Badania przepływów dwuskładnikowych mieszanin gazowych w węglu z kopalni Czeczott oraz Zefiówka

• Autorzy: Dyrga L. , Żółcińska J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pokładom węgla kamiennego towarzyszą zwykle metan, dwutlenek węgla lub azot (z powietrza). Jedną z metod wzmożonego pozyskiwania metanu (enhanced recovery) z po-kładów węgla jest wtłaczanie do pokładu innego gazu np. dwutlenku węgla. Następuje wówczas tworzenie się różnych mieszanin gazowych i przez zastąpienie sorbowanego metanu dwutlenkiem węgla-wzmożenie wydobycia metanu. Stanowiło to przesłankę do podjęcia badań przepływów mieszanin w próbkach węgla, szczególnie że w literaturze istnieją bardzo ubogie doniesienia na temat przepływu mieszanin gazowych w węglu. Aby można było ustosunkować się do wyników uzyskanych w przepływie badanych mieszanin: azotowo-metanowych, azotowo-dwutlenkowych oraz metanowo-dwutlenkowych wykona-no również przepływy gazów indywidualnych. Metan oraz dwutlenek węgla są gazami sorbowalnymi w węglu (jakkolwiek w różnym stopniu), więc prawie niesorbowalny azot wybrano jako gaz 'odniesienia'. Dla badanych mieszanin dwuskładnikowych o różnych zawartościach poszczególnych składników musiano na wstępie wyliczać ich lepkości w określonych przedziałach ciśnień i temperatur. Badania przepływów gazów oraz ich mieszanin wykonano na węglach z kopalni Czeczott oraz Zofiówka. Przepuszczalności węgla w przepływie mieszanin układają się na ogół w logiczne ciągi zgodne z sorbowalnością poszczególnych składników i zmianą ich stężenia w mieszaninie: wzrost stężenia silniej sorbującego się składnika powoduje obniżenie przepuszczalności węgla.

EN

Coal in deposits is usually accompanied by methane, carbon dioxide or nitrogen (from the air). One technique of methane enhanced recovery from the coal seams consists in pumping another gas, for instance carbon dioxide, inside them. Gas mixtures are thus formed and absorbed methane is replaced with carbon dioxide, which allows for enhanced methane extraction. That process was the reason for research studies on the flow of mixtures in coals especially as there are no adequate data to be found on this topic in publications. To compare the results obtained for the analysed mixtures of nitrogen-methane, nitrogen-car-bon dioxide and methane-carbon dioxide, separate flows of these gases were also investigated. Both methane and carbon dioxide can be adsorbed in coal (however, the scale of this process might be different). Nitrogen, which is hardly ever adsorbed, is treated here as a 'reference gas'. To analyse mixtures of two gases of varying actual compositions, it was first necessary to determine their viscosity throughout the specified range of pressure and temperature. Studies of flows of gases and their mixtures were done using coal from the mines Czeczott and Zofiówka. Coal permeability during the flow of the gas mixtures would usually yield logical sequences, related to sorptive capacities of its components and to changes in their concentration in the mixture. Thus an increase in concentration of a highly sorptive component will cause coal permeability to decrease.

• Wydawca: Instytut Mechaniki Górotworu PAN
• Czasopismo: Archives of Mining Sciences
• Rocznik: 1998
• Tom: nr 1
• Strony: 85--97

Twórcy

autor

Dyrga L.

autor

Żółcińska J.