Sozologia systemowa - dyscyplina naukowa XXI wieku

Dołęga, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Sozologia systemowa - dyscyplina naukowa XXI wieku

Autorzy

Dołęga J.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Systematic sozology - the science discipline of the 21st century

Języki publikacji

Abstrakty

Artykuł zawiera istotną problematykę sozologii systemowej skupioną wokół następujących zagadnień: koncepcji sozologii systemowej - gdzie ukazuje się podstawowe założenia tego ujęcia, wyjaśnienie podstawowych terminów, syntetyczne ujęcie koncepcji sozologii empirycznej, humanistycznej, filozoficznej oraz charakterystykę systemowej koncepcji sozologii; epistemologii sozologii systemowej, w której analizuje się pojęcie sozologii, podejmuje próbę zdefiniowania tej nauki, określenia przedmiotu jej badań; metodologii sozologii systemowej; głównej problematyki sozologii systemowej i specyfiki badań z zakresu tej nauki. Tekst tego artykułu jest ulepszoną wersją wcześniej drukowanych moich prac w Studia Ecologiae et Bioethicae, w książce Koncepcja sozologii systemowej oraz w innych publikacjach.

The article includes the significant issue of systematic sozology which focuses on following problems: - the conception of the systematic sozology - this part shows the basic assumptions of it, explains the basic terms, synthetically describes the conception of empirical sozology, humanistic sozology and philosophical sozology and characterize the systematic conception of sozology; - the episthemology of systematic sozology - this part analysis the term 'sozology', tries to define this science and precise the subject of its research; - the methodology of systematic sozology; - the main issue of systematic sozology and characteristics of research in the area of this science. The solution of many sozological problems still depends on the research of different science branches. This is a sign of interdisciplinarity of sozology and many relations with medical, biological, geological, technical, economical, law, social, humanistic, philosophical and teological sciences. The achievements of these sciences determine questions and answers of sozology. The directions of improvement of sozology might oscillate around following issues: - the recording of interferences of the balance states between anthroposphere and biosphere; - recovering of the balance states between anthroposphere and environment; - controlling of the technical equipment and technological processes which focuses on the security of the exits from industrial plants which are dangerous for biological environment (protectional issue); - introducing of the new technologies of producing which will be safe for natural environment (perspectivical issue); The main problems of metaobjective systematic sozology are : - the elaboration of the notion - environment; - the determining of the contents of the expression: social-natural environment; - the elaboration of the definition of systematic sozology; - the definition of the object of research of this branch of science; - the presentation of the structure and, especially, the underlining the importance of: interdisciplinarity, transdisciplinarity, systemic and globalism in the methodology of systematic sozology. The main problems of objective systematic sozology are : - the state of the social-natural environment; - the sources of endangerment and pollution of environment, the influence of changing environment on life on the Earth; - the ways and means of protecting the environment; - environmental education; - the idea of balanced development. Sozology might be described as the science about systematic environmental protection (atmosphere, hydrosphere, lithosphere, cosmosphere, biosphere, anthroposphere) which is needed because of destructive influence of anthroposphere.

Słowa kluczowe

ochrona środowiska system sozologia

protection of the environment system sozology

Wydawca

Lublin University of Technology

Czasopismo

Problemy Ekorozwoju

Rocznik

2006

Tom

Vol. 1, nr 2

Strony

11--24

Opis fizyczny

Bibliogr. 148 poz.

Twórcy

autor

Dołęga J.

Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

1. Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1965.
2. Aleksandrowicz J., Sumienie ekologiczne, Warszawa 1979.
3. Aleksandrowicz J., Waszczenko P., Środowisko w perspektywie medycznej: humanizm ekologiczny szansą przetrwania, CŚZ.
4. Bartalanffy L. von, Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, Warszawa 1984.
5. Białkowski G., Uczony jako sumienie i duchowy przewodnik społeczeństwa, ZN 25/1989, 1/3-10.
6. Biela A. (red. ), Stres psychiczny w sytuacji kryzysu ekologicznego. Badania z zakresu sozopsychologii, Lublin 1984.
7. Blewett J., La pensee sociale catholique en est-elle toujeurs a ses balbutiements, PMV 13/1990/28-37.
8. Carter G. B., Large Number Boincidences and the Anthropic Principle in Cosmology, w: Longair M. S. (ed. ) Confrontation of Cosmological Theories with Observational Date, Dordrecht 1974.
9. Bocheński J., O systemie. Wykład wygłoszony w ATK 1987-11-05, SPhCh 24/1988.
10. Brzeziński W., Problematyka prawna ochrony środowiska, CiŚ cz. 1.
11. Coreth E., Was ist der Mensch? Grudnzuge einer philosophischem Anthropologie, Innsbruck 1976.
12. Czeżowski T., O związku między naukami aksjomatycznymi a naukami empirycznymi, SP 18/1973/11-18.
13. Czeżowski T., O jedności nauki, w: Fragmenty filozoficzne, seria 3, Warszawa 1967.
14. Dogiel G., Antropologia filozoficzna, Kraków 1984.
15. Dołęga J. M., Koncepcja sozologii systemowej, Warszawa 2001.
16. Dołęga J. M., Implikacje filozoficzne empiriologicznej fenomenologii ruchu, ZZFPIFP 7/1985/167-168.
17. Dołęga J. M., Stosunek ruchu do materii w ujęciu klasycznej filozofii przyrody, Warszawa 1986.
18. Dołęga J. M., Kreacjonizm i ewolucjonizm. Ewolucyjny model kreacjonizmu a problem hominizacji, Warszawa 1988.
19. Dołęga J. M., Z zagadnień sozologii, ZZFPiFP 4/1982/328-327
20. Dołęga J. M., Zarys sozologii systemowej, Warszawa 2005.
21. Dubel K., Edukacja ekologiczna jako warunek zrównoważonego rozwoju w Polsce, III MSE.
22. Eil-Eibesfeldt J., Galapagos. Arka Noego pośród Pacyfiku, tłum. Z. Stromenger, Katowice 1982.
23. Fiedor B., Przyczynek do ekonomicznej teorii zanieczyszczenia i ochrony środowiska, Wrocław 1990.
24. Fleming G., Klimat - Środowisko - człowiek, Warszawa 1983.
25. Gasparski W., Miller D. (red. ), Nauka - technika - system, Wrocław 1981.
26. Gavies P. C. W., Zasada antropiczna, PF 37/1986/213-259
27. Geissler E., Libbert E., Nitschmann J., Thomas-Petersein G. (red. ), Kleine Enzyklopadie. Leben, HRSG, Leipzig 1978.
28. Gerwen J. van, La paix Dieu Createur, la paix avec toute la creation, PMV 13/1990/38-44.
29. Giedymin J., Problemy założenia rozstrzygnięcia. Studia nad logicznymi podstawami nauk społecznych, Poznań 1964.
30. Ginsbert-Gebert A. (red. ), Ekonomiczne i socjologiczne problemy ochrony środowiska, Wrocław 1991.
31. Głowiak B., Modele obliczeniowe, w: Głowiak B., Kempa E., Winnicki T., Podstawy ochrony Środowiska, Warszawa 1985.
32. Głowiak B, Krążenie zanieczyszczeń w biosferze i metody tzw. monitoringu, CiŚ cz. 2.
33. Głowiak B., Pecyna J., Technologia oczyszczania gazów odlotowych, w: Głowiak B., Kempa F., Winnicki T., Podstawy ochrony środowiska, Warszawa 1985.
34. Goetel W. (red. ) Sozologia i sozotechnika, ZNAGH 21/1971/ zeszyt specjalny.
35. Goetel W., Sozologia - nauka o ochronie przyrody i jej zasobów, KA 21/1972, 1//31-38.
36. Gogacz M., Ważniejsze zagadnienia metafizyki, Lublin 1973.
37. Gogacz M., Człowiek i jego relacje. Materiały filozofii człowieka, Warszawa 1985.
