Pollutants present in different components of the Svalbard archipelago environment

• Autorzy: Ruman M. , Kozak K. , Lehmann S. , Kozioł K. , Polkowska Ż.

Warianty tytułu

PL

Zanieczyszczenia obecne w różnych komponentach środowiska archipelagu Svalbard

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

During last years an interest in the processes of transport and fate of pollutants to the polar regions located distantly from industrial centers, has significantly increased. The current analytical techniques enabling conducting studies prove that the Arctic regions (in the past considered as a pollution free area) have become an area of highly intensive anthropopresion. Svalbard archipelago stands out from the other polar regions due to its specific environmental conditions and geographic location, which results in becoming a reservoir of contamination in this area. Systematic environmental monitoring of arctic regions is extremely important due to an unique opportunity of observing a direct impact of pollution on the ongoing processes in the area of interest. In this way measurement data obtained are a valuable source of information, not only on changes occurring in the Arctic ecosystem, but also on estimated global impact of certain xenobiotics present in the environment. Furthermore, qualitative and quantitative studies on particular chemicals deposited in different regions of the Arctic ecosystem may constitute the basis for undertaking actions aimed at preventing negative effects caused by these pollutants.

PL

Na przestrzeni ostatnich lat znacząco wzrosło zainteresowanie procesami transportu i losem trwałych zanieczyszczeń w miejscach odległych od centrów przemysłowych, takich jak obszary polarne. Nowoczesne techniki analityczne pozwoliły na przeprowadzenie badań, które dowiodły, że również Arktyka, która w przeszłości była uważana za teren pozbawiony zanieczyszczeń, stała się obszarem o dużej intensywności antropopresji. Archipelag Svalbard wyróżnia się na tle innych rejonów polarnych ze względu na specyficzne warunki środowiskowe oraz położenie geograficzne, które czynią ten obszar rezerwuarem zanieczyszczeń. Monitorowanie stanu środowiska rejonów arktycznych jest niezwykle ważne ze względu na unikatową możliwość obserwacji bezpośredniego wpływu zanieczyszczeń na procesy zachodzące w badanym obszarze. Uzyskane w ten sposób dane pomiarowe stanowią cenne źródło informacji nie tylko o zmianach zachodzących w ekosystemie Arktyki, ale również pozwalają na oszacowanie wpływu określonych ksenobiotyków na środowisko w skali globalnej. Ponadto badania rodzaju i ilości substancji chemicznych zdeponowanych w różnych elementach ekosystemu stanowią podstawę do podejmowania działań, które mają na celu zapobieganie negatywnym oddziaływaniom zanieczyszczeń.

Słowa kluczowe

EN

long-range transport of pollutants; persistent organic pollutant

PL

transport zanieczyszczeń na duże odległości; trwałe zanieczyszczenia organiczne

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Ecological Chemistry and Engineering. S
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 19, nr 4
• Strony: 571--584
• Opis fizyczny: Bibliogr. 91 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ruman M.

autor

Kozak K.

autor

Lehmann S.

autor

Kozioł K.

autor

Polkowska Ż.

• Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, ul. Będzińska 60, Sosnowiec 41-200, Poland,

