Administracja żeglugi śródlądowej w Polsce - rys historyczny

• Autorzy: Pyś J.

Warianty tytułu

EN

The administration of inland waterway transport in Poland - brief history

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Administracja żeglugi śródlądowej obchodzi w bieżącym roku jubileusz 50-cio lecia. Od pół wieku istnieją urzędy, których zadaniem jest troska o bezpieczeństwo żeglugi śródlądowej. Geneza powstania władzy żeglugowej jest nieco dłuższa. O ważnej roli jaką odkrywała żegluga śródlądowa i jej administracja w Polsce mogą świadczyć m.in.: Kanał Ogińskiego (1768), Kanał Królewski (1786), Kanał Augustowski (1824 jako część niezbudowanej drogi wodnej Wisłą-Winada). Kanały te pełniły istotną rolę komunikacyjną i były świadkami rozwoju gospodarczego regionów przez, które przepływały. Ważnym elementem w dziejach żeglugi śródlądowej była Wisła. Istniejące spichlerze kazimierzowskie dowodzą znaczeniu rzeki dla europejskiego handlu zbożem. Nie sprzyjające dla zarządzania rzeką okazały się czasy zaborów. Wisła w trzech zaborach podlegała trzem różnym systemom administracji wodno-żeglugowej. Administrowanie podzieloną Wisłą uregulowane było w artykule 23 traktatu wiedeńskiego z 3 maja 1815 r. Wisła od ujścia Pszemszy do Zawichostu na odcinku 185 km stanowiła granicę między zaborami rosyjskim i austriackim, od Zawichostu do Modlina Wisłą administrowała Rosja, a od Modlina do Gdańska Prusy. Po odzyskaniu niepodległości w roku 1918 Polska mogła skorzystać ze swojego geograficznego położenia między dwoma ogromnymi gospodarkami i rynkami zbytu. Dogodne połączenia komunikacyjne dla wymiany towarowej między Rosją i Niemcami mogło być dla niej ogromną szansą. Po zakończeniu II wojny światowej barierą dla żeglugi na Odrze była wojskowa administracja radziecka. Ważne dla transportu wodnego były kolejno uchwalane plany rozwoju kraju, w których żegluga miała swoją istotną pozycję. W 1960 roku nastąpił podział kompetencji żeglugowych pomiędzy dwa polityczne organy władzy żeglugowej. Jeden właściwy był w sprawach polityki dróg wodnych, drugi w sprawach taboru pływającego i polityki transportu wodnego śródlądowego. W 1961 powołane zostały podległem ministrowi żeglugi inspektoraty żeglugi śródlądowej. Kolejną zmianę administracji żeglugi śródlądowej przyniósł rok 2001, w którym w miejsce inspektoratów powołano istniejące do dzisiaj urzędy żeglugi śródlądowej.

EN

This year the administration of inland waterway celebrates its 50th anniversary. For half of a century, there have been offices which job was to take care of the safety of inland navigation. The management history of the inland waterways is a bit longer. The importance of the inland navigation role can by proved by: the Oginski Channel (1768), the Royal Canal (1786), the Augustow Canal (1824 as a part of not built waterway Vistula-Winada). These channels played an important role in communication and witnessed the economic development of regions through which they flowed. An important element in the history of inland waterways is the Vistula river. The existing Casimir's Granaries prove the importance of the river for the European grain trade. The times of partition were also not favourable for the management of the river. The Vistula in three partitions was a subject to three different systems of administration, water and shipping. Administrating of the divided Vistula river was regulated in Article 23 of the Vienna Treaty of May 3, 1815. The Vistula from the estuary of Pszemsza to Zawichost was a 185 km border between the Russian and Austrian partitions, from Zawichost to Modlin the Vistula River was coordinated by Russia, and from Modlin to Gdansk by Prussia. After regaining independence in 1918, Poland could benefit from its geographical position between two giant economies and export markets. Convenient public transport links for trade between Russia and Germany could have been a great opportunity for Poland. After the end of World War II, the biggest barrier for navigation on the Oder River was the Soviet military administration. Subsequently adopted plans of the country development, where the inland navigation has it's important position, were very important. In 1960 came the division of powers between the two political authorities. One of them was responsible for the waterways policy, and the other for the floating and inland transport policy. In 1961 inspectorate reporting to the Minister of inland waterway navigation were established. Another change in the administration of inland navigation has brought in the year 2001, when in the place of the existing inspectorates, the offices of inland navigation were established.

Słowa kluczowe

PL

żegluga śródlądowa; administracja; historia; Polska

EN

inland waterway transport; shipping; administration; history; Poland

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Logistyka
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 6
• Opis fizyczny: Pełny tekst na CD, Bibliogr. 37 poz.

Twórcy

autor

Pyś J.

