Man and Nature. A New Project on New Spirituality

Pasek, Z.; Dyczewska, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Man and Nature. A New Project on New Spirituality

Autorzy

Pasek Z. , Dyczewska A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Człowiek i natura. Nowy projekt nowej duchowości

Języki publikacji

Abstrakty

This article is a prelude to a planned project aimed at researching new ways of understanding and redefining the concept of nature in the so-called New Spirituality movements. The authors begin from a theoretical context associated with the meaning, for religious studies, of the sacred – profane and culture – nature dichotomies, and show the changes religiousness undergoes. Today we see an increasing number of people turning away from traditional forms of religious cult with a simultaneously declared wish to develop their own spirituality. New spirituality is provisionally defined here as the worldly transgression of the human condition committed in the name of different values strongly associated with the physical (bodily) dimension of life and a holistic vision of the world. On the basis of examples, drawn mainly from publications based on the Deep Ecology trend, the au-thors discuss three aspects: (1) a new understanding of one’s own nature, (2) a new understanding of the nature of the world; and (3) new forms of activity for changes in awareness. In the dimensions under discussion, the process of recently locating the element of the sacred in the profane sphere and the resacralisation of nature clearly emerges. In the conclusions we also consider to what extent the formative new spirituality on the ecolog-ical trait can help to popularise the sustainable development idea within the framework of changing the reli-giousness of man at the start of the twenty-first century.

Artykuł ten jest zapowiedzią planowanego projektu mającego na celu zbadanie nowych sposobów rozumienia i redefiniowania pojęcia natury w ruchach z kręgu tzw. nowej duchowości. Autorzy wychodzą od kontekstu teore-tycznego związanego ze znaczeniem dla nauk religioznawczych takich podziałów jak sacrum – profanum i kul-tura – natura, ukazując zmiany jakim podlega religijność. Współcześnie obserwuje się odwrót coraz większej liczby osób od tradycyjnych form kultu religijnego z równoczesnym deklarowaniem chęci rozwijania własnej duchowości. Nową duchowość roboczo definiujemy tu jako transgresje doczesnej kondycji człowieka dokony-wane w imię różnych wartości, silnie powiązanych z fizycznym (cielesnym) wymiarem życia oraz holistyczną wizją świata. Autorzy na podstawie przykładów, zaczerpniętych głównie z publikacji z nurtu ekologii pogłębio-nej omawiają trzy aspekty: (1) nowe rozumienie swojej własnej natury, (2) nowe rozumienie natury świata i (3) nowe formy aktywności na rzecz przemiany świadomości. W omawianych wymiarach wyraźnie zarysowuje się proces umiejscawiania współcześnie pierwiastka sacrum w sferze profanum i resakralizacja natury. We wnio-skach zastanawiamy się również, na ile kształtująca się nowa duchowość o rysie ekologicznym może sprzyjać upowszechnianiu idei rozwoju zrównoważonego w ramach przemian religijności przemian religijności człowie-ka początku XXI wieku.

Słowa kluczowe

nature New Spirituality Deep Ecology sacred sacrum profane sustainable development

natura nowa duchowość ekologia pogłębiona sacrum profanum rozwój zrównoważony

Wydawca

Lublin University of Technology

Czasopismo

Problemy Ekorozwoju

Rocznik

2012

Tom

Vol. 7, nr 2

Strony

67--76

Opis fizyczny

Bibliogr. 67 poz.

Twórcy

autor

Pasek Z.

autor

Dyczewska A.

AGH University of Science and Technology, Faculty of Humanities, Department of Culture Study and Philosophy, ul. Gramatyka 8a, 30-071 Kraków, Poland, pasek@agh.edu.pl

