Ze studiów nad recepcją problemów architektury między neoklasycyzmem i historyzmem w sztuce krajów nordyckich XIX wieku

• Autorzy: Tołłoczko T. , Tołłoczko Z.

Warianty tytułu

EN

The studies on reception of architectural problems between neoclassicism and historicism in the art of Nordic countries in the 19th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem zaprezentowanego w tym miejscu eseju jest zapoznanie czytelnika polskiego z, niestety niedocenianą nadal, architekturą krajów skandynawskich i Finlandii w dziewiętnastym stuleciu. Podstawową trudnością niniejszego opracowania pozostaje nader skromna, wręcz uboga, baza źródłowa w literaturze polskiej o neoklasycyzmie, historyzmie i eklektyzmie w tym regionie północnej Europy. Tym problemem interesował się niegdyś Piotr Krakowski, współtwórca, wraz z Zofią Ostrowską-Kębłowską, podwalin wiedzy na temat środkowoeuropejskiego historyzmu i eklektyzmu. Przedmiotowy esej jest przeto hołdem złożonym pamięci Profesora Piotra Krakowskiego, który onegdaj zachęcił niżej podpisanych autorów do wypełnienia znaczącego naukowego niedostatku wiedzy o architekturze tego obszaru kultury europejskiej.

EN

The aim of this essay is acquainting the Polish leader with the still not sufficiently appreciated architecture of the Scandinavian countries and Finland in the nineteenth century. The basic diffi culty in this study has been an extremely limited, not to say poor, resource base in Polish literature concerning neo-classicism, historicism and eclecticism in that region of northern Europe. The problem was once of interest to Piotr Krakowski who, together with Zofi a Ostrowska-Kębłowska, created the foundations of knowledge concerning the centralEuropean historicism and eclecticism. The current essay is therefore a homage paid to the memory of Professor Piotr Krakowski who once encouraged the authors of this article to fi ll in the signifi cant scientifi c gap in the knowledge regarding architecture of this area of European culture.

Słowa kluczowe

PL

historia architektury; neobarok; neogotyk; neorenesans; narodowy romantyzm; klasycyzm; Dania; Norwegia; Szwecja; Finlandia

EN

history of architecture; Denmark; Norway; Finland; classicism; empire; national romanticism; neo-Baroque; neo-Gothic; neo-renaissance

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 32
• Strony: 7--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., fot.

Twórcy

autor

Tołłoczko T.

autor

Tołłoczko Z.

• Katedra Historii Architektury, Urbanistyki i Sztuki Powszechnej, Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Bibliografia

