Efekt redukcji wtórnej w starożytnych żużlach dymiarskich

• Autorzy: Suliga I. , Kargul T.

Warianty tytułu

EN

Effect of secondary reduction in ancient bloomary slag

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem badań były starożytne żużle dymarskie z regionu świętokrzyskiego. Na przekrojach kloców żużlowych, wypełniających zachowane do dziś kotlinki pieców dymarskich, stwierdza się czasami obecność drobnych skupisk żelaza. Zakładając, że wyjaśnienie przyczyn powstawania skupisk może mieć istotne znaczenie dla wyjaśnienia tajemnic technologicznych starożytnego procesu dymarskiego realizowanego w piecach kotlinkowych w regionie świętokrzyskim, podjęto badania nad teoretycznymi i praktycznymi możliwościami powstania tych skupisk. Wykazano, że uformowanie skupisk żelaza było skutkiem efektu redukcji wtórnej w ciekłym fajalicie, co potwierdza słuszność koncepcji K. Bielenina "powierzchni swobodnego krzepnięcia" kloców żużlowych.

EN

The subject of research was ancient bloomary slag from Świętokrzyskie region. Presence of small iron agglomerations is sometimes affirmed on sections of slag blocks. It was assumed, that explanation of causes, of formation of agglomerations can have essential meaning to explaining technological secrets of bloomary process realized in Świętokrzyskie region. Research were undertaken to explain theoretical and practical possibilities of forming this agglomerations. It was shown that formation of iron agglomerations was a result of secondary reduction in liquid fayalite, which confirms that K. Bielenins concept of "surface free solidification" of bloomary slag was justified.

Słowa kluczowe

PL

starożytne hutnictwo świętokrzyskie; kloce żużlowe; efekt wtórnej redukcji

EN

ancient metallurgy in the Holly Cross Mountains; slag blocks; effect of the secondary reduction

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Hutnik, Wiadomości Hutnicze
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 74, nr 11
• Strony: 615--622
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Suliga I.

autor

Kargul T.

• Akademia Górniczo - Hutnicza, Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków,

Bibliografia

• 1. Bielenin K.: Starożytne górnictwo i hutnictwo żelaza w Górach Świętokrzyskich, wyd. 2, poszerzone i poprawione, KTN, Kielce, 1992
• 2. Holewiński S.: Żużle wielkopiecowe, Śląsk, 1965
• 3. Bielenin K., Radwan M.: Badania nad starożytnym hutnictwem żelaza w rejonie Gór Świętokrzyskich w 1956–1957, Materiały Archeologiczne, t. 1, 1959, s. 279-323
• 4. Holewiński S.: Wstępne badania starożytnych żużli hutniczych skupionych na niektórych terenach Polski, Archiwum Hutnictwa, t. 1, z.2, 1956, s. 251-282
• 5. Holewiński S., Radwan M., Różański W.: Z badań nad dymarką świętokrzyską, Archiwum Hutnictwa, t. 5, 1960, z. 3, s. 271-280
• 6. Bielenin K.: Einige Bemerkungen zu den Rennofenschlacken der Schlackengrubenöfen, Archeologia Austriaca, t. 82-83, 1998-1999, s. 523-528
• 7. Bielenin K.: Kilka dalszych uwag dotyczących starożytnego hutnictwa świętokrzyskiego, (w:) Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii żelaza na ziemiach polskich, Świętokrzyskie Stowarzyszenie Dziedzictwa Przemysłowego, Kielce, 2002, s. 11-25
• 8. Bielenin K.: Kloc żużla dymarskiego z Boleszyna. Uwagi o znaczeniu badań powierzchni kloców żużla dymarskiego, Materiały Archeologiczne, t. 35, 2005, s. 189-198
• 9. Suliga I.: Próba metalurgicznej weryfikacji archeologicznej koncepcji K. Bielenina „powierzchni swobodnego krzepnięcia” starożytnych kloców żużlowych, na podstawie kloca z Kowalkowic, gm. Waśniów, Materiały Archeologiczne, t. 36, 2006, s. 267-272
• 10. 50 lat badań nad starożytnym hutnictwem świętokrzyskim. Archeologia – Metalurgia – Edukacja, pod red. Sz. Orzechowskiego i I. Suligi, KTN, Kielce, 2006
• 11. Suliga I.: Dotychczasowe próby rekonstrukcji starożytnego procesu metalurgicznego w kotlinkowych piecach dymarskich z regionu świętokrzyskiego, w: 50 lat badań nad starożytnym hutnictwem świętokrzyskim. Archeologia – Metalurgia – Edukacja, Kielce, s. 163-174
• 12. Suliga I., Orzechowski S., Góra M., Cieśla W.: Żużle miseczkowate ze starożytnego centrum hutniczego w Górach Świętokrzyskich, Hutnik-Wiadomości Hutnicze t. 71, 2004, nr 10, s. 512-517.