38. Gogacz M., Akt istnienia (ipsum esse) według tomizmu konsekwentnego, SPhCh 22/1986, 2/25-40.
39. Gogacz M., Filozoficzna konieczność istnienia aniołów jako celowych przyczyn dusz ludzkich, w: Balter L. (red. ) Człowiek we wspólnocie Kościoła, Warszawa 1979.
40. Gręczewski J., Wpływ pogody na zdrowie człowieka, Warszawa 19722.
41. Gumański L., Wprowadzenie w logikę współczesną, Toruń 1983.
42. Gutt R. W., Problem wzorca lekarza i innych pracowników służby zdrowia, CŚZ.
43. Hajduk Z., O akceptacji teorii empirycznej, Lublin 1984.
44. Hałaczek B., Lubański M., Filozoficzne aspekty ekologii, CaW 5/1988.
45. Heller M., Zasada antropiczna, w: Heller M., Życiński J., Dylematy ewolucji, Kraków 1990.
46. Heller M., Stworzenie a ewolucja, C 2/1982, 4/58-66.
47. Hempel C. G., Podstawy nauk przyrodniczych, Warszawa 1968.
48. Ingarden R., Książeczka o człowieku, Kraków 1972.
49. Jacniacki K., Środowisko przyrodnicze i jego ochrona, Warszawa 1989.
50. Jan Paweł II, Pokój z Bogiem Stwórcą - pokój z całym stworzeniem, Rzym 1990.
51. Jarzyńska I., Kształcenie studentów nauczania początkowego w zakresie ochrona środowiska przyrodniczego człowieka, III MSE.
52. Jaworski M., Problem koncepcji filozofii, AC 14/1982/1-9.
53. Juda J., Zasady stosowania analizy w kształtowaniu środowiska, CiŚ cz. 1.
54. Kamiński S., Elementy logiki formalnej, w: A. B. Stępień, Wstęp do filozofii, Lublin 19892.
55. Kamiński S., Stosunek między poznaniem empirycznym a nieempirycznym w nauce, w: Z zagadnień kultury chrześcijańskiej, Lublin 1973.
56. Kamiński S., Typy wiedzy teoretycznej, AC 14/1982/11-12.
57. Kamiński S., O rozwoju teorii empirycznej, RF 30/1982, 3/129-142.
58. Kamiński S. O kryteriach wartościowania wiedzy teoretycznej, RF 30/1982, 2/125-130.
59. Kaparisi E., Problemy metodologii badań systemowych, Warszawa 1973.
60. Kierzkowski Z., Elementy informatyki. Technika, metody zastosowania, Warszawa 1976.
61. Klira G. J. (red. ), Ogólna teoria systemów, Warszawa 1976.
62. Kłósak K., Koncepcja bytu a filozofia Boga, SFB t. 3, 1977.
63. Kłósak K., Z teorii metodologii filozofii przyrody, Poznań 1980.
64. Kłósak K., Przyrodnicza definicja duszy ludzkiej, jej uprawnienia i granice użyteczności naukowej, SPhCh 2/1966, 1/192-195.
65. Kłósak K., Zagadnienie teologicznej interpretacji przyrody we współczesnej neoscholastyce, w: Pod natchnieniem Ducha świętego. Współczesna myśl teologiczna, Poznań 1964.
66. Kłósak K., Teoria kreacjonistycznych początków duszy ludzkiej a współczesny ewolucjonizm, AC 1/1969/32-56.
67. Kłósak K., Immanencja i transcendencja człowieka w odniesieniu do przyrody, w: Bejze B. (red. ), O Bogu i o człowieku, t. 1, Warszawa 1968.
68. Korczak C. W. (red. ), Higiena - ochrona zdrowia, Warszawa 198410.
69. Kornas K., Współczesne eksperymenty medyczne w ocenie etyki katolickiej, Częstochowa 1986.
70. Kozłowski S., Ochrona środowiska, w: Kopczyński J., Siciński A. (red. ), Człowiek Środowisko zdrowie, Wrocław 1990.
71. Krąpiec M. A., Język i świat realny, Lublin 1985.
72. Krąpiec M. A., Język naturalny podmiotowo-orzeczeniowy (analiza sądów), w: św. Tomasz, De ente et essentia. Przekład - komentarz - studia M. A. Krąpiec, Lublin 1981.
73. Krąpiec M. A., Ja - człowiek. Zarys antropologii filozoficznej, Lublin 1974.
74. Krąpiec M. A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1975.
75. Kuc L., Z badań nad pojęciem "teoria" w szkole tomistycznej XV wieku, w: S. Swieżawski, J. Czerkawski (red. ), Studia z dziejów myśli świętego Tomasza z Akwinu, Lublin 1978.
76. Lapunów A. A., Systemy biologiczne jako systemy wielkie, w: Problemy metodologii badań systemowych, Warszawa 1973.
