobeskydske casti Ostravsko-karvinskeho Reviru. Sbor. praci konference o geologii OKR, Ostrawa 1959
12. Jarocka A.: Analizy fizykochemiczne wód leczniczych, stołowych, borowin. Wydaw. Centr. Ośr. Inf. Uzdr., 1976, Warszawa
13. Jurkova A.: Paleomorfologie micemich prehlubni ve vyogodni casto paskovsheho hrabatu. Vest. UVG, 1975, nr 40, s. 419-423
14. Jurkova A.: Starba karpatske prehubne a flysuvych prkrasu na sv. Morave. Cas pro. min. a geol., t. 21, 1976, nr 4, s. 343-360
15. Kovalevych V.M., Czapowski G., Hałas S., Peryt T.M.: Chemiczna ewolucja solanek cechosztyńskich basenów ewaporatowych Polski: badania inkluzji fluidalnych w halicie z poziomów soli Na1-Na4. Przegląd Geologiczny, t. 48, 2000, nr 5, s. 448-454
16. Liszkowska E.: Udział procesów dyfuzji i konwekcji w formowaniu się składu chemicznego wód podziemnych z utworów badenu półneconej części GZW, Uniwersytet Warszawski 1981 [pr. doktorska]
17. Mizutani Y.: An improvement in the carbon-reduction method for the oxygen isotopic analysis of sulphates. Geochemistry Journal, t. 5, 1971, s. 69-77
18. Oszczypko N.: Wpływ neogeńskiej przebudowy Karpat na warunki hydodynamiczne i hydrochemiczne zapadliska przedkarpackiego. Biuletyn Instytutu Geologicznego, t. 5, 1981, nr 325, s. 5-83
19. Pałys J.: O genezie solanek w karbonie na Górnym Śląsku. Roczniki PTG, t. 36, 1966, nr 2, s. 121-154
20. Pilch J., Turek S.: Jod i brom jako wskaźniki genetyczne wód podziemnych na przykładzie środkowej części zapadliska przedkarpackiego. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 1972, nr 156, s. 39-102
21. Pluta I.: Wykorzystanie mikroskładnikowych wskaźników hydrochemicznych wód kopalnianych w prognozach zagrożenia wodnego i zanieczyszczenia środowiska. Współczesne problemy hydrogeologii, t. 9, 1999, Wydaw. PIG, s. 267-271
22. Pluta I.: Origin of sulphates in waters from Mrcinek Coal Mine, Piland. In. Proceedigs 7th International Mine Water Association Congress ,,Mine water and the environment", 2000, s. 609-614
23. Pluta I.: Pochodzenie siarczanów w wodach kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w świetle badań izotopowych [symbol]34S i [symbol]18O, 2002, nr 3, s. 36-43
24. Pluta I., Zuber A., Grabczak J., Ślaski R., Bebek M.: Pochodzenie solanek w południowej części GZW na przykładzie KWK Morcinek. Współczesne problemy hydrogeologii, t. 6, 1993, Wydaw. Sudety, s. 95-100
25. Pluta I., Tomza U., Zuber A.: Pollution of river sediments in the Upper Silesian Coal Basin (GZW) in relation to the origin and hydrochemistry of discharged mine waters. [W]: 3rd International Sympozjum on Environmental Geochemistry, Kraków 1994, s. 322-323
26. Pluta I., Zuber A.: Origin of brines in the Upper Silesian Coal Basin (Poland) inferred from stable isotope and chemical data. Applied Geochemistry, t. 10, 1995, s. 447-460
27. Pluta I., Wątor L., Zuber A.: Pochodzenie solanek kopalni Silesia w świetle badań izotopowych i hydrochemicznych. Problemy hydrogeologiczne połdniowo-zachodniej Polski, Wrocał 1996, Wydaw. Dolnośląskie Edukacyjne, 1996, s. 305-312
28. Pluta I., Hałas S.: Sources of some sulphates from brines in coal mines of the southern Upper Silesian Coal Basin (Poland) inferred from sulphur isotopes. Proceedings Isotopen Kolloquium Freiberg 1996, s. 215-219
29. Pluta I., Waleczek E., Badurski R.: Możliwość lokowania zasiarczonych odpadów w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Przegląd Górniczy, 1997, nr 5, s. 26-28
30. Pluta I., Solorz Z., Kulawik K.: Bor w wodach kopalń południowo-zachodniego obszaru GZW na przykładzie KWK Morcinek i Jankowice. Materiały Konferencji Ochrona Środowiska w aspekcie gospodarki wodnej oraz gospodarczego wykorzystania odpadów i metanu w Rybnickim Okręgu Przemysłowym, Wydaw. Wiadomości Górnicze, 1998, s. 65-70
31. Pluta I., Ślaski R.: Wykorzystanie wskaźników hydrochemicznych do oceny zagrożenia wodnego na przykładzie kopalni ,,Morcinek". WUG Miesięcznik WUG, Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska, 1999, nr 5(57), s. 33-35
32. Podio R.: W sprawie występowania i genezy solanek w południowej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przegląd Górniczy, 1950, n 11, s. 603-604
33. Różkowski A., Przewłocki K.: Application of stable environmental isotopes in mine hydrogeology testing Polish coal basin as an example. Groundwater Hydrology, t. 1, IAEA Wiedeń 1974, s. 481-502
34. Różkowski A., Wagner J.: Reżim hydrogeologiczny głębokich poziomów wodonośnych w południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zesz. Nauk. Instytutu Geotechniki Politechniki Wrocławskiej, 1986, nr 48, Seria Konferencje nr 21, s. 153-158
35. Sadowska A.: Ocena dotychczasowego stanu badań palinologicznych trzeciorzędu w zachodniej cześci zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 1, 44, 1996, nr 10, s. 1039-1042
36. Senkowiczowa H., Szyperko-Śliwczyńska A.: Atlas geologiczny Polski, Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Z-Trias. Instytut Geologiczny Warszawa, 1961
37. Thode H.G.: Stable isotopes in assessment of natural antropogenic sulfur in the environmental. John Wiley&Sons Ltd., Ed by H.R.Krouse and V.A. Grinienko, 1991, s. 2-25
38. Tołwiński K.: Brzeg Karpat, Acta Geol. Pol., t. 1, 1950
39. Tomza I.: Determination of radium in underground waters by scientillation method. Nukleonika, t. 28, 1983, s. 53-56
40. Zuber A., Grabczak J.: Pochodzenie niektórych wód mineralnych Polski południowej w świetle dotychczasowych badań izotopowych. Materiały sympozjum aktualne problemy hydrogeologii, AGH Kraków, 1985, s. 136-146
41. Zuber A., Pluta I.: Wskaźniki izotopowe i chemiczne genezy solanek karbonu GZW. Problemy hydrogeologiczne południowo-zachodniej Polski. Prace Naukowe Instytutu Geotechniki Politechniki Wrocławskiej, 1989, nr 58, PW Wrocław 1989, s. 497-504

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPL9-0006-0055