Bibliografia

1. BECKFORD J., Social Theory and Religion, Cambridge University Press 2003.
2. BERGER P., The Sacred Canopy: elements of a sociological theory of religion, Anchor 1967.
3. BEYER P., Religion and Globalization, Sage, London 1994.
4. BOROWIK I., Włodzimierza Pawluczuka Bóg transcendencji i bóstwa codzienności, czyli o tym co Saszka mógł ujrzeć w siódmym niebie, in: Światopogląd: między transcendencją a codziennością, eds. Borowik I. and Hoffmann H., Nomos, Kraków 2004, p. 23-31.
5. BOWIE F., The anthropology of religion: an introduction, Wiley-Blackwell 2000.
6. CAMPBELL J., The Power of Myth, Doubleday, 1988.
7. CASTELLS M., The Internet Galaxy: reflections on the Internet, business, and society, Oxford University Press 2003.
8. CBOS, 2009, Wiara i religijność Polaków dwadzieścia lat po rozpoczęciu przemian ustrojowych, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/20 09/K_034_09.PDF (10.01.2012).
9. CHMURZYŃSKI J., 1990, Natura – kultura: opozycja czy koniunkcja?, in: Kosmos, vol. 39, no 1, p. 77-96.
10. CRANWELL C., 2010, Embracing Thanatos-in-Eros: Evolutionary Ecology and Panenthe-ism, in: Sophia, vol. 49, no 2, pp. 271-283.
11. DOBROCZYŃSKI B., Kłopoty z duchowością, Warszawa 2010.
12. DRENGSON A., 1995, The Deep Ecology Movement, in: The Trumpeter – Journal of Ecosophy, vol. 12, no 3.
13. DOŁĘGA J.M., 2006, Ecophilosophy – a science for the 21st century, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Devel-opment, vol. 1, no 1, p. 17-22.
14. DURKHEIM É., The elementary forms of religious life, Simon & Schuster, New York 1995.
15. DYCZEWSKA A., 2008, Vegetarianism as an Example of Dispersed Religiosity, in: Implicit Religion, vol. 11, no 2.
16. ELIADE M., The sacred and the profane: the nature of religion, Harcourt Brace Jovanovich, New York, Orlando, Florida 1987.
17. FIUT I., 2009, The Idea of Sustainable Development In the Perspective of Henryk Skolimowski's Philosophy, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4, no 2, p. 25-48.
18. FLANGAN K., JUPP P.C. (eds.), A Sociology of Spirituality, Ashgate Publishing, Aldershot, Burlington 2007.
19. GADACZ T. MILERSKI B. (eds.), Encyklopedia Religia, t. 3, PWN, Warszawa 2001.
20. GAWOR L., 2006, Vision of new human community in the idea of sustainable development, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 1, no 2, p. 59-66.
21. GOŁASZEWSKA M. (ed.), Nowa duchowość: Oblicza nowej duchowości, Kraków 1995.
22. GORDON L., The New Spirituality: an Introduction to Progressive Belief in the 21st Century, IB Tauris & Company 2007.
23. GROTOWSKA S. Religijność subiektywna. Studium socjologiczne na podstawie wywiadów narracyjnych, Nomos, Kraków 1999.
24. HALL, D., New Age w Polsce. Lokalny wymiar globalnego zjawiska, Wydawnictwo Akade-mickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
25. HEELAS P., The new age movement: The celebration of the self and the sacralization of modernity, Blackwell, Oxford 1996.
26. HEELAS P., WOODHEAD L., SEEL B., SZERSZYNSKI B., TUSTING K., The Spiritual Revolution: Why Religion is Giving Way to Spirituality (Religion and Spirituality in the Modern World, Blackwell, Oxford 2005.
27. HERRISCK J., The Making of the New Spirit-uality: The Eclipse of the Western Religious Tradition, InterVarsity Press 2003.
28. HERVIEU-LEGER D., Religion As a Chain of Memory, Rutgers University Press 2000.
29. JAWŁOWSKA A., Nowa duchowość. Od kontrkultury do New Age, in: eds. Kempny M. and Woroniecka G., Religia i kultura w globa-lizującym się świecie, Kraków 1999, p. 51-70.
30. KINSLEY D., Ecology and religion: ecological spirituality in crosscultural perspective, Prentice Hall, New Jersey 1995.
31. KNOX J., 2008, Sacro-Egoism and the Shifting Paradigm of Religiosity, in: Implicit Religion, vol. 11, no 2, p. 153-172.
32. KOSEŁA K., Polak i katolik. Splątana tożsamość, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i So-cjologii PAN, Warszawa 2003.
33. KORBEL J., 1996, Ekologiczny ruch oporu i duchowość, in: Dzikie życie, vol. 10, no 29.
34. LESZCZYŃSKA K., PASEK Z. (eds.), Nowa duchowość w badaniach społecznych, artykuł wspólny, in: Nowa duchowość w społeczeństwach monokulturowych i pluralistycznych, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2008, p. 9-20.
