Zmienność zawartości metali śladowych w osadach fluwial-nych środkowego odcinka rzeki Odry po powodzi w 2010 r.

• Autorzy: Ibragimow M. , Walna B.

Warianty tytułu

EN

The variability of trace metals concentrations In fluvial sediments of the Middle Odra River after the floyd in 2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podczas powodzi osady rzeczne, które stanowią miejsce kumulacji metali śladowych, depono-wane są na terasach zalewowych. W konsekwencji dodatkowy ładunek metali śladowych może zostać wprowadzony do osadów fluwialnych. W artykule przeanalizowano zawartości całkowite (mineralizowane HNO3) oraz formy aktualnie dostępne (ekstrahowane 0,01M CaC12) kadmu, chromu, miedzi, niklu, ołowiu i cynku w osadach fluwialnych środkowego odcinka rzeki Odry po powodzi w 2010 r. Próbki pobierano z warstwy powierzchniowej (0-30 cm) i podpowierzchniowej (30-60 cm) wzdłuż czterech transektów różniących się pod względem szerokości (od 44 m do 360 m). Ponadto oznaczono podstawowe parametry fizyczno-chemiczne osadów oraz ich wpływ na zawartość metali śladowych.

EN

During the flooding events. river sediments. which often act like a sink for trace metals, are deposited on the floodplain. Consequently an extra load of metal content may be added to the fluvial sediments. In this study total (mineralized in HNO), actual available (0.01M CaCl2 extractable) concentrations of cadmium, chromium, copper, nickel, lead and zinc were analyzed in fluvial sediments of the Middle Odra River after the flood iii 2010. The sediment. samples were collected from surface (0-30 cm) and subsurface (30-60 cm) along four cross-sections characterized by different width (between 44 m and 360 m). Also the physico-chemical properties of sediments were investigated and their influence on trace metals concentrations.

Słowa kluczowe

PL

metale śladowe; dostępne formy; osady fluwialne; dolna Odra

EN

trace metals; available forms; fluvial sediments; Odra River

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 20, nr 4
• Strony: 227--237
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ibragimow M.

