Odporność erozyjna i własności trybologiczne powłok naniesionych metodą reaktywnego rozpylania magnetronowego na podłoże ze stopu miedzi z cynkiem

• Autorzy: Dobrzański L. , Lukaszkowicz K.

Warianty tytułu

EN

Erosion resistance and tribological properties of coatings deposited by magnetron sputtering method onto the brass substrate

• Konferencja: Krajowa Konferencja ,,Nowe Materiały - Nowe Technologie w Przemyśle Okrętowym i Maszynowym" (III; 28.05 - 01.06.2006; Międzyzdroje, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednowarstwowe powłoki ceramiczne oraz wielowarstwowe powłoki ceramiczno/metalowe naniesiono na podłoże ze stopu miedzi z cynkiem (CuZn40Pb2) metodą reaktywnego rozpylania magnetronowego. Zbadano powłoki 1, 15 i 150-warstwowe Ti/CrN, Ti/TiAlN, Ti/ZrN, Mo/TiAlN. W celu zwiększenia adhezji w przypadku powłok jednowarstwowych wstępnie naniesiono cienką warstwę czystego Ti lub Mo. W pracy wykazano, że optymalne własności mechaniczne i trybologiczne oraz odporność na zużycie ścierne uzyskano dla powłok jednowarstwowych, natomiast wzrost liczby warstw do 15 lub 150 powoduje skrócenie okresu ich trwałości. Jest to związane z większą twardością i odpornością na zużycie pojedynczej warstwy ceramicznej niż systemu wielowarstwowego, gdzie twardość i własności trybologiczne naprzemianległych warstw naniesionych z czystego metalu są mniejsze. Wszystkie badane powłoki wykazują dobrą przyczepność do podłoża.

EN

Monolithic ceramic coatings and multilayer ceramic/metallic coatings were deposited onto brass (CuZn40Pb2) substrates by dc magnetron sputtering. The 1, 15 and 150-layers Ti/CrN, Ti/TiAlN, Ti/ZrN, Mo/TiAlN coatings were investigated. To improve adhesion a thin Ti or Mo layer was deposited prior to deposition of ceramic monolithic coatings. It is demonstrated in the work that the optimum mechanical properties and abrasion wear resistance were obtained for monolithic coatings, whereas increase of the number of layers to 15 or 150 results in reducing their life times. These are connected with the higher hardness and wear abrasion resistance of a single nitride layer than those of the multilayer system, where the hardness and tribological properties of the alternating layers deposited from pure metals are lower. The results show that all coatings demonstrate good adhesion.

Słowa kluczowe

PL

odporność erozyjna; metoda reaktywnego rozpylania; stop miedzi z cynkiem

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Inżynieria Materiałowa
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 27, nr 3
• Strony: 482--485
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dobrzański L.

autor

Lukaszkowicz K.

• Politechnika Śląska, Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Gliwice,

Bibliografia

• [1] Matthews A.: Vacuum 65 (2002) 237-238.
• [2] Panckow A., Steffenhagen J., Lierath F.: Surf. Coat. Technol. 163-164 (2003) 128-134.
• [3] Sharkeev Y., Perry A., Fortuna S.: Surf. Coat. Technol. 108/109 (1998) 419-424.
• [4] Vaz F., Rebouta L., Andritschky M., da Silva M., Soares J.: Surf. Coat. Technol. 98 (1998) 912-917.
• [5] Carrera S., Salas O., Moore J., Woolverton A., Sutter E.: Surf. Coat. Technol. 167 (2003) 25-32.
• [6] Schulz U., Peters M., Bach F.W., Tegeder G.: Mater. Sci. Eng. A362 (2003) 61-80.
• [7] Wu J., Sanghavi M., Sanders J., Voevodin A., Zabinski J.: Wear 255 (2003) 859-868.
• [8] Simmonds M., Savan A., Pfluger E., van Swygenhoven H: Surf. Coat. Technol. 126 (2000) 15-24.
• [9] Holmberg K., Matthews A.: Coating Tribology, Elsevier, Amsterdam 1994.
• [10] Nainaparampil J., Zabinski J., Korenyi-Both A.: Thin Solid Films 333 (1998) 88-94.
• [11] Dobrzański LA., Lukaszkowicz K.: J. Mater. Process. Technol. 157-158 (2004) 317-323.
• [12] Dobrzański LA., Lukaszkowicz K., Zarychta A., Cunha L.: Proceedings of the International Scientific Conference „CAMS`2005”, Gliwice-Wisła, 6-9.12.2005, 605-610.