Bibliografia

• [1] Shaw G. Arctic haze. In: Encyclopedia of Atmospheric Sciences. Elsevier Science. 2003;155-159.
• [2] Borysiak J, Ratyńska H, The state of floral research on Spitsbergen with emphasis on Bellsund, Hornsund and Kaffiøyra [in Polish]. In: Glaciological Workshop 2004. Polish Geomorphologists Association, Sosnowiec-Poznań-Longyearbyen 2004, VI-248-VI-260.
• [3] Machowski J. Polish Polar Res. 1995;16:13-35.
• [4] Lydersen C, Steen H, Alsos IG. Svalbard. In: Environmental conditions and impacts for Red List species. Norwegian Biodiversity Information Centre. 2010;119-134.
• [5] Reimann S, Kallenborn R, Schmidbauer N. Environ Sci Technol. 2008;43:4791-4795.
• [6] Butt CM, Berger U, Bossi R, Tomy GT. Sci Total Environ. 2010;408:2936-2965.
• [7] Burkov IC, Kallenborn R. Toxicol Lett. 2000;112-113:87-92.
• [8] Jiao L, Zheng GJ, Minh TB, Richardson B, Chen L, Zhang Y, Yeung LW, et al. Environ Pollut. 2009;157:1342-1351.
• [9] Walker CH, Hopkin SP, Sibly RM, Peakall DB. Podstawy ekotoksykologii. Warszawa: WN PWN; 2002.
• [10] Brunström B, Halldin K. Toxicol Lett. 2000;112-113:111-118.
• [11] Simoões JC, Zagorodnov V S. Atmos Environ. 2001;35:403-413.
• [12] Palm A, Cousins I, Gustafsson Ö, Axelman J, Grunder K, Broman D, et al. Environ Pollut. 2004;128:85-97.
• [13] Ingólffson O. no date: https://notendur.hi.is/oi/svalbard_geology.htm.
• [14] Fookes PG. Geology Today. 2008;24:146-152.
• [15] Schildberg U. Coal in the ice-mining in Spitsbergen [Kohle im Eis - Bergbau auf Spitzbergen], Gluckauf: Die Fachzeitschrift fur Rohstoff, Bergbau und Energie. 2007;143:352-355.
• [16] Yoon JR, Kim Y. Ocean and Polar Res. 2001;23:51-62.
• [17] Spencer AM, Briskeby PI., Christensen LD, Foyn R, Kjølleberg M, Kvadsheim E, et al. Episodes. 2008;31:115-124.
• [18] Hagen JO, Kohler J, Melvold K, Winther JG. Polar Res. 2003;22:145-159.
• [19] Jania J, Głowacki P, Bukowska-Jania E, Kolondra L, Perski Z, Pulina M, et al. The glaciers in the vicinity of Hornsund fiord [in Polish]. In: Glaciological Workshop 2004, Polish Geomorphologists Association, Sosnowiec-Poznań-Longyearbyen 2004, VI-48-VI-97.
• [20] Lønne I., Lyså A. Geomorphology. 2005;72:300-319.
• [21] Hanáček M, Flašar J, Nývlt D. Czech Polar Reports. 2011;1:11-33.
• [22] Zagórski P. The influence of glaciers on transformation of the coast of NW part of Wedel Jarlsberg Land (Spitsbergen) in late Pleistocene and Holocene [in Polish]. Słupskie Prace Geograf; 2007.
• [23] Humlum O, Instanes A, Sollid JL. Polar Res. 2003;22:191-215.
• [24] Pulina M. Karstic phenomena of south Spitsbergen [in Polish]. In: Glaciological Workshop 2004. Polish Geomorphologists Association, Sosnowiec-Poznań-Longyearbyen 2004, VI-124-VI-147.
• [25] Przybylak R. Annals of Glaciology. 2007;46:316-324.
• [26] Araźny A. Bulletin of Geography - physical geography series. 2010;3:47-64.
• [27] Araźny A. Problemy Klimatologii Polarnej. 2003;13:107-115.
• [28] Kruszewski G. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2004;14:79-86.
• [29] Niedźwiedź T. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 1992;2:77-84.
