Badania materiałoznawcze zapraw integralną częścią badań architektonicznych zabytków

• Autorzy: Klimek B.

Warianty tytułu

EN

The mode of research on old mortar the integral piece of the investigations of architectural relics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z głównych etapów badań zabytków architektury są odkrywki tynkowe. Wykonywane są one w celu uzyskania nowych informacji o materiale używanym do budowy, a opracowywana w trakcie badań stratygrafia zawiera wiele danych o przemianach budowli i fazach przekształceń budowlanych. Informacje uzyskane w trakcie badań są szczególnie pomocne przy pracach konserwatorskich i remontowo-budowlanych związanych z rekonstrukcją tynków, a wcześniej z ustaleniem przyczyn zniszczeń. Należy podkreślić, iż architekt czy historyk architektury nie jest upoważniony do dokonywania samodzielnie odkrywek tynkowych dopóki nie upewni się, że nie kryją one malowideł. Zabytkowe tynki szczególnie wewnętrzne mogą posiadać polichromie, których nie wolno zniszczyć w czasie badań architektonicznych. W obiektach w których istnieje prawdopodobieństwo występowania wielobarwnych polichromii, do grona badaczy powinien przyłączyć się specjalista konserwator. W przypadku braku dekoracji malarskiej tynki mające wielowarstwową budowę należy zdejmować pojedynczymi warstwami, dokumentując ich stratygrafię. Wiadomo, że istnieją miejsca szczególnie ważne dla badań odkrywkowych np. naroża, styki murów, anomalie przebiegu murów i ich odkształcenia, pęknięcia płaszczyzn zaprawy, nieregularności na jej powierzchni, czy różnice w zabarwieniu tynku widoczne po nagłych zmianach zawilgocenia pomieszczenia [1]. Kolejny etap badań zabytkowych zapraw opiera się na analizach i badaniach laboratoryjnych. Warunkiem koniecznym, który pozwala na prawidłowe wnioskowanie z prowadzonych badań jest odpowiednie pobranie i przygotowanie próbki. Podstawowy problem tej fazy badań dotyczy pobierania próbek, zwłaszcza że wielkość i ilość próbek jest ograniczona ze względu na ryzyko uszkodzenia większych partii tynków. Dla próbek pobranych z obiektów szczególnie cennych należy wykonać pełny cykl badań, które dadzą wyczerpujące informacje o badanym materiale, ponieważ po przeprowadzeniu zabiegów konserwatorskich wiele oznaczeń zwłaszcza dotyczących tynków jest niemożliwych do wykonania.

EN

The problem connected with the methodology of research on old binders remains unsolved. The reason of this situation raises from the impossibility of creating one formula according to which all old binders ally known. One might think that a simultaneous use of all the methods for research on binders coming from historical objects would guarantee complete information on the binders. At the same time the information would be helpful in restoration process, especially those of reconstruction would in the identifying of the causes of damages. A considerable difficulty with talking samples is an additional problem. This refers first of all to plasters located below paintings, where the possibility of talking samples is very limited because of a possible damaging of the painting. It is especially do research which will provide maximum information, because after carrying out restoration works many marks may be impossible to remake. Therefore making a decision on the type of research one should find such information which will provide the line of further research. The introductory information may be collected through the observation of thin sections in transmitted light with a polarizing microscope. An analysis analogous to that which is done at the identification of rocks–petrography analysis.

Słowa kluczowe

PL

badania architektoniczne; badania tynków; badania makroskopowe tynków

EN

architectural research; plaster study; macroscopic analysis

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2010
• Tom: vol. 7, nr 2
• Strony: 35--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Klimek B.

• Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Konserwacji Zabytków,

Bibliografia

• [1] Tomaszewski A., Historia architektury, badania zabytków architektury, konserwacja zbytków [w] red. Zbigniew Kobyliński. Metodyka badań archeologiczno-architektonicznych s.4-21. Warszawa 2001.
• [2] Krzywobłocka-Laurów R., Metodyka badań struktury i składu fazowego zabytkowych zapraw wapiennych, ITB Warszawa 1975, maszynopis.
• [3] Jędrzejewska H., Dawne zaprawy jako kryterium zabytkowej architektury, Rocznik PP PKZ 1986 z.2, s.14-23.
• [4] Jabłoczyńska-Jedrzejewska H., Nowa metoda badań dawnych zapraw budowlanych, Ochrona Zabytków1961 nr 14.
• [5] Brochwicz Z., Badania wczesnośredniowiecznych zapraw budowlanych – integralną częścią badań archeologicznych, Materiały Zachodniopomorskie 1975 t.22, s.95-245.