35. LOVELOCK J., Gaia: A New Look at Life on Earth, Oxford University Press, Oxford 1979.
36. LUCKMANN T., The invisible religion: the problem of religion in modern society, Macmillan, London 1967.
37. LYNCH G., The New Spirituality: an Introduction to Progressive Belief in the 21st Century, IB Tauris & Company, 2007.
38. MACNAGHTEN P., URRY J., Contested natures, Sage 1998.
39. MARIAŃSKI J., Zmieniająca się tożsamość religijna we współczesnej Europie. Religijność pozakościelna, in: Wokół tożsamości: teorie, wymiary, ekspresje, eds. Borowik I. and Leszczyńska K., Zakład Wydawniczy Nomos, Kra-ków 2007, p. 245-258.
40. METZNER R., 1991, Psychologizing Deep Ecology: A Review Essay, in: ReVision, vol. 13 no 3, p. 147-152.
41. MICHNOWSKI L., 1996, Ziemia na krawędzi groźne konsekwencje patologii wzrostu kosztem otoczenia. Al Gore: Ekospołeczna gospodarka rynkowa albo zagłada ekologiczna!, in: Wieś i Państwo, vol. 2-3 no 23-24, p. 121-154.
42. MICHNOWSKI L., 2010, A Cybernetic Approach to sacrum – profaneum relation, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 5, no 1, p. 109-138.
43. NAESS A., 1992, Deep Ecology for the Twenty-second Century, in: Journal of Ecosophy, vol. 9, no 2, p. 86-88.
44. NAESS A., Life's Philosophy: Reason and Feeling in a Deeper World, University of Georgia Press 2008.
45. OTTO R., The Idea of the Holy: An Inquiry Into the Non Rational Factor in the Idea of the Divine, Kessinger Publishing 2004.
46. PARTRIDGE Ch., The Re-Enchantment of the West, Alternative Spiritualities, Sacralization, Popular Culture and Occulture, vol. II, T&T Clark International, London 2005.
47. PASEK Z., SKOWRONEK K., Duchowość jako kategoria analizy kulturoznawczej, in: Kultura jako cultura, eds. Łukasiewicz K. and Topp I., Prace Kulturoznawcze XII, nr 3345, Wrocław 2011, p. 69-83.
48. RAPPAPORT R., Ritual and Religion in the Making of Humanity, Cambridge University Press 1999.
49. REID J. i M., Energia drzew ich aura i moc uzdrawiania, Studio Astropsychologii, Białystok 2006.
50. ROBERTS R., 2004, ‘Nature’, Post/Modernity and the Migration of the Sublime, in: Ecotheology vol. 9, no 3, p. 315-337.
51. RUSSELL D., 2010, Curmudgeon's Thoughts on Sustainability, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol. 5, no 1, p. 15-22.
52. SKOLIMOWSKI H., Nowe oblicze Boga w dobie ekologicznej, in: Religia a ruchy ekofilozoficzne, ed. Dębowski J., Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Olsztyn 1996.
53. SKOLIMOWSKI H., Zielone oko kosmosu, Wydawnictwo Alta2, Wrocław 2003.
54. SUTCLIFFE S., Children of the New Age. A History of the Spiritual Practices, Routledge, London 2003.
55. SZYJEWSKI A., Etnologia religii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2001.
56. TAEHYUN K., 2009, Reading Zhuangzi Eco-Philosophically, in: Journal of Daoist Studies, vol. 2, p. 1-31.
57. TAYLOR B., Dark Green Religion: Nature Spirituality and the Planetary Future, University of California Press 2010.
58. TAYLOR B., Ecological Resistance Movements: The Global Emergence of Radical and Popular Environmentalism, State University of New York Press, Albany, New York 1995.
59. TOKARSKI S., Orient i kontrkultury, Wiedza Powszechna, Warszawa 1984.
60. TUCKER J., 2002, New Age Religion and the Cult of the Self, in: Society, vol. 39, no 2, p. 46-51.
61. UDO V., PAWŁOWSKI A., 2010, Human Progress Towards Equitable Sustainable De-velopment: A Philosophical Exploration, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 5, no 1, p. 23-44.
62. WALOSZCZYK K., Kryzys ekologiczny w świetle ekofilozofii, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 1996.
63. WEBER M., Gesammelte Aufsätze zur Religionssoziologie I, UTB/Mohr Siebeck, Auflage 1988.
64. WULFF D., Psychology of religion: classic and contemporary, John Wiley & Sons, New York, 1997.
65. ZAMOYSKI A, New Age. Filozofia, religia i paranauka, Nomos, Kraków 2002.
66. ZWIERŻDŻYŃSKI M., Gdzie jest religia? Pięć dychotomii Thomasa Luckmanna, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2009.
67. ZYLBERTAL W., Miejscem człowieka jest ziemia. Wykłady z ekofilozofii, Zielone Brygady, Kraków 2000.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPL2-0028-0095