• [30] Niedźwiedź T. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2006;16:91-105.
• [31] Niedźwiedź T. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2003;13:79-92.
• [32] Niedźwiedź T. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2002;12:65-75.
• [33] Leszkiewicz J, Głowacki P. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2001;11:41-54.
• [34] Kejna M. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2001;11:55-65.
• [35] Førland EJ, Hanssen-Bauer I, Nordli PØ. DNMI Rapport, Oslo: Norwegian Meteorological Institute; 1997;1-72.
• [36] Budzik T, Sikora S, Araźny A. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2009;19:233-246.
• [37] Kwaśniewska E, Pereyma J. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2004;14:157-169.
• [38] Angiel M. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 1992;2:121-129.
• [39] Coulson S, Hodgkinson ID, Strathdee A, Bale JS, Block W, Worland MR, et al. Polar Biol. 1993;13:67-70.
• [40] Bartoszewski S, Gluza A, Pękala K, Repelewska-Pękalowa J, Siwek K, Zagórski P. The natural environment of Bellsund [in Polish]. In: Bellsund. Elements of natural environment. Field guide. Polish Geomorphologists Association, Spitsbergen: Glaciological Workshop; 2004:1-10.
• [41] Sobota I, Ćmielewski M, Nowak M. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2010;20:161-170.
• [42] Hodson A, Gurnell A, Tranter M, Bogen J, Hagen JO, Clark M. Hydrol Process. 1998;12:73-86.
• [43] Hodson A, Tranter M, Gurnell A, Clark M, Hagen JO. J Hydrol. 2002;257:91-114.
• [44] Krawczyk WE, Bartoszewski SA. J Hydrol. 2008;362:206-219.
• [45] Hodgkins R, Cooper R, Wadham J, Tranter M. J Hydrol. 2009;378:150-160.
• [46] Chmiel S, Bartoszewski S, Gluza A, Siwek K, Zagórski P. Landform Analys. 2007;5:13-15.
• [47] Dragon K, Marciniak M. J Hydrol. 2010;386:160-172.
• [48] Krawczyk WE, Lefauconnier B, Pettersson LE. Phys Chem Earth. 2003;28:1257-1271.
• [49] Krawczyk WE, Pettersson LE. Permafrost Periglac. 2007;18:337350.
• [50] Święs F. Aktualny stan badań geobotanicznych na południowo-zachodnim wybrzeżu Bellsundu (Ziemia Wedela Jarlsberga, Spitsbergen) [in Polish: Current state of geobotanical research on south-western Bellsund coast (Wedel Jarlsberg Land, Spitsbergen)]. XX lat badań polarnych Instytutu Nauk o Ziemi UMCS na Spitsbergenie. 2006;85-89.
• [51] Cooper E, Alsos IG, Hagen D, Smith FM, Coulson SJ, Hodgkinson ID. J Veg Sci. 2004;15:115-224.
• [52] Yurtsev BA. J Veg Sci. 1994;5:765-776.
• [53] Konoreva L. The study of Lichens of Spitsbergen. In: Study of flora, vegetation and productivity of Arctic plant communities in Spitsbergen, The Polar-Alpine Botanical Garden-Institute KSC RAS, Apatity; 2010.
• [54] Engelskjøn T, Lund L, Alsos IG. Polar Res. 2003;22:317-339
• [55] Ávila-Jiménez ML, Coulson SJ, Solhøy T, Sjöblom A. Polar Res. 2010;29:127-137.
• [56] Vanderpuye AW, Elvebakk A, Nilsen L. J Veg Sci. 2002;13:875-884.
• [57] Prach K, Košnar J, Klimešová J, Hais M. Polar Biol. 2010;33: 635-639.
• [58] Forbes BC, Ebersole JJ, Strandberg B. Conserv Biol. 2001;15:954-969.
• [59] Hop H, Pearson T, Hegseth EN, Kovacs KM, Wiencke C, Kwasniewski S, et al. Polar Research. 2002;21:67-208.
