Częstość występowania minerałów kruszcowych w pokładach węgla serii paralicznej wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW).

• Autorzy: Parzentny H.

Warianty tytułu

EN

Frequency of ore minerals occurrence in coal seams of paralic formation of eastern part of GZW (Upper Silesian Coal Basin).

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pokładach węgla z warstw gruszowskich i porębskich, zalegających we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, odnotowano obecność kilku form skupień minerałów kruszcowych. Najczęściej występuje piryt, rzadziej markasyt, zaś sporadycznie chalkopiryt, sfaleryt, galena i tlenki żelaza. Obecna najczęściej w formie żyłek substancja FeS2, przecina zespoły litotypów węgla; rzadziej jest spotykana w skupieniach punktowych w pokładach węgla. Pozostałe kruszce odwrotnie, znajdują się najczęściej wśród maceratów w formie ziarn sub- i anhedralnych. Zawartość pirytu i markasytu jest większa w pokładach węgla z warstw porębskich, niż z gruszowskich. Udział z kolei innych kruszców jest większy w warstwach gruszowskich. Źródłem pierwiastków chalkofilnych były prawdopodobnie związki organometaliczne w materii węglotwórczej, zaś jony żelaza pochodziły także spoza pokładów węgla.

EN

In the coal seams from Poreba and Gruszow beds in the eastern part of GZW (Upper Silesian Coal Basin) presence of a few form of ore minerals aggregates has been stated. Most often occurs pyrite, less frequently marcasite and sporadically chalco-pyrite, sphalerite, galena and iron oxides. FeS2 substance present most frequently in the form of small veins crosses the groups of coal lithotypes, less frequently found in the clusters in coal seams. The other ore minerals just inversely are present among macerals in the form of subanhedral grains. Organo-metalic compounds were probably of chalcophilic elements in the coal generating matter while iron ions originated also from outside coal seams.

Słowa kluczowe

PL

złoża węglowe; złoża rud; budowa geologiczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

EN

coal deposits; ore deposits; geological structure of Upper Silesian Coal Basin

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 59, nr 6
• Strony: 29--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Parzentny H.

• Uniwersytet Śląski, Katedra Geochemii, Mineralogii i Petrografii, Katowice

Bibliografia

• 1. Blaschke W., Górska L., Mokrzycki E., Suwała W.: Technologiczne możliwości uzyskiwania koncentratów pirytowych z odpadów niektórych kopalń węgla kamiennego. Prz. Gór. 1984, nr 12
• 2. Carnall R.: Ueber Grubenbrand auf Steinkohlen Werken, mit besonderer Bezeihung auf oberschlesische Gruben. Berlin 1826.
• 3. Carnall R.: Entwurf eines geognostischen Bildes von Oberschlesien. In: Bergmannisches Taschenbuch für alle Freude des Bergwerks-Industrie im besonderen desjenigen Oberschlesiens. In: Herausgegeben durch R. v. Carnall und O.K.v. Nidda. Eds. R. von Carnall 0. Krug, von Nidda. Tarnowitz bei R. Reimann 1844, s.103
• 4. Cohen A. D., Spackam W., Dolsen P.: Occurence and distribution of sulfur in peat forming environments of Southern Florida. Int. J. Coal Geol. 1984, nr 4, s. 73-96.
• 5. Frankie K.A., Hower J. C.: Variation in pyrite size, from, and microlithotype association in the Springheld (No. 9) and Herrin (No. 11) Coals, Western Kentucky. Int. J. Coal Geol. 1987, nr 7, s. 349-364.
• 6. Gabzdyl W., Hanak B., Winnicki J.: Wstępne kryteria oceny petrograficznej węgla przeznaczonego do upłynnienia. Prz. Gór. 1984, nr 1, s. 25-33
• 7. Harańczyk C.: Pierwiastki ślaadowe w mineralach kruszcowych ze śląsko-krakowskich złóż cynkowo-ołowiowych. Biul. Inst. Geol., 115: Materiały do geologii obszaru śląsko-krakowskiego 1957, nr 4, s. 63-126
• 8. Jensch E.: Über den Metallgehalt. oberschlesischer Steinkohien. Chem. Ind. 1887, nr 10, s. 54.
• 9. Kucha H., Lipiarski J.: Mineralogy and geochemistry of sulphides from coal seams, Upper Silesian Coal Basin, Poland. Mineralogia Polonica 1998, vol. 29, No. 2, p. 23-40.
• 10. Kwiecińska B., Pusz S.: Mineral matter in low rank bituminous coals from the eastern part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Poland. Mineralogia Polonica 1994, vol. 25, No. 2, p. 33-50.
• 11. Michael R.: Die oberschlesischen Erzlagerstätten über neuere geologische Aufschlüsse in Oberschlesien. Zeitschr. d. Deutsch. Geol. Gesell. 1904, nr 56, s. 127.
• 12. Michałek Z.: Studium geochemiczne siarczkowych minerałów żelaza. W: Prace geologiczne 1962, T. 6. PAN. Wyd. Geol. Warszawa.
• 13. Parzentny H.: Dokumentacja badań próbek węgli z wschodniej części GZW. WnoZ Sosnowiec 1987-1992 (maszynopis w Archiwum WnoZ).
• 14. Parzentny H.: Wpływ nieorganicznej substancji mineralnej na zawartość niektórych pierwiastków śladowych w węglu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace Nauk. Uniwersytetu Śl. nr 1460. Katowice 1995.
• 15. Popiel E.S., Komraus J.L., Pusz S.: Identyfikacja związków żelaza występujących w węglach kamiennych wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Koks. Smoła. Gaz. 1990, vol. 35, nr 6, s. 131-134.
• 16. Pusch G.: Geognostischc Beschreibung von Polen so wie der übrigen Nord-Karpathen-ländern 1833, Bd. 1. Stuttgart., s. 149-171
• 17. Römer F.: Geologie von Oberschlesien R. Nischkowsky Breslau 1870 s. 3-440.
• 18. Runge über das Vorkommen und die Gewinnung der nutzbaren Fossilien Oberschlesiens. In: Römer F.: Geologie von Oberschlesien. R. Nischkowsky Breslau 1870, s. 441-572.
• 19. Smyth M.: A syderite-pyrite association in Australian Coals. Fuel 1965, nr 44, s. 221-231.
• 20. Strzałkowska E.: Wpływ form występowania i wielkościi ziarn pirytu na rozkład zawartosci siarki w poszczególnych klasach ziarnowych węgli energetycznych z kopalni „Jan Kanty". Prz. óör. 1993, nr 2, s. 17-21.
• 21. Volkmann G. A.: Silesia subterena oder Schlesien mit seinen unterirdischen Schätzen... M. G. Weidmann Leipzig 1720.
• 22. Zubowicz P., Stadnichenko T. M., Shelley N. B.: Comparative abudance of the minor elements in coals from different parts of the United States. U. S. Geol. Survey Prof. Paper 400 B 1960, s. 84-87