800 lat cegielnictwa na ziemiach polskich - rozwój historyczny w aspekcie technologicznym i estetycznym

• Autorzy: Płuska I.

Warianty tytułu

EN

800 years of brickmaking in Poland - historic development in its technological and aesthetic aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rok 2009 inauguruje obchody 800-lecia ceramiki budowlanej na ziemiach polskich. To piękny jubileusz, którego obchody rozpoczęto w dniu 7 października konferencją z okazji "Dnia Budowlanych." Za początkową datę powstania cegielnictwa polskiego przyjęto rok 1210 tj. rozpoczęcia budowy kościoła cystersów w Kołbaczu, który uważany jest przez większość historyków sztuki i architektury za pierwszą u nas budowlę monumentalną całkowicie ceglaną. Niniejszy artykuł upamiętnia jubileusz powstania cegielnictwa i budownictwa ceglanego w Polsce. Opisuje rodzaje historycznej cegły, organizację pracy w średniowiecznych cegielniach z dawną, prawie zapomnianą terminologią dotyczącą szczegółowych czynności związanych z wyrobem płytek ceramicznych i cegieł. Szczególnie interesująca dla odbiorcy może wydać się problematyka związana z produkcją cegły i kosztami budowy ceglanych obiektów w Polsce, w porównaniu do podobnych realizacji we Francji czy Niemczech. Artykuł kończy krótki szkic dotyczący rozwoju cegielnictwa w czasach współczesnych.

EN

The 2009 year inaugurates the celebration of 800 years of building ceramics in Poland. This is a wonderful jubilee, launched by a conference on occasion of the "Builders' Day" on October 7th in Warsaw. The accepted date of arise of Polish brickmaking is 1210, i.e. when the construction of the Cistercian Church in Kołbacz began, considered by the majority of art and architecture historians as the first monumental full brick building. The article informs about beginnings of brick- making and development of architecture made of ceramic shapes in Poland. The kinds of historic bricks, work organization in medieval brickyards together with old, frequently already forgotten terminology of individual activities for making ceramic shapes and bricks, are described. It may be interesting for the reader to learn about brick production and building costs in Poland, compared with similar in France and Germany. The article is concluded with a short sketch on the development of brickmaking in modern times.

Słowa kluczowe

PL

cegielnictwo; Polska; technologia; estetyka

EN

brickmaking; Poland; technology; aesthetics

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2009
• Tom: Nr 26
• Strony: 26--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Płuska I.

• Akademia Sztuk Pięknych, Kraków, Polska

Bibliografia

• [1] Miłobędzki A., Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1978.
• [2] Wirska-Parachoniak M., Wybrane zagadnienia z historii materiałów wiążących, AGH, Kraków 1974.
• [3] Marchi C., Wielkie katedry i wielcy grzesznicy, Warszawa 1996.
• [4] Małachowicz M., Ceramika budowlana średniowiecznego Wrocławia [w:] Wschodnia Strefa Starego Miasta we Wrocławiu, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii, Wrocław 2005.
• [5] Krassowski W., Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach polskich, t. 2, Warszawa 1990.
• [6] Galer J., Nowoczesne cegielnictwo, Lwów – Warszawa – Kraków, 1927.
• [7] Łużyniecka E., Gotyckie świątynie Wrocławia, Wrocław 1999.
• [8] Gimpel J., Jak budowano w średniowieczu, Warszawa 1968.
• [9] Poklewski-Koziełł T., Dogodności i niedogodności budowy zamków w późnym średniowieczu (Petit Koenigsbourg w Alzacji i Bolesławiec nad Prosną w Polsce w ziemi wieluńskiej) [w:] Studia Mariano Arszyński septuagenario dedicata „Architectura at historia”, Toruń 1999.
• [10] Chmiel A., Materiały archiwalne do budowy zamku Wawel, Teka Grona Kons. Galicji Zach., t. II, 1913.
• [11] Kaczmarczyk Z., Organizacja obrony kraju w czasach Kazimierza Wielkiego, t. II, Kraków 1938.
• [12] Jan z Czarnkowa, Chronicon Polonorum, wyd. J. Szlachtowski, MPH, t. II, Lwów 1872.
• [13] Szymczak J., Koszty murowanego budownictwa obronnego w Polsce do XVI w. [w:] Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, PAN, nr 2, Warszawa 1988.