• [60] Cecinato A, Mabilia R, Marino F. Atmos Envion. 2000;34:5061-5066.
• [61] De Wit CA, Alaee M, Muir DCG. Chemosphere. 2005;64:209-233.
• [62] Su Y, Hung H, Blanchard P, Patton GW, Kallenborn R, Konoplev A, et al. Environ Sci Technol. 2006;40:6601-6607.
• [63] Kawamura K, Imai Y, Barrie LA. Atmos Environ. 2005;39:599-614.
• [64] Hung H, Kallenborn R, Breivik K, Su Y, Brorström-Lundén E, Olafsdottir K, Thorlacius JM, et al. Sci Total Environ. 2010;408:2854-2873.
• [65] Choi SD, Baek SY, Chang YS, Wania F, Ikonomou MG, Yoon YJ, et al. Environ Sci Technol. 2008;42:7125-7131.
• [66] Hermanson M, Isaksson E, Teixeira C, Muir DCG, Compher KM, Li YF, et al. Environ Sci Technol. 2005;9:163-8169.
• [67] Bryś T. Problemy Klimatologii Polarnej [in Polish]. 2002;12:89-106.
• [68] De Caritat P, Hall G, Gìslason S, Belsey W, Braun M, Goloubeva NI, et al. Sci Total Environ. 2005;336:183-199.
• [69] Krawczyk WE, Skręt U. Polish Polar Res. 2005;26:65-76.
• [70] Brunström B, Halldin K. Toxicol Lett. 2000;112-113:111-118.
• [71] Verreault J, Muir DCG, Norstrom RJ, Stirling I, Fisk AT, Gabrielsen GW, et al. Sci Total Environ. 2005;351-352:369-390.
• [72] Muir DCG, de Wit CA. Sci Total Environ. 2010;408:3044-3051.
• [73] Daelemans FF, Mehlum F, Lydersen C, Schepens PJC. Chemosphere. 1993:27:429-437.
• [74] Wolkers H, Lydersen C, Kovacs KM. Sci Total Environ. 2004;319:137-146.
• [75] Pusch K, Schlabach M, Prinzinger R, Gabrielsen GW. J Environ Monit. 2005;7:635-639.
• [76] Norstrom RJ, Belikov SE, Born EW, Garner GW, Malone B, Olpinski S, et al. Arch Environ Contam Toxicol. 1998;35:354-367.
• [77] Muir DCG, Norstrom RJ. Toxicol Lett. 2000;112-113:93-101.
• [78] McKinney MA, Letcher RJ, Aars J, Born EW, Branigan M, Dietz R, et al. Environ Int. 2011;37:365-374.
• [79] Lie E, Bernhofta A, Rigetb F, Belikovc SE, Boltunovc AN, Derocherd AE, et al. Sci Total Environ. 2003;306;159-170.
• [80] Dietz R, Riget FF, Sonne C, Letcher R, Born EW, Muir DCG. Sci Total Environ. 2004;331:107-124.
• [81] Polkowska Ż, Cichała-Kamrowska K, Ruman M, Kozioł K, Krawczyk WE, Namieśnik J. Sensors. 2011;11:8910-8929.
• [82] Wang Z, Ma X, Na G, Lin Z, Ding Q, Yao Z. Environ Pollut. 2009;157:3132-3136.
• [83] Sagerup K, Savinov V, Savinova T, Kuklin V, Muir DCG, Gabrielsen GW. Environ Pollut. 2009;157:2282-2290.
• [84] Evenset A, Christensen GN, Skotvold T, Fjeld E, Schlabach M, Wartena E, et al. Sci Total Environ. 2004;318:125-141.
• [85] Sagerup K, Helgason LB, Polder A, Strømb H, Josefsen TD, Skåre JU, et al. Sci Total Environ. 2009;407:6009-6016.
• [86] Evenset A, Christensen GN, Carroll J, Zaborska A, Berger U, Herzke D, et al. Environ Pollut. 2007;146:196-205.
• [87] Evenset A, Christensena GN, Kallenbornb R. Environ Pollut. 2005;136:419-430.
• [88] Boitsov S, Jensen HKB, Klungsøyr J. Mar Environ Res. 2009;68:236-245.
• [89] Cecinato A, Mabilia R, Marino F. Atmos Environ. 2000;34:506-5066.
• [90] Fuglei E, Bustnes JO, Hop H, Mørk T, Bjornfoth H, Van Bavel B. Environ Pollut. 2007;146:128-138.
• [91] Villanger GD, Lydersen C, Kovacs KM, LieE, Skaare JU, Jenssen BM. Sci Total Environ. 2011;409:2511-2524.