Etyka szacunku dla życia Alberta Schweitzera a ekofilozofia

• Autorzy: Piątek Z.

Warianty tytułu

EN

Albert Schweitzer's ethics of respect for life and ecophilosophy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem rozważań jest analiza głównych założeń etyki czci dla życia Alberta Schweitzera, ze szczególnym uwzględnieniem trudności, na jakie ona napotyka. Zasadnicza trudność wynika z rozwiązywania dylematów moralnych związanych z realizacji nakazu szacunku dla wszelkich przejawów życia w świecie, w którym życie toczy się z "żoładka do żoładka". Etyka szacunku dla życia, podkreślając moralność autonomii człowieka, każe mu działać wbrew regułom, według, których toczy się życie na Ziemi. Jak zatem pogodzić nieusuwalne zło tego świata z nieustannym obarczaniem ludzkiego sumienia poczuciem winy? Schweitzer uzasadnia etyki czci dla życia przez odwołanie się do metafizycznej woli życia, która wprawdzie jest nie z tego świata, lecz mimo to, stosuje je do świata rzeczywistego. Z tego dualizmu w pojmowaniu życia wywodzą się dylematy moralne jego etyki. Ekofilozofia przezwycięża dualizm Schweitzera w pojmowaniu życia i określa realizację etyki szacunku dla życia w ograniczonym zakresie. W takim zakresie jak to jest możliwe w świecie takim jaki jest.

EN

The subject of this discussion is the analysis of the main assumptions of Albert Schweitzer's ethics of respect for life with emphasis on the difficulties that such ethics faces. The main difficulty lies in the moral dilemmas which result from the implementation of the obligatory respect for all manifestations of life in the world in which life is lead "from stomach to stomach". The ethics of respect for life emphesizes man's moral autonomy and at the same time forces man to live against the rules which govern life on Earth. How can we reconcile the inherent evil of this world with the constant feeling of guilt? Schweitzer justifies the ethics of respect for life by referring to the metaphysical will to life, which is not from this world, but he applies it to the real world. Such dualistic understanding of life gives rise to the moral dilemmas of his ethics. Ecophilosophy may overcome the duality of Schweitzer understanding of life and implements the ethics of respect for life to a limited extent, to an extent which is possible in the world as it is.

Słowa kluczowe

PL

szacunek dla życia; autonomia moralna; biocentryzm; wola życia; metafizyka woli życia; ekofilozofia

EN

respect for life; moral autonomy; biocentrism; will to life; metaphysics of will to life; ecophilosophy

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 3, nr 2
• Strony: 51--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Piątek Z.

• Instytut Filozofii UJ; 31-044 Kraków, ul. Grodzka 52,

Bibliografia

• 1. COTTRELL-FREE A., (1991), Animals, Nature, and Albert Schweitzer, The Flying Fox Press, Washington.
• 2. Enyckopedia of Bioethics, ed. Warren Thomas Reich, 1995, New York.
• 3. GAERTNER H., (1978), Albert Schweitzer, Seria Nauka dla Wszystkich, Nr 283, Kraków.
• 4. LAZARI-PAWŁOWSKA I. (1976), Schweitzer, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• 5. PIĄTEK Z. (1997), Environmental Ethics and the Moralistic Fallacy, Reports on Philosophy, Nr 16-17, 1997, s. 27-35.
• 6. PIĄTEK Z. (1998), Etyka środowiskowa, nowe spojrzenie na miejsce człowieka w Przyrodzie, Wyd. Księgarnia Akademicka, Kraków.
• 7. SCHWEITZER A. (1947), An Athology, ed.Ch. R. Joy, The Beacon Press, Boston.
• 8. SCHWEITZER A. (1974), Życie, Ist. Wyd. PAX, W-wa.
• 9. SCHWEITZER A. (1976), Antologia tekstów, w: I.Lazari- Pawłowska, Scweitzer, W.P. Warszawa.
• 10. SCHWEITZER A. (1993), Wielcy myśliciele Indii, tłum. K. Pruska, K. Pruski, Wyd. Cyklady, W-wa