Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej

• Autorzy: Tyburski W.

Warianty tytułu

EN

Origin and development of ecological philosophy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejsza wypowiedz stawia sobie za zadanie przedstawienie narodzin i rozwoju filozofii ekologicznej i etyki środowiskowej. Dyscypliny te nawiazuja do wielowiekowego dorobku mysli filozoficznej, głównie filozofii przyrody, ale w dojrzałej postaci ukonstytuowały sie dopiero na przełomie lat 60. i 80. XX w. w Stanach Zjednoczonych. Artykuł przywołuje XIX wieczne inspiracje myślenia nakierowanego na ochronę środowiska przyrodniczego (R.W. Emerson, H.D. Thoreau), a następnie ukazuje etapy rozwoju filozofii ekologicznej i etyki środowiska, główne stanowiska i ich reprezentantów takich jak: J. Muir, Aldo Leopold, J. Baird Callicot, Holems Rolston III, P.W. Taylor, J. Passmore, Arne Naess, H. Skolimowski i inni. W drugiej czesci niniejszego opracowania przedstawiono narodziny i rozwój filozofii i etyki srodowiskowej w Polsce. Ukazano kierunki i stanowiska w ramach filozofii i etyki srodowiskowej a take głównych ich reprezentantów. Scharakteryzowano take dorobek polskiej mysli ekofilozoficznej.

EN

The above text tries to describe the birth and developoment of environmental philosophy and environmental ethics. These disciplines refer to the legacy of many centuries of philosophical thought, mainly the philosophy of nature; however, these disciplines acquired the developed form as late as in the period between 1960s and 1980s in the United States. The article describes 19th century influences that inspired thinking about the protection of natural environment (R.W. Emerson, H.D. Thoreau), and then shows the stages of development of evironmental philosophy and environmental ethics, mainly the standpoints and their representatives such as J. Muir, Aldo Leopold, J. Baird Callicot, Holems Rolston III, P.W. Taylor, J. Passmore, Arne Naess, H. Skolimowski and others. The other part of this article deals with the emergence and development of environmental philosophy and environmental ethics in Poland. It pinpoints the directions and standpoints of environmental philosophy and environmental ethics, presents their main representatives and also describes the achievements of Polish ecophilosophical thought

Słowa kluczowe

PL

etyka środowiskowa; filozofia środowiskowa; filozofia przyrody

EN

environmental ethics; environmental philosophy; philosophy of nature

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 1, nr 1
• Strony: 7--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz.

Twórcy

autor

Tyburski W.

• Instytut Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Wydział Humanistyczny, Instytut Filozofii, ul. Fosa Staromiejska 1a, 87-100 Toruń

Bibliografia

• 1. M. Bonenberg, Etyka środowiskowa. Założenia i kierunki, Kraków 1993.
• 2. J. Baird Callicot, In Defense of the Land Ethic. Essays in Environmental Philosophy, New York 1989.
• 3. J. W. Czartoszewski (red.), Etyka środowiskowa wyzwaniem XXI wieku, Warszawa 2002.
• 4. J. M. Dołęga, Człowiek w zagrożonym srodowisku, Warszawa 1998.
• 5. S. Fiut, Ekoetyki. Kierunki rozwoju aksjologii przyjaznej środowisku. Kraków 1999.
• 6. M. Gromczyński, Emerson. Codzienność i absolut w filozofii Ralpha Waldo Emersona, Łódz 1992.
• 7. Z. Hull, Filozofia i przyrodoznawstwo w kształtowaniu myslenia ekologicznego, w: W. Tyburski (red.), Człowiek i srodowisko. Dyscypliny humanistyczne i ekologia, Toruń 1995.
• 8. A. Leopold, A Sand County Almanac and Sketches Here and There, 1949, przekład Zapiski z Piaszczystej Krainy, przedmowa R. Okraska-Bystrak. Bielsko-Biała 2004.
• 9. J. Łukomski, Próba zbudowania chrzescijanskiej etyki srodowiska naturalnego. Radom 1998.
• 10. J. Muir, Our National Parks, Boston 1901.
• 11. A. Papuziński, Życie – Nauka – Ekologia. Prolegomena do kulturalistycznej filozofii ekologii, Bydgoszcz 1998.
• 12. A. Papuziński (red.), Wprowadzenie do filozoficznych problemów ekologii, Bydgoszcz 1999.
• 13. J. A. Passmore, Mans’s Resposibility for Nature. Ecological Problems and Western Traditions. London 1974.
• 14. A. Pawłowski, Odpowiedzialnosc za przyrode, Lublin 1999.
• 15. A. Pawłowski (red.), Filozoficzne, ekonomiczne, in_ynierskie i przyrodnicze uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, Lublin 2003.
• 16. A. Pawłowski (red.), Filozoficzne, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, Lublin 2004.
• 17. Z. Piątek Myslenie ekologiczne i potrzeba nowej etyki, w: W. Tyburski (red.), Człowiek i środowisko. Dyscypliny humanistyczne i ekologia, Toruń 1995.
• 18. Z. Piątek, Etyka srodowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie, Kraków 1998.
• 19. L. S. Pyra, Environment and values. Holmes Rolston III’s Environmental Philosophy, Kraków 2003.
• 20. Holmes Rolston III, Philosophy Gone Wild, New York 1989.
• 21. J. Seed, J. Macy, P. Fleming, A. Naess, Myśląc jak góra, Warszawa 1992.
• 22. H. Skolimowski, Nadzieja matka madrych, Eseje o ekologii, Warszawa 1991.
• 23. H. Skolimowski, Filozofia żyjaca. Ekofilozofia, jako drzewo życia, Warszawa 1993.
• 24. T. Slipko, A. Zwolinski, Rozdroża ekologii. Kraków1999.
• 25. P.W. Taylor, Respect for Nature. A Theory of Environmental Ethics, New Jersey 1986.
• 26. H. D. Thoreau, Walden czyli życie w lesie, Warszawa 2005.
• 27. W. Tyburski, O idei humanizmu ekologicznego. Warszawa 1990.
• 28. W. Tyburski, Pojednac sie z Ziemia. W kregu zagadnien humanizmu ekologicznego, Toruń 1993.
• 29. W. Tyburski, Etyka i ekologia, Toruń 1995.
• 30. W. Tyburski (red.), Człowiek i srodowisko. Dyscypliny humanistyczne i ekologia, Toruń 1995.
• 31. W. Tyburski (red.), Ekofilozofia i bioetyka. VI Polski Zjazd Filozoficzny, Toruń 1996.
• 32. W. Tyburski (red.), Ekonomia – ekologia – etyka, Toruń 1996.
• 33. W. Tyburski (red.), Etyka srodowiskowa. Teoretyczne i praktyczne implikacje, Toruń 1998.
• 34. K. Waloszczyk, Kryzys ekologiczny w swietle ekofilozofii, Łódz 1996.
• 35. J. Wawrzyniak, Teoretyczne podstawy naturalistycznej bioetyki środowiskowej, Poznań 2000.