77. Latawiec A., Symulacja zjawisk biologicznych widziana systemowo, SPhCh 26/1990, 2/37-54.
78. Leńkowa A. (red. ), Człowiek przeciwko sobie, Warszawa 19862.
79. Leslie J., Anthropic Princple, World Ensemble, Desing, APhQ 19/1982/141-151.
80. Leszczyński K., Rachunek społeczno-ekonomiczny w ochronie środowiska naturalnego, CiŚ cz. 1.
81. Lubański M., Informacja - system, w: Heller M., Lubański M., Ślaga S. W., Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Warszawa 1982.
82. Lubański M., Wprowadzenie do informatyki, Warszawa 1979.
83. Lubański M., Człowiek, system, informacja, SPhCh 14/1978, 2/101-144.
84. Lubański M. Zagadnienia filozoficzne w aspekcie systemowo-filozoficznym, RF 19/1981, 3/5-20.
85. Marczuk J. I., Modelowanie matematyczne problemów środowiska naturalnego, Warszawa 1985.
86. Maryniarczyk A., Metoda separacji a metafizyka, Lublin 1985.
87. Morawiec E., Pozycja pierwszych zasad w koncepcji metafizyki J. Maritaina, SPhCh 9/1973.
88. Masi R., Nicolettie H., Cosmologia, Romae 1961.
89. Michajłow W., Sozologia a problemy środowiska życia człowieka, Warszawa 19752.
90. Michajłow W., Sozologia - nauka o ochronie i kształtowaniu środowiska, w: Kotarbiński T., Osińska W., Geblewicz E. (red. ), Nowe specjalności w nauce współczesnej, Wrocław 1959.
91. Młynarki S., Elementy teorii systemów i cybernetyki, Warszawa 1974.
92. Myczkowski S., Ochrona przyrody w szkolnictwie i wychowaniu, w: Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Warszawa 1973.
93. Nagel E., Struktura nauki. Zagadnienia logiki wyjaśnień naukowych, Warszawa 1970.
94. Nikonorow M., Główne skażenia ekologiczne żywności, w: Kopczyński J., Siciński A. (red. ), Człowiek środowisko zdrowie, Wrocław 1990.
95. Nowaczyk A., Logiczne podstawy nauk ścisłych, Warszawa 1985.
96. Nowak J. J., Prawodawstwo ochrony przyrody i środowiska życiowego człowieka w Polsce, w: Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Warszawa 1973.
97. Pannenberg W., Kim jest człowiek? Współczesna antropologia w świetle teologii, Paris 1978.
98. Pasenkiewicz K., Logika ogólna, Warszawa 1979.
99. Podsiad A., Więckowski Z., Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 1983.
100. Półtawski A., Roman Ingarden - metafizyk wolności, SF/1990, 2-3/85/98.
101. Prandecka B., Strategia ochrony środowiska - podstawy interdyscyplinarne, w: Ekonomiczne i socjologiczne problemy ochrony środowiska, Wrocław 1994.
102. Rosiński F., Odpowiedzialność moralna za ochronę środowiska, CaW 5/1988/18-27.
103. Russell F., Garbuny M., Hoo ke H., Nauka o nauce. Metody objaśniania zjawisk fizycznych, Warszawa 1968.
104. Sadowski W., Podstawy ogólnej teorii systemów. Analiza logiczno-metodologiczna, Warszawa 1978.
105. Skinder N. W., Chemia a ochrona środowiska, Warszawa 1991.
106. Skoczylas J. J., Cywilnoprawne środki ochrony środowiska, Warszawa 1986.
107. Sommer J., System prawa a problemy środowiska i zdrowia, w: Kopczyński J., Siciński A. (red. ), Człowiek środowisko zdrowie, Wrocław 1990.
108. Sommer J. (red. ), Skuteczność prawa ochrony środowiska w warunkach reformy gospodarczej, Wrocław 1990.
109. Sommer J. (red. ), Prawo człowieka do środowiska naturalnego, Wrocław 1987.
110. Stępień A. B., Istnienie (czegoś) a pojęcie i sąd, SPhCh 9/1973.
111. Stępień J. (red. ), Zadania nauki w dziedzinie racjonalnego kształtowania środowiska człowieka, Wrocław 1974.
112. Stromenger Z., Przystosowani pożyją dłużej, Katowice 1988.
113. Such J., Czy istnieje Esperimentum crucis? Problemy sprawdzania praw i teorii naukowych. Studium metodologiczne, Warszawa 1975.