autor

Walna B.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, 61-680 Poznań

Bibliografia

• 1. Martin C.W., 2000. Heavy metal trends in floodplain sediments and valley fill, River Lahn, Germany. Catena, 39, 53-68.
• 2. Ciszewski D., 2006. Accumulation of sediment-associated heavy metals within channelized reach of the Odra river, spatial distribution, changes in time, potential environ-mental hazard. Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, Kraków.
• 3. Ciszewski D., Malik I., Szwarczewski P., 2004. Pollution of the Mała Panew River sediments by heavy metals: Par t II. Effect of changes in river valley morphology. Polish Journal of Environmental Studies, 13, 597-605.
• 4. Frankowski M., Zioła - Frankowska A., Kowalski A., Siepak J., 2009. Fractionation of heavy metals in bottom sediments using Tessier procedure. Environmental Earth Sciences. DOI10.1007, 12665-009-0258-3.
• 5. Zgłobicki W., 2008. Geochemical record of human activity in slope and river sediments. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin.
• 6. Van Yliet P.C.J., Van der Zee S.E.A.T.M., Ma W.C., 2005. Heavy metal concentrations in soil and earthworms in a floodplain grass-land. Environmental Pollution 138, 505-516.
• 7. Du Laing G., Meers E., Dewispelaere M., Vandecasteele B., Rinklebe J.. Tack F.M.G.. Verloo M.G., 2009. Heavy metal mobility in intertidal sediments of the Scheldt estuary: Field monitoring. Science of the Total Environment, 407, 2919-2930.
• 8. Schipper A. M., Wijnhoven S., Leuven R.S.E.W.. RagasA.M.J.. Hendriks A.J., 2008. Spatial distribution and internal metal concentrations of terrestrial arthropods in a moderately contaminated lowland floodplain along the Rhine River. Environmental Pollution, 151. 17-26.
• 9. Wyżga B., Ciszewski D., 2008. Hydrauliczne uwarunkowania depozycji osadów zanieczyszczonych metalami ciężkimi w obszarze zalewowym Górnej Wisty o różnej szerokości. [W:] Wyżga B. (red.) Stan środowiska rzek południowej Polski i możliwości jego poprawy -wybrane aspekty. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 51-79.
• 10. Zeng X.W.,MaL.Q.,QiuR.L.,TangY.T.,2011. Effects of Zn on plant tolerance and non-protein thiol accumulation in Zn hyperaccumulator Arobis paniculota, Franch. Environmental and Experimental Botany, 70, 227-232.
• 11. Quevauviller Ph. (red.), 2002. Methodologies for soil and sediment fractionation studies. Single and sequential extraction procedures. The Royal Society of Chemistry, Cambridge.
• 12. Lopez-Sanchez J.F., Sahuąuillo A., Rauret G., Lachica M., Barachona E., Gomez A., Ure A.M., Muntau H., Quevauviller Ph., 2002. Extraction procedures for soil analysis. [W:] Quevauviller Ph. (red.): Methodologies for soil and sediment fractionation studies. Single and sequential extraction procedures. The Royal Society of Chemistry. Cambridge.
• 13. Karczewska A. 2002. Heavy metals in soils polluted with emissions from copper Works. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław.
• 14. Kwapuliński J., Wiechuła D., 2001. Przyrodnicze aspekty zakresu stosowalności metod statystycznych w analizie wody i osadów dennych. [W:] Domka L. (red.). Problemy analityczne badań osadów dennych. Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• 15. PN-R-04032:1998. Gleby i utwory mineralne - Pobieranie próbek i oznaczanie składu granulometrycznego.
• 16. PN-ISO 11277:2005 Jakość gleby - Oznaczanie składu granulometrycznego w mineralnym materiale glebowym.
• 17. PN-ISO 3310-1:2000. Sita kontrolne.
• 18. PTG, 2008. Klasyfikacja uziarnienia gleb. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze.
• 19. Mocek A., Drzymała S., 2010. Geneza, anali¬za i klasyfikacja gleb. Wydawnictwo Uniwer-sytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• 20. Karczewska A., Kabała C., 2002. Metodyka analiz laboratoryjnych gleb i roślin. Akade¬mia Rolnicza we Wrocławiu, Wrocław.
• 21. PN-ISO 10693:2002. Jakość gleby - Oznaczanie zawartości węglanów - Metoda objętościowa.
• 22. EPA METHOD 3050B. Acid digestion of sediments, sludges, and soils. Smith K.M.. Abrahams P.W., Dagleish M.P., Steigmajer J., 2009. The intake of lead and associated metals by sheep grazing mining contaminated floodplain pastures in mid-Wales, UK: I. Soil ingestion, soil-metal partitioning and potential availability to pasture and livestock. Science of the Total Environment, 407, 3731-3739.
• 23. Szegedi S., 2007. Heavy metals loads in the soil of Debrecen. AGD Landscape & Environment, l, 57-67.
• 24. Uchman A., Parada T., 1999. Przegląd wybranych problemów [W:] Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 1997-1998. Domczyk K., Demidowicz M., Lewicki Z., Szenfer M. (red.). Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 1997-1998. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Zielona Góra-Gorzów Wlkp.
• 25. Helios-Rybicka E., Strzebońska M., 1999. Distribution and chemical forms of heavy metals in the Floyd 1997 sediments of the Up-per and Middle Odra River and its tributaries, Poland. Acta Hydrochimica, 27. 331-337.
• 26. Bojakowska L, Sokołowska G., 2001 Chang-es of cadmium, zinc and lead content in river sediments from the Upper Silesia area in 1991-2000. Zeszyty Naukowe, Górnictwo, Po-litechnika Śląska, 248, 27-32.
• 27. Boszke L., Sobczyński T., Głosińska G., Kowalski A., Siepak J., 2004. Distribution of mercury and other heavy metals in bottom sediments of the Middle Odra River (Germany/Poland). Polish Journal of Environmental Studies, 13, 495-502.
• 28. Helios-Rybicka E., Sikora W., Wójcik R., War-das M., Strzebońska M., Adamiec E.. Łagaj Ł., 2000. Ocena zanieczyszczenia metalami ciężkimi osadów dennych górne) i środkowej Odry. Gospodarka Wodna, 8, 300-304.
• 29. Wang Z., Mu D., Li Y., CaoY., ZhangY., 2011. Recent eutrophication and human disturbance in Daya Bay. the South China Sea: dinoflagellate cyst and geochemical evidence. Estuarine, Coastal and Shelf Science, 92, 403-414.
• 30. Maliszewska-KordybachB., Klimkowicz-Pawlas A., Smerczak B., Gałązka R., 2012. Effect of flooding on coritamination of agricultural soils with metals and PAHs: The middle Vis-tula Gap Case Study. Water, Air and Soil Pollution, 223, 687-697.
• 31. Van Gestel C.A.M, 2008. Physico - chemical and biological parameters determining metal bioavailability in soils. Science of The Total Environment, 406, 387-392.
• 32. Fernandez-Calvino D., Pateiro-Moure M., Novoa-Munoz J.C., Garrido-Rodriguez B., Arias-Estevez M., 2012. Zinc distribution and acid-base mobilisation in vineyard soils and sediments. Science of the Total Environ-ment, 414, 470-479.
• 33. Bleeker E.A.J., Van Gestel C.A.M., 2007. Effects of spatial and temporal variation iii met¬al availability on earthworms in floodplain soils of the river Dommel. The Netherlands. Environmental Pollution, 148, 824-832.
• 34. Thonon, I. 2006. Deposition of sediment and associated heavy metals on floodplains. Neth-erlands Geographical Studies, 337, 174.
• 35. Aslibekian O., Moles R., 2003. Environmetal risk assessment of metals contaminated soil at Silvermines abandonem mine site, co tipperary, Ireland. Environmental Geochemistry and Health, 25, 247-266.
• 36. Swennen R.. Van der Sluys J., 2002. Anthropogenic impact on sediment composition and geochemistry in vertical overbank profiles of river alluvium from Belgium and Luxembourg. Journal of Geochemical Exploration, 75,93-105.
• 37. Weng L., Temminghoff E.J.M., Van Riemsdijk W.H., 2001. Contribution of Individual Sor-bents to the Control of Heavy Metal ActMty in Sandy Soil Environ. International Journal of Science and Technology, 35, 4436-4443.
• 38. Rodrigues S.M., Henriąues B.. Ferreira da Silva E., Pereira E.. Duarte A.C.. Groenenberg J.E., Romkens P.F.A.M., 2010. Evaluation of an approach for the characterization of reactive and available pools of twenty potentially toxic elements in soils: Part II - solid-solution partition relationships and ion activity in soil