Turboświat i zasada odśpieszania

• Autorzy: Sztumski W.

Warianty tytułu

EN

The turbo-world and the deceleration principle

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żyjemy w świecie, który charakteryzuje sie niezwykle szybkimi zmianami, w społeczeństwie "non-stop". Obowiązuje zasada przyśpieszenia oraz ściganie się z "uciekającym" czasem. Poruszamy się coraz szybciej i mamy do czynienia z narastającymi ruchami turbulentnymi. Dlatego świat współczesny nazywamy "turboświatem". Charakteryzuje sie on narastająca szybkozmiennością, niepewnością oraz nieprzewidywalnością. W takim środowisku coraz trudniej żyć ludziom. W związku z tym rodzi się obawa o dalsze losy ludzkości i możliwość przetrwania naszego gatunku. Artykuł podejmuje kwestie zagrożen związanych z akceleracja tempa życia oraz możliwości jego spowolnienia i odśpieszania. Jest to istotne ze wzgledu na to, że prawdopodobnie dochodzimy do kresu możliwości przystosowania się do takich szybkości i tak szybkich zmian, wyczerpują się nasze zdolności adaptacyjne - cielesne i intelektualne. Postępu zahamowac nie sposób, ale można starać sie rozsądnie nim kierowac. Do tego potrzebna jest restytucja roli czasu naturalnego w życiu człowieka związana z wyzwoleniem sie spod presji sztucznie wprowadzonego czasu zegarowego. Chodzi o to, by z powrotem obowiązywała dawna mądra maksyma "wszystko w swoim czasie" zamiast współczesnej "wszystko w jednym czasie, w jednej chwili", abyśmy mogli wydostać sie z pułapki przyspieszenia, w którą wpędził nas niezwykły postęp wiedzy i techniki w XX wieku.

EN

We are living in a world which can be characterized by extremely rapid changes, in a “non-stop” society. In force is the rule of acceleration, and of chasing time that is “running away”. We are moving faster and faster and we have to deal with growing turbulent movements. This is why our contemporary world is called a “turbo-world”. It can be characterized by growing moment-to-moment changeability, uncertainty and unpredictability. It is harder and harder for people to live in such an environment, to the point where fears are being raised by humankind’s further fate and possibilities of survival. The article takes up the issue of the threats connected with the accelerated pace of living, and the possibilities for slowing it down. It is important, because we may well be reaching the limits of our adaptability to such fast changes, our capacities to adjust are running low – both physically and intellectually. We cannot stop the progress, but we can try to manage it wisely. To do this, we need to reinstate the importance of natural time in human life, which is connected with liberation from the pressure artificial clockwork time imposes. Once again the maxim “everything in its own time” should be in force, instead of the other maxim: “everything at one time, at once”. With this it may be possible to escape from “the acceleration trap”, which is the consequence of the exceptional progress of knowledge and technology made in the 20th century.

Słowa kluczowe

PL

filozofia środowiskowa; futurologia

EN

environmental philosophy; futurology

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 1, nr 1
• Strony: 49--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Sztumski W.

• Uniwersytet Ślaski w Katowicach, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii, ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice

Bibliografia

• 1. L. Beier, Keine Zeit. 18 Versuche über die Beschleunigung. A. Kunstmann Verlag, München 2000.
• 2. P. Borscheid, Das Tempo-Virus: Eine Kulturgeschichte der Beschleunigung, Campus Verlag, Frankfurt 2004
• 3. M. Bunge, O przyczynowosci – miejsce zasady przyczynowej we współczesnej nauce, przeł. S. Amsterdamski, PWN, Warszawa 1968, s. 30 – 32.
• 4. M. Csikszentmihalyi, Flow, Stuttgart 2004.
• 5. Die biologische Uhr. Der Rhythmus unseres Lebens, W: Ego-Net 2001, Nr. 4 (www.berlix.de/ego/0401/art2.htm).
• 6. H. Heldt, K.-A. Geißler, Ökologie der Zeit. Vom Finden der rechten Zeitmaße, Hirzel Vrl. Stuttgart 2000.
• 7. P. Glotz, Die beschleunigtre Gesellschaft (Kulturkämpfe im digitalen Kapitalismus), Frankfurt a/M. 2001, s. 47.
• 8. K. Kornwachs, Filozofia, technika i etyka w XXI wieku, referat wygłoszony na konferencji w Wisle w 2001 r. – niepublikowany.
• 9. D. Lenczewska, Zegar, w: „Angora”, 21.2.2005.
• 10. K. Lorenz, Die acht Todsünden der zivilisierten Menschheit, Frankfurt a/M. 2000, Serie Piper, Bd. 50.
• 11. M. Massow, Gute Arbeit braucht ihre Zeit. Die Entdeckung der kreativen Langsamkeit, Heine Verlag, München 1999.
• 12. L.J. Seiwert, Wenn du es eilig hast, gehe langsam. Das neue Zeitmanagement in einer beschleunigten Welt, Campus Fachbuch, München 1998.
• 13. W. Sztumski, Globalny aspekt kultury ekologicznej, w: Problemy Ekologii, Nr 1, 2002.
• 14. G. Zauberman, J. G. Lynch Jr, Resource Slack and Propensity to Discount Delayed Investments of Time Versus Money, w: Journal of Experimental Psychology: General, 2005 Vol. 134, No. 1.