114. Szafrański A. L., Ochrona środowiska w świetle teologii, CaW 5/1988/4-10.
115. Szyrej M., Edukacja środowiskowa prowadzona w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie, III MSE.
116. Ślaga S. W., Ontologia systemowa a filozofia przyrody, RF 30/1982, 3/119-128.
117. Ślaga S. W., U podstaw biosystemogenezy, w: Lubański M., Ślaga S. W. (red. ), W poszukiwaniu prawdy. Pamięci profesora Kazimierza Kłósaka, Warszawa 1987.
118. Ślaga S. W., Lubański M., Wspólnota kościelna w aspekcie systemowym, w: Balter L. (red. ), Człowiek we wspólnocie Kościoła, Warszawa 1979, s. 117-152.
119. Ślaga S. W., Lubański M., The System Approach to Scientific Research, PhI 5/1983.
120. Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Warszawa 1988
121. Tang E., La religion a-t-elle quelguq chose a voir avec l'ecologie? PMV, 13/1990/6/19.
122. Targowski A., Informatyka. Modele systemów i rozwoju, Warszawa 1980.
123. Tokarski J. (red. ), Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1971.
124. Tomczyńska L., Aktywne nauczanie współpracy z przyrodą - potrzeby, wymagania, możliwości, III MSE.
125. Tomaszewski E., Rola obserwacji satelitarnych w ochronie i kształtowaniu środowiska, CiŚ cz. 2.
126. Trocquer le R., Kim jestem ja - człowiek? Zarys antropologii chrześcijańskiej, Paris 1969
127. Tyszka S., Ponikowska J., Człowiek pogoda klimat, Warszawa 19832.
128. Wciórka L., Ewolucja i stworzenie. Próba reinterpretacji ewolucji i stworzenia na podstawie tomistycznej koncepcji partycypacji, Poznań 1976.
129. Winnicki T., Ekonomiczne problemy ochrony środowiska, w: B. Głowiak, F. Kempa, T. Winnicki, Podstawy ochrony środowiska, Warszawa 1986.
130. Witkowska A. (red.), Biosfera i jej zasoby, Warszawa 1976.
131. Wodziczko A., Kierunki współczesnej ochrony przyrody, PiT/1935, 4/145-147.
132. Wodziczko A., Ochrona przyrody jako nauka i jej potrzeby, CPO 2/1945, 2-3/8-15.
133. Wojciechowski T., Wybrane zagadnienia z antropologii filozoficznej, Kraków 1985.
134. Wojciechowski T., Problem ewolucyjnej genezy duszy ludzkiej, RF 20/1972, 3/149-166.
135. Wojciechowski T., Transcendencja duszy ludzkiej w ujęciu Piotra Tielharda de Chardin, SPhCh 5/1969, 1/259-262.
136. Wojciechowski T., Teilhardowska koncepcja transcendencji duszy ludzkiej i jej wpływ na chrześcijańską antropologię filozoficzn -SHT 7/1974/215-244.
137. Wolański N., Populacja ludzka jako bioinduktor stanu środowiska (środowiskowe uwarunkowania rozwoju biologicznego ludności Polski), NP 1/1989/31-56.
138. Woronowski F., Ewangelizacja porządku doczesnego, Łomża 1990.
139. Woronowski F., Ojczyzna oczekiwana, Łomża 1991.
140. Wójcicki R., Wykłady z metodologii nauk, Warszawa 1982.
141. Wójcik Z., By ziemia pozostała piękna i zasobna, Warszawa 19863.
142. Zabierowski M., Zasada antropiczna w fizyce współczesnej, ZZFPiFP 10/1988/197-208.
143. Zabierowski M., Status obserwatora w fizyce współczesnej, Wrocław 1990.
144. Zabierowski K., Ekonomiczne podstawy ochrony przyrody, w: Szafer W. (red. ), Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Warszawa 1973.
145. Zdrójkowska A. (red. ), Człowiek i przyroda, Warszawa 1986.
146. Zeiler P., O metodach formalnej rekonstrukcji teorii empirycznych, SF/1983.
147. Życiński J., Zasada antropiczna a teologiczne interpretacje przyrody, SPhCh 23/1987, 2/169-186.
148. Życiński J., W poszukiwaniu filozoficznej unifikacji rozwijającej klasyczną tezę o Bożej immanencji w przyrodzie, PP 86/1986, 11/169-179.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPL2-0007-0007