Inicjały zapłonu metanu w zrobach ścian zawałowych.

• Autorzy: Cimr A. , Trenczek S.

Warianty tytułu

EN

Initiators of methane ignition in goaf of longwalls with caving.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano uwarunkowania zapłonu metanu w zrobach ścian zawałowych. Wyszczególniono grupy ich inicjałów i warunki zaistnienia. Przedstawiono mechanizm tworzenia się zawału, który sprzyja powstawaniu dynamicznych zjawisk geomechanicznych. Na przykładne zdarzeń zapłonów metanu w polskich kopalniach podjęto próbę określenia czynników górniczo-geologicznych tworzących tzw. "grupę ryzyka" dla ścian zagrożonych zapłonem metanu w zrobach. Zaproponowano też kontynuowanie badań dla dokładniejszego poznania inicjałów z grupy dynamicznych zjawisk geomechanicznych.

EN

Conditions of a methane ignition in of longwalls with caving are described in the paper. Groups of their initiators and conditions of occurrence are specified. Mechanism of caving formation which is conducive to occurrence of the dynamic geo-mcchanical phenomenon is presented. On the examples of occurrences of methane ignitions in Polish mines an attempt has been taken to determine mining and geological factors forming so called „group of risk" for longwalls in danger of methane ignition in the goaf. Continuation of research for more exact learning the initiators from the group of the dynamic geo-mcchanical-phenomenon is also proposed.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenia naturalne; górnictwo podziemne

EN

natural hazards; underground mining

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 59, nr 3
• Strony: 1--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cimr A.

• Główny Instytut Górnictwa w Katowicach

autor

Trenczek S.

• KHW S.A. kopalnia "Śląsk", Ruda Śląska

Bibliografia

• 1. Biliński A., Konopko W., Kostyk T.: Kryteria doboru schematów obudowy indywidualnej i zmechanizowanej dla wyrobisk ścianowych. Pr GIG, Katowice 1973
• 2. Biliński A., Kostyk T.: Wpływ czynników naturalnych i technicznych na stan utrzymania stropu wyrobiska ścianowego. Pr. Nauk. GIG nr 779, Katowice 1993
• 3. Biliński A., Kotyk T.: Wyznaczanie potrzebnej podporności obudowy dla wyrobisk ścian zawałowych. Pr. GIG, Katowice 1995
• 4. Biliński A.: Zasady utrzymania wyrobiska w ścianach zawałowych. Pr. GIG, Katowice 1992
• 5. Bystroń H.: Stan pożaru, zapalenie i wybuch gazów podczas aktynego i pasywnego gaszenia. Archiwum GIG, Katowice 1997
• 6. Chudek M.: Deformacje masywu skalnego powodowane podziemną eksploatacją złóż pokładowych, zalegających poziomo. Polit. Śl., Zesz. Nauk. - Górnictwo, z .205, Gliwice 1992
• 7. Cimr A., Trenczek S.: Zagrożenie wybuchem metanu od iskrzenia rabujących się skał, przy eksploatacji zawałowej w warunkach zagrożenia metanowego. Mat. 2 Szkoły Aerologii Górniczej. Wyd. SAG KG PAN, Kraków 2002
• 8. Cygankiewicz J.: Ocena rozwoju ogniska samozagrzewania na podstawie precyzyjnej analizy chemicznej prób powietrza kopalnianego. Mat. Konf. Nauk.-Techn. nt. ,,Zagrożenia pożarowe i metanowe w górnictwie, wykorzystanie metanu z pokładów węgla". Wyd. GIG, Katowice 1996
• 9. Czechowicz J.: Zwalczanie pożarów w kopalniach silnie metanowych. Wyd. ,,Śląsk", Katowice 1972
• 10. Hobler M.: Projektowanie i wykorzystanie robót strzałowych w górnictwie podziemnym. Wyd. Śląsk, Katowice 1982
• 11. Jones J.H., Trickett J.C.: Some Observations on the Examinantions of Gases Resalting from Explosions in Collieries. Transact. 114, 9, June 1955
• 12. Konopko W. z zespołem: Ustalenie kroku zawału stropu w warunkach ścian 1 i 2 w pokładzie 502 i ocena objętości gazów wyciskanych ze zrobów do wyrobisk ścianowych. GIG - Dokumentacja Pracy Badawczo Usługowej, Katowice 1991
• 13. Kozłowski B., Myszor H., Sobala J.: Wybuchy w kopalniach. Skrypt uczelniany. Wyd. Polit. Śl., Gliwice 1988
• 14. Kozłowski B., Grębski Zb.: Odmetanowanie górotworu. Wyd. Śląsk, Katowice 1982
• 15. Krause E., Cybulski K.: Przebieg pożaru w metanowym pokładzie 620 kopalni Katowice-Kleofas. Mat. 1 Szkoły Aerologii Górniczej. Wyd. CeiAG EMAG, Katowice 1999
• 16. Krzystanek Z., Wasilewski S.: Analiza wypadków i katastrof spowodowanych zagrożeniami metanowym i pożarowym w polskim górnictwie węglowym Wyd. CeiAG EMAG, Katowice 1994
• 17. Krzystolik P.: Analiza, ocena i strategia w profilaktyce metanowej kopalń węgla kamiennego. Mat. Konf. Nauk.-Techn. nt. Zagrożenia metanowe i pożarowe w górnictwie, wykorzystanie metanów z pokładów węgla. Wyd. GIG, Katowice 1996
• 18. Matuszewski J.: Kryteria zagrożenia wybuchami metanu i pyłu węglowego w następstwie gwałtownych przemieszczeń górotworu. Prace GIG, Katowice 1979
• 19. Matuszewski K.: Sposoby zwalaczania zagrożenia metanowego w silnie metanowych ścianach przewietrzanych systemem "U". Mat. Konf. Nauk.-Techn. ,,Zagrożenie metanowe w górnictwie". Wyd. GIG, Katowice 1994
• 20. Marzec B. z zespołem: Ocena skłonności skał do iskrzenia zapalającego metan, podczas rabowania się skał przy prowadzeniu eksploatacji ściany z zawałem stropu, w ścianie 1J, pokładu 502, partia J, w kopalni "Śląsk". Pr. Badaw. GIG, Katowice 1991
• 21. Marzec B. z zespołem: Określenie możliwości zmniejszenia ryzyka zapłonu metanu do iskrzenia skał w zrobach przez neutralizację atmosfery azotem. GIG K.D. ,,Barbara" - Dokumentacja pracy statutowej, listpad 2000
• 22. Mjasznikow A.A., Stakow S.P., Czikunow W.I.: Zapobieganie wybuchom gazu i pyłów w kopalniach węgla. ,,Niedra", Moskwa 1985
• 23. Muzyczuk J., Kołodziejczyk B.: Zapobieganie powstawaniu ognisk pożarów endogenicznych jako źródeł zapłonu metanu. Dokumentacja pracy badawczej poznawczej pt. ,,Zestaw metod i środków zwalczania zagrożenia metanowego w kopalniach". GIG, Katowice 1980
• 24. Polska Norma PN-93/G-04558. Oznaczanie wskaźnika samozapalności
• 25. Praca zbiorowa pod redakcją J. Dubińskiego: Koncentracja wydobycia a zagrożenia górnicze. Wydaw. GIG, Katowice 1999
• 26. Roszkowski J., Szlązak N., Szlązaj J.: Odmetanowanie jako środek zwalczania zagrozeń oraz sposób pozyskiwania paliwa. Mat. Szkoły Eksploatacji Podziemnej 97. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków 1997
• 27. Rozmus P., Sobala J.: Zarządzenie bezpieczeństwem pracy w zakładach górniczych a zagrożenie metanowe, Mat. Konf. Nauk.-Techn. nt. ,,Zagrożenia metanowe i pożarowe w górnictwie, wykorzystanie metanu z pokładów węgla". Wydaw. GIG, Katowice 1996
• 28. Sobala J.: Media zapalne, metan i pył węglowy oraz możliwości ich zapłonu ze strony niebezpiecznych robót strzałowych. Mat. Seminarium nt. ,,Zagrożenie wybuchem metanu i pyłu węglowego - teoria i praktyka". Wyd. NOT SITG, Rybnik 2002
• 29. Sułkowski J., Nguyen H. Dieu, Koziarski M.: Niezawodność przewietrzania ścian z wysokowydajnymi kompleksami. Pr. badaw.-rozw. Wyd. Pol. Śl., Gliwice 1994
• 30. Sułkowski J., Nguyen H. Dieu: Lokalizacja stref o wybuchowej koncentracji metanu w zrobach ściany zawałowej przewietrzanej przekątnie. Mat. Konf. Nauk.-Techn. nt. ,,Zagrożenie metanowe w górnictwie". Wyd. GIG, Katowice 1994
• 31. Sułkowski J.: Zagrożenie związane z obecnością metanu w zrobach ścian prowadzonych od pola. Mat. Konf. Nauk.-Techn. nt. ,,Zagrożenia metanowe i pożarowe w górnictwie, wykorzystanie metanu z pokładów węgla". Wydaw. GIG, Katowice 1996
• 32. Trenczek S.: Próba temperaturowej oceny stanu zagrozenia pożarem endogenicznym zrobów na przykładzie ściany zawałowej. Referat wygłoszony na posiedzenie Sekcji Aeorologii Górniczej Polskiej Akademii Nauk - Sekcja Górnicza, wrzesień 2002
• 33. Wiedyska C., Bohosiewicz M., Cimr A.: Prowadzenie eksploatacji w warunkach współwystępujących zagrożeń naturalnych na przykładzie ścian w pokładach grupy siodłowej w kopalni ,,Wesoła". Mat. Międzyn. Konf. nt. ,,Ratownictwo Górnicze". Wyd. SiTG-CSRG, Bytom 1997
• 34. van Heck K.H, Hodek W.: Struktura i przebieg pirolizy dla różnych węgli i odpowiadające im substancje modelowe. Fuel 1994, nr 6