Kościoły rzymsko-katolickie okresu międzywojennego we współczesnym krajobrazie architektonicznym Wołynia

• Autorzy: Mychajłyszyn O.

Warianty tytułu

EN

Roman-catholic churches of the interwar period at the Volyn’s modern architectonic landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule są zawarte wyniki badań zachowanych kościołów Wołynia z okresu międzywojennego. W latach 1920-30 zostały zbudowane liczne świątynie na nowo przyłączonych terenach województw wschodnich, budowa ich miała za cel podkreślenie przynależność do państwa Polskiego. Proces legitymizacji władz polskich na Wołyniu miał wielkie znaczenie ze względu na skomplikowaną strukturę narodowościową. Do dziś się zachowały głównie murowane świątynie, które reprezentują szeroki wachlarz stylów architektonicznych oraz odzwierciedlają procesy zmian w tej dziedzinie od narodowo-romantycznego do konstruktywizmu. Poza tym, każda świątynia odgrywała rolę w rozwoju przestrzennym osiedla, jako centrum kompozycyjne w zabudowie oraz dominanta architektoniczna. Opieka i ochrona kościołów dla władz ukraińskich to priorytet, by jak najlepiej ocalić tą część europejskiej spuścizny architektonicznej.

EN

The results of the research of preserved Volynian Roman-catholic churches of the interwar period are represented in the article. During the 1920-30s many cathedrals were built in the region, which became an element of the Polish strengthening in the annexed eastern territories. The power legitimization in Volyn had a great importance because of the polyethnic character of this region and the numeral majority of the Orthodox population. Till our time predominantly stone cathedrals were preserved, which represent the wide architectural-style range and reflect the change process of the style priorities from the folk-romantic direction to constructivism. Besides, each cathedral played a great role in the planning and spatial development of the settlements; it was the compositional center of the building complex, the architectural accent. The state care and preservation of the Roman-catholic churches today is a feature of recognition of these buildings as a part of the European cultural heritage.

Słowa kluczowe

PL

kościół; dominanta; oś planistyczna; kompozycja; styl narodowy; modernizm; konstruktywizm; okres międzywojenny; Wołyń

EN

Roman-Catholic Church; altitudinal dominant; planning axe; style; composition; modernism; constructivism; interwar period; Volyn

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2010
• Tom: vol. 6, nr 1
• Strony: 77--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Mychajłyszyn O.

• Narodowy Uniwersytet Gospodarki Wodnej i Zasobów Przyrody, Równe, Ukraina

Bibliografia

• [1] Popek L., Świątynie Wołynia, Lublin, 1997. 370 s.
• [2] Ryczkow P., Interwyznaniowy transmorfizm w architekturze sakralnej na Wołyniu, maszynopis.
• [3] Mysłek W., Kościoły Rzymsko-katolickie w Polsce w latach 1918-1939. Zarys historyczny, Warszawa,1966. 663 s.
• [4] Kostiuk M., Nimecki koloniji na Wołyni (XIX – początek XX st.), Ternopil, 2003. 381 s.
• [5] Archiwum Akt Nowych (AAN) w Warszawie, MSW, sygn. 298.
• [6] Burno F., Kościoły Rzymskokatolickie Kresów II Rzeczypospolitej i ich znaczenie, Kwartalnik Architektury Urbanistyki., 2005, z. 3-4. 115-139.
• [7] Gościcki L., Budowa świątyni. Wskazówki praktyczne, Warszawa, 1916. 164 s.
• [8] AAN, MWRiOP, sygn. 715.
• [9] Burno F., Żelbetowe katedry dekady monumentalizmu. Odwołania do gotyku w polskiej architekturze sakralnej lat trzydziestych XX wieku, Ikonotheka., T.18. 2005. 87-102.
• [10] Machniewicz S., Styl i kościół, Gazeta Kościelna. 1931. nr 27.
• [11] AAN, MWRiOP, sygn.733.
• [12] Burno F., Kościoły epoki żelaza i betonu. Polska architektura sakralna ok. 1925-1930, Biuletyn Historii Sztuki, 2009, nr 1-2. 153-184.
• [13] AAN, MWRiOP, sygn. 722.
• [14] AAN, MWRiOP, sygn. 724.
• [15] Derżawnyj archiw Wolyńskoji oblasti, f. 46, op. 6, spr. 3469.