• Urząd Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu

Bibliografia

• [1] Art.1 ustawy z dnia 9 lipca 1919r. o budowie kanałów żeglownych tudzież regulacji rzek żeglugowych Dz. U. R.P Nr 59 poz. 356.
• [2] Art.1 ustawy z dnia 31 lipca 1924 zmieniającej niektóre postanowienia ustawy z dnia 9 lipca 1919r o budowie. Dz. U. Nr 79 poz.768.
• [3] Art. 1. ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o dozorze technicznym Dz.. U. Nr 98 poz.818.
• [4] Art. 2 ustawy z 17 października 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo przewozowe oraz ustawy o żegludze śródlądowej, Dz. U Nr 211, poz. 2049.
• [5] Art. 3 ustawy o wodach z dnia 19 września 1922r. Dz. U. R.P. z 1928 r Nr 62 poz.. 74.
• [6] Art. 4 pkt. 2 ustawy z 18 grudnia 2003 o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2004, Nr 6, poz. 41.
• [7] Art. 5 ustawy z dnia 9 lipca 1919r. o budowie kanałów żeglownych tudzież regulacji rzek żeglugowych Dz. U. R.P Nr 59 poz. 356.
• [8] Art. 9 ust.2 ustawy z 21 grudnia 2000 o żegludze śródlądowej.
• [9] Art. 23 pkt. 2) ustawy z 28 października 2002 o Funduszu Żeglugi Śródlądowej i Funduszu Rezerwowym.
• [10] Art. 46 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie i uchyleniu niektórych ustaw w związku z uzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskie Dz. U. Nr 96 poz.959.
• [11] Art. 67 pkt. 1) ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie Dz. U. Nr127 poz.857.
• [12] Art. 76 i 77 ustawy o wodach z dnia 19 września 1922r. Dz. U. R.P. z 1928 r. Nr 62 poz.74.
• [13] Art. 261. ustawy o wodach z dnia 19 września 1922r. Dz. U. R.P. z 1928 r. Nr 62 poz. 74.
• [14] Dz. U nr 53, poz. 285.
• [15] Dz. U z 1950, nr 37, poz. 344.
• [16] Górewicz J.: Opowieści o Kanale Augustowskim, Warszawa 1974.
• [17] Magiera W.: Ekonomia Transportu wodnego śródlądowego, Wrocław 1951.
• [18] Orłowski B.: Inżynierowie polscy w XIX i XX w. Tradycje i wyzwania, t. IV, Warszawa 1995.
• [19] Pyś J.: Ustrojowoprawne uwarunkowania żeglugi na Odrze od XVIII do XXI w., Wrocław 2005.
• [20] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 7 sierpnia 2002 w sprawie określenia kategorii pracowników urzędów żeglugi śródlądowej uprawnionych do wykonywania zadań inspekcyjnych, Dz. U Nr 145, poz. 1222.
• [21] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie określenia dyrektorów Urzędów Żeglugi Śródlądowej właściwych do przeprowadzania pomiaru statku i inspekcji technicznej statku Dz. U nr 110 poz.730.
• [22] Rozporządzenie Ministra Komunikacji z 27 lipca 1948 wydane w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych o utworzeniu dyrekcji okręgowych dróg wodnych i podległych im organów, § 1,2,3, Dz. U. Nr 48, poz. 362.
• [23] Rozporządzenie Ministra Komunikacji z 29 lipca 1948 wydane w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych o przekazaniu dyrekcjom okręgowych dróg wodnych i państwowym zarządom wodnym sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przepisów w zakresie żeglugi i spławu oraz inspekcji statków i innych obiektów pływających, § 1 , Dz. U. Nr 48, poz. 363.
• [24] Rozporządzenie Ministra Żeglugi z 12 kwietnia 1952 r. w sprawie o utworzenie zarządów okręgowych dróg wodnych i podległych im rejonów dróg wodnych Dz. U. Nr 25, poz.173.
• [25] Rozporządzenie Ministra Żeglugi z 2 sierpnia 1954 w sprawie utworzenia rejonów dróg wodnych, Dz. U. Nr 36, poz. 158.
• [26] Rozporządzenie Rady Ministrów z 20 lutego 1962 w sprawie uprawnień koordynujących Centralnego Urzędu Gospodarki Wodnej w zakresie gospodarki wodnej w stosunku do innych organów administracji państwowej oraz zakresu współpracy z tymi organami, § 2, Dz. U. Nr 15, poz.65.
• [27] Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 maja 2002 w sprawie klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych, Dz. U nr 77, poz. 695.
• [28] Rozporządzenie Rady Ministrów z 3 lutego 2004 w sprawie warunków i sposobu przygotowania i wykorzystania transportu na potrzeby obronne państwa, a także jego ochrony w czasie wojny, oraz właściwości organów w tych sprawach.
• [29] Różański A.: Żegluga śródziemna i drogi wodne, Lwów 1920.
• [30] Stelmach M.: Kancelaria pruskich urzędów administracji państwowej na przykładzie rejencji w latach 1808-1945, Szczecin 1981.
• [31] Ustawa z 3 lipca 1947 o państwowym planie inwestycyjnym na rok 1947, Dz. U. nr 58, poz. 313.
• [32] Ustawa z 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, Dz. U. z 2001, Nr 5, poz. 43.
• [33] Wojtkiewicz M.: Śródlądowe drogi wodne na tle ewolucji transportu, Warszawa 1933.
• [34] Woś K.: Żegluga Śródlądowa – szanse rozwoju. Szczecin 2010.
• [35] Zarządzenie Ministra Żeglugi z 10 stycznia 1961, M.P. Nr 7, poz. 37.
• [36] Zarządzenia z 12 lipca 2001 w sprawie nadanie statutu organizacyjnego Urzędowi Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie, we Wrocławiu, w Kędzierzynie-Koźlu, Dz. Urz. MTiGM Nr 3, poz. 7-14.
• [37] Zarządzenia z 12 lipca 2001 r., Dz. Urz. MTiGM Nr 3, poz. 11,10,9.