Tajemnice "Autoportretu" Henryka Siemiradzkiego - przyczynek do badań nad warsztatem artysty

• Autorzy: Sarkowicz D. , Klisińska-Kopacz A.

Warianty tytułu

EN

Secrets of the "Self-portrait" by Henryk Siemiradzki - contribution to the research on the artist's method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

"Autoportret" Henryka Siemiradzkiego, znajdujący się w zbiorach MNK, datowany na drugą połowę lat siedemdziesiątych XIX w., jest jednym z dwóch znanych, olejnych portretów/wizerunków własnych artysty. Według badaczy, jest to prawdopodobnie studium do autoportretu, zamówionego u Siemiradzkiego przez Galerię Uffizi we Florencji. Obraz nie jest ukończony. Zabiegi konserwatorskie przeprowadzone w 2010 r. stały się impulsem do dokładnego zbadania tak wyjątkowego obiektu. Na podstawie zdjęć w promieniowaniu analitycznym stwierdzono obecność jeszcze dwóch szkicowych kompozycji pod portretem mężczyzny. Analiza budowy technologicznej i techniki wykonania, połączone z identyfikacją składu warstw malarskich, zaprawy i podobrazia, pozwoliły określić warsztat malarski, z jakim mamy do czynienia w "Autoportrecie". Wnioski potwierdzają tezę, że może to być wyłącznie praca przygotowawcza do zamówionego dzieła. Rozpoznana budowa obrazu raczej wyklucza możliwość, aby była to jego ostateczna, lecz nieukończona wersja. Jeśli autoportret Siemiradzkiego dla znamienitej galerii rzeczywiście powstał to, jak do tej pory nie został odnaleziony. Niemniej, badane studium pozostaje jedną z najlepszych prac portretowych artysty ukazując rys psychologiczny oraz temperament malarski autora.

EN

The "Self-portrait" by Henryk Siemiradzki, currently in the collection of the NMK, dated back to the second half of the 1870s, is one of the two known, oil self-portraits/likenesses of the artist. According to scientists, it is likely to be a study for a self-portrait, commissioned from Siemiradzki by the Uffizi Gallery in Florence. The painting has never been finished. Conservation treatment carried out in 2010, gave an impulse for a thorough examination of such a unique object. On the basis of photographs using analytical radiation, it was revealed that two more sketchy compositions existed beneath the portrait of the man. The analysis of its technological structure and technique of execution, combined with identification of the composition of layers of paint, ground and underpainting, allowed for determining the painting method we are dealing with in the "Self-portrait". Conclusions seem to confirm the thesis, that it might only be a preparatory study for the commissioned work. The identified structure of the painting seems to rule out the possibility that it could be its final but unfinished version. If the self-portrait of Siemiradzki for the eminent gallery had really been painted, then it has not been found yet. Nevertheless, the examined study remains one of the best portrait works of the artist revealing the psychological traits and the painting disposition of its author.

Słowa kluczowe

PL

Siemiradzki; autoportret; warsztat; technologia i technika; zdjęcia analityczne; rentgen; XRF; FTIR

EN

Siemiradzki; self-portrait; technology and technique; analytical photos; X-ray; XRF; FTIR

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 32
• Strony: 39--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sarkowicz D.

autor

Klisińska-Kopacz A.

• Muzeum Narodowe w Krakowie, Oddział Sukiennice

Bibliografia

• [1] Blak H., Małkiewicz B., Wojtałowa E., Malarstwo polskie XIX w. Katalog zbiorów pod redakcją Zofi i Gołubiew, Kraków 2001.
• [2] Doerner M., Materiały malarskie i ich zastosowanie, Arkady, Warszawa 1975.
• [3] Dużyk J., Siemiradzki. Opowieść biografi czna, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
• [4] Górska W., Henryk Siemiradzki 1843 – 1902, Edipresse Polska, Warszawa 2007.
• [5] Artists’ Pigments: A Handbook of their History and Characteristics, Fitzhugh, E.W., Ed., Vol. 3, National Gallery of Art, Washington D.C. 1997.
• [6] Handbook of X-ray Spectrometry; Grieken, R.E. v., Markowicz, A.A., Eds., Marcel Dekker, New York 1993.
• [7] Karpova T., Genrih Semiradzkij, Zolotoj Vek, Sankt Petersburg 2008.
• [8] Król A., Henryk Siemiradzki (1843 – 1902), Stalowa Wola 2007.
• [9] Lewandowski S.R., Henryk Siemiradzki, Warszawa, Gebethner i Wolff; Kraków, Gebethner i Sp., 1904.
• [10] Pakuła K., Konserwacja szkicu pt. Tancerka na linie do obrazu Linoskoczek autorstwa Henryka Siemiradzkiego – przyczynek do rozpoznania problemu destrukcji dziewiętnastowiecznych malowideł na nietypowych podobraziach, praca magisterska pod kierunkiem prof. J. Wyszyńskiej, Kraków 2005.
• [11] Porębski M., Galeria Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach, Kraków 2005.
• [12] Puciata-Pawłowska J., Henryk Siemiradzki 1843 – 1902 – katalog/przewodnik po wystawie, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, 1939.
• [13] Stolot F., Henryk Siemiradzki, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2001.
• [14] Susak V., Henryk Siemiradzki we Lwowie, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, Stalowa Wola 2007.
• [15] Treasures of Poland. Rembrandt and the Precious Royal Collection, katalog wystawy, Japonia 2010/2011.
• [16] Zawilska H., Henryk Siemiradzki 1843 – 1902. Obrazy i rysunki ze zbiorów polskich, wystawa XII 1968 – I 1969, Muzeum Sztuki w Łodzi, 1968.