Preliminarium do badań nad typologią kamienicy jarosławskiej

• Autorzy: Gosztyła M. , Sokołowska M.

Warianty tytułu

EN

Preliminaries to the research on typology of tenement houses in Jarosław

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad historią kamienicy jarosławskiej zostały podjęte na przełomie XIX i XX wieku. Znaczący postęp w badaniach odnotowuje się po II wojnie światowej. Wśród licznych badaczy należy wyróżnić M. Dayczak-Domanasiewicz, która podjęła się próby wyróżnienia trzech typów kamienic jarosławskich. Pomimo upływu półwiecza nie kontynuowano badań tym zagadnieniem. Z perspektywy czasu rodzi się pytanie, czy wyszczególnione typy kamienic nie wymagają weryfikacji w oparciu o współczesne wyniki badań dotyczących kamienicy jarosławskiej oraz wyniki badań dotyczących zabudowy mieszczańskiej sąsiednich miast. Liczący się wkład w badania nad tym zagadnieniem mają specjaliści pracujący w PP PKZ, Pracowni Dokumentacji Zabytków w Jarosławiu, którzy opracowali dokumentacje naukowo - historyczne dla wielu domów mieszczańskich. Praca, do której preliminaria badawcze zaprezentowano w niniejszym artykule, ma odpowiedzieć na te i inne pytania dotyczące przeszłości zabudowy mieszczańskiej Jarosławia.

EN

Research on the history of tenement houses in Jarosław started at the turn of the 19th and 20 th century, but significant progress in the research could be noted after World War II. Among numerous scientists, the contribution of M. Dayczak-Domanasiewicz must be emphasised, as she undertook the task of distinguishing three types of tenement houses in Jarosław. Although half a century passed, the research on that issue was not continued. From the time perspective, the question arises whether the distinguished types of tenement houses should not be verified on the basis of contemporary results of research concerning Jarosław tenement houses, as well as results of research concerning bourgeois houses in neighbouring cities. A significant contribution to the research on this issue has been made by the specialists employed in PP PKZ Landmark Documentation Bureau in Jarosław, who compiled scientific and historic documentation for many bourgeois houses. The study, whose research preliminaries were presented in this article, is to answer the above and other queries concerning the past of bourgeois housing in Jarosław.

Słowa kluczowe

PL

Jarosław; architektura; kamienica jarosławska; zabudowa mieszczańska

EN

Jarosław; architecture; houses in Jarosław; bourgeois housing

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2008
• Tom: Nr 24
• Strony: 57--65
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., fot.

Twórcy

autor

Gosztyła M.

autor

Sokołowska M.

Bibliografia

• 1. F. Siarczyński, (ks.), Wiadomość historyczna i statystyczna o mieście Jarosławiu, Lwów 1826.
• 2. J.S. Zubrzycki, Miasto Jarosław i jego zabytki, Komisja Historyi Sztuki Akademii Umiejętności, Kraków 1903. 5 W. Łuszczkiewicz, Sprawozdania KHS, Tom III, s. V, rok 1887.
• 3. A. Wonda., Szkice do dziejów miasta Jarosławia, T. I. Upadek Jarosławia pod rządami austryackiemi 1773-1818, Jarosław 1934; a następnie T. II (1936) i Szkic uzupełniający (1938).
• 4. W. Dayczak, Domy podcieniowe w Jarosławiu, RSMJ, T. I.
• 5. M. Dayczak, Kamienica mieszczańska w Jarosławiu, .Biuletyn Historii Sztuki., Nr 1, Rok XVIII, Warszawa 1956
• 6. J. Vogtman, Adaptacja zabytkowych domów mieszkalnych, Warszawa 1953 (za: M. Dayczak, Kamienica mieszczańska w Jarosławiu, .Biuletyn Historii Sztuki., Nr 1, Rok XVIII, Warszawa 1956).
• 7. M. Dayczak, Kamienica mieszczańska w Jarosławiu, .Biuletyn Historii Sztuki., Nr 1, Rok XVIII, Warszawa 1956.
• 8. M. Borowiejska-Birkenmajerowa, K. Gottfried, T. Zagrodzki, Studium historyczno-urbanistyczne do zagospodarowania przestrzennego miasta Jarosławia. Opracowanie PP Pracownie Konserwacji Zabytków, Warszawa 1954.
• 9. M. Dayczak, Kamienica mieszczańska w Jarosławiu, „Biuletyn Historii Sztuki., Nr 1, Rok XVIII, Warszawa 1956. ółowego planu zagospodarowania przestrzennego dzielnicy staromiejskiej w Jarosławiu, wykonane w Zakładzie Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1956.
• 10. J. Frazik, M. Malanek, Katalog Zabytków Sztuki, Województwo rzeszowskie, Powiat Jarosławski, opracowanie wykonane w ramach prac Zespołu Dokumentacji Naukowej przy katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1959.
• 11. M. Borowiejska-Birkenmajerowa, K. Gottfried, T. Zagrodzki, Studium historyczno-urbanistyczne do zagospodarowania przestrzennego miasta Jarosławia. Opracowanie PP Pracownie Konserwacji Zabytków, Warszawa 1954; nowelizacja pod przewodnictwem M. Borowiejskiej-Birkenmajer z 1977 roku.
• 12. Malowidła ścienne w Wielkiej Izbie Kamienicy mieszczańskiej w Jarosławiu, .Rocznik Przemyski., T. 13, Przemyśl 1970; Wyposażenie wnętrza kamienicy mieszczańskiej w Jarosławiu w XVII i XVIII wieku, .Rocznik Przemyski., T. 13, Przemyśl 1970; Szkic dziejów kamienicy Orsettich w Jarosławiu, .Rocznik Przemyski., T. 13, 1970.
• 13. M. Gosztyła, Zabytkowy Rynek Jarosławski podstawowym ogniwem rozwoju miasta, „Rocznik Historyczno-Archiwalny”. T. XVII, Przemyśl 2003.
• 14. M. Proksa, Przewodnik po zespole akt miasta Jarosławia, Przemyśl 1994.
• 15. M. Orłowicz, Jarosław, jego przeszłości zabytki, Lwów . Warszawa 1921.
• 16. J. Starzewska Problemy badawcze zabytków Jarosławia, RSMJ 1972-76, T. 6,
• 17. K. Kieferling, Jarosław w czasach Anny Ostrogskiej. Szkice do portretu miasta i jego właścicielki (1594-1635), Przemyśl 2008.