• [1] Alm G., Pałac Królewski w Sztokholmie, [w:] Wspaniałe Królewskie Pałace Świata, Warszawa 2002, s. 218-223.
• [2] Ashby Ch., Budownictwo Fennomane: fiński styl narodowy w architekturze komercyjnej? Dyskusja na przykładzie projektów Vilho Penttila i Onni Tornqvista, [w:] Naród. Styl. Modernizm, CIHA Materiały Konferencji 1, J. Purchla, W. Tegethoff (red.), Kraków-Monachium 2006, s. 111-125.
• [3] Bligaard M., Innenarchitektur des Historismus in Skandinavien [w:] Der Traum vom Gluck. Die kunst des Historismus in Europa, H. Fillitz, W. Telesko (hgs.), Wien-Munchen 1997, s. 75-85.
• [4] Breza-Jarociński A., Zarys dziejów Norwegii, Warszawa 1991.
• [5] Cieślak T., Historia Finlandii, Wrocław-Warszawa 1985.
• [6] Czapliński W., Górski K., Historia Danii, Wrocław 1965.
• [7] Čaupale R., Tołłoczko Z., Secesja i modernizm w Rydze. Pół wieku architektury łotewskiej – perłą europejskiego dziedzictwa kulturowego, Część I, U progu uzyskania suwerenności, Czasopismo Techniczne, z. 13-A/2005, s. 3-25.
• [8] Curtis W. J. R., Modern Architecture Since 1900, London 1996.
• [9] Dibelius W. A., Architektur des 19. Jahrhunderts im Skandinavien und Finnland, Berlin 1938.
• [10] Dolgner D., Historismus. Deutsche Baukunst 1815-1900, Leipzig 1993.
• [11] Donnelly M. C., Architecture in the Scandinavian countries, Cambridge (Mass.) 1992.
• [12] Gerle J., What is vernacular? Or, the search for the “mother-tongue-of form”, [w:] Art and National Dream, Dublin 1993.
• [13] Grisebach A., Karl Friedrich Schinkel, Munchen 1981.
• [14] Grosa S., Art Nouveau in Rīga, Rīga 2003.
• [15] Hall Th., Planning Europe’s Capital Cities. Aspects 19th Century Urban Development, London 1997.
• [16] Jakstein W., Landesbaumeister Christian Friedrich Hansen, der nordische klassizist, Neumunster im Holstein 1937.
• [17] Janssen-Bohr Ch., Historismus in nordisch Baukunst, Hamburg-Altona 1940.
• [18] Kaptierjewa T.P., Iskusstwo Portugalii, Moskwa 1990.
• [19] Kersten A., Historia Szwecji, Wrocław 1973.
• [20] Korvenmaa P., Między centrum a prowincją. Zalety peryferii, [w:] Sztuka około 1900 w Europie Środkowej. Centra i prowincje artystyczne. Materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 20-24 października 1994, P. Krakowski, J. Purchla (red.), Kraków 1997, s.159-166.
• [21] Lange B., Thorvaldsen’s Museum: architecture, colours, light, Copenhagen 2002.
• [22] Lund H., Kuster Ch. L., Architekt C. F. Hansen: 1756- 1845, Hamburg 1968.
• [23] Mignot C., Architektur des 19. Jahrhunderts, Koln 1994.
• [24] Nielsen M., The Classical heritage in Nordic art and architecture: acts of the seminar held at the University of Copenhagen, 1-3rd November 1988, Copenhagen 1990.
• [25] Omilanowska M., Nacjonalizm a style narodowe w architekturze europejskiej XIX i początku XX wieku, [w:] Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789-1950, Warszawa 1998.
• [26] Piperka M., Architektura Finlandii, Warszawa 1981.
• [27] Porky-Fowlty J., Art and Architecture in Copenhagen, Oslo, Stockholm and Helsinki, London 1930.
• [28] Purchla J., Tegethoff W., Naród, styl i modernizm, [w:] Naród. Styl. Modernizm, CIHA Materiały Konferencji 1, J. Purchla, W. Tegethoff (red.), Kraków-Monachium 2006, s. 7-8.
• [29] Rubow J., C. F. Hansens Architektur, Copenhagen 1936.
• [30] Tafuri M., Dal Co F., Modern Architecture, vol.1-2, London 1980.
• [31] Tegethoff W., Sztuka a tożsamość narodowa, [w:] Naród. Styl. Modernizm, CIHA Materiały Konferencji 1, J. Purchla, W. Tegethoff (red.), Kraków-Monachium 2006, s. 11-24.
• [32] Thiis-Evensen T., Pałac Królewski w Oslo, [w:] Wspaniałe Królewskie Pałace Świata, Warszawa 2002, s. 212-217.
• [33] Tołłoczko Z., Główne nurty historyzmu i eklektyzmu w sztuce XIX wieku, Tom I, Architektura, Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, wyd. 2, Kraków 2011.
• [34] Tołłoczko Z., Johann Daniel Felsko (1813-1902) Architekt i urbanista – twórca nowoczesnej Rygi / Johann Daniel Felsko (1813-1902) An architekt and Urban planner – the kreator of modern Riga, Wiadomości Konserwatorskie / Conservation News, 23/2008, s. 7-16.
• [35] Tołłoczko Z., Nowa forma w architekturze łotewskiej i jej filiacje na przełomie XIX i XX wieku na przykładzie Rygi / New form in Latvian architecture, and its affi liations At the turm of the 19th and the 20th century, on the example of Riga, Wiadomości Konserwatorskie / Conservation News, 27/2010, s. 11-20.
• [36] Tołłoczko Z., Z kart dziejów historyzmu europejskiego na przykładzie architektury rezydencjonalno-reprezentacyjnej na Łotwie w XIX wieku / From the history of European historicism on example of residential-representative architecture in Latvia of the 19th century, Czasopismo Techniczne / Technical Transactions, 5-A/2011, s. 225-270.
• [37] Tołłoczko Z. i T., Z zagadnień historii i historyzmu oraz eklektyzmu w architekturze drugiej połowy XIX wieku na przykładzie wiedeńskiego Heereogeschichtliches Museum Theophila Hansena, Czasopismo Techniczne, z.1-A, 2002, s. 43-81.
• [38] Trachtenberg M., Hyman I., Architecture from Prehistory to Post-Modernism / The Western Tradition, London 1986.
• [39] Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 1996
• [40] Yarwood D., The Architecture of Europe. The Nineteenth and Twentieth Centuries, London 1991.