Wielowarstwe nanokrystaliczne materiały tribologiczne nowej generacji uzyskiwane laserem impulsowym

• Autorzy: Major B.

Warianty tytułu

EN

Nanokrystalline tribological multilayer materials of new generation produced by pulsed laser

• Konferencja: Krajowa Konferencja ,,Nowe Materiały - Nowe Technologie w Przemyśle Okrętowym i Maszynowym" (III; 28.05 - 01.06.2006; Międzyzdroje, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono kompleksowe podejście do nanoszenia wielowarstw metodą PLD (pulsed laser deposition) obejmujące zagadnienia związane z technologią oraz zaawansowaną diagnostykę mikrostruktury i właściwości tribologicznych. Rozdzielenie materiału o właściwościach twardych (TiN lub CrN), warstwą buforową o właściwościach sprężystych (Ti lub Cr) realizowane jest w celu kompensacji naprężeń eksploatacyjnych oraz blokowania mikropęknięć. Przedstawiono wyniki badań układów o ilości do 1 do 16 bi-warstw typu TiN/Ti , CrN/Cr. Diagnostyka strukturalna obejmowała analizę mikrostruktury na przekroju poprzecznym z wykorzystaniem konwencjonalnej metody TEM oraz wysokorozdzielczej HRTEM na cienkich foliach uzyskanych nowoczesną metodą FIB (Focused Ion Beam) pozwalającą na badanie mikrostruktury całej grubości osadzonej warstwy oraz analizę tekstury krystalograficznej w warstwach z wykorzystaniem tomografii teksturowej. Właściwości tribologiczne analizowano w oparciu o „scratch test”.

EN

Complex approach to deposition of multilayers, comprising technology and advanced microstructure diagnostic and analysis of tribological properties, is presented. Separation of hard material (TiN, CrN) with buffer elastic layer (Ti or Cr) is performed to compensate exploitation stress and blocking of crack propagation. Results of multilayer examinations, up to 16 bi-layers of TiN/Ti or CrN/Cr type are presented. Microstructure diagnostic is presented. It comprises analysis of microstructure on cross-section with application of conventional TEM and high resolution HRTEM performed on thin foils prepared using FIB method (Focused Ion Beam) which allows to examine the microstructure of the total thickness of the deposited layers. Study of crystallographic texture in individual layers with application of texture tomography is shown. Tribological properties are studied on the basis of the scratch test.

Słowa kluczowe

PL

nanokrystaliczne materiały; laser impulsowy; metoda PLD

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Inżynieria Materiałowa
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 27, nr 3
• Strony: 486--489
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys.

Twórcy

autor

Major B.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Metalurgii i Inżynierii Materiałowej

Bibliografia

• [1] D.B.Chrisey, G.K.Hubler (Eds.), Pulsed Laser Deposition, John Wiley, New York, 1994.
• [2] T.Burakowski, B.Major, Osadzanie laserem impulsowym - metoda PLD, Inż.Materiałowa, 112,1999,339.
• [3] B.Major, Ablacja i Osadzanie Laserem Impulsowym, Wyd.Nauk.AKAPIT, Kraków, 2002.
• [4] B.Major, W.Mróz, T.Wierzchoń, W.Waldhauser, J.MLackner, , R.Ebner, Pulsed laser deposition of advanced titanium nitride thin layers, Surface and Coatings Technology, 180-181,2004,580.
• [5]] C.Fotakis, H.Koinuma, D.HLowdnes, M.Stuke, (Eds.), COLA03, Creta 2003, Abstracts.
• [6] Ł.Major, J.Morgiel, J.M.Lackner, W.Waldhauser, B.Major, W.Rakowski, Inż.Materiałowa, 147,2005,324.
• [7] J.T.Bonarski, X-ray texture tomography of near-surface areas, Progress in Materials Science, Elsevier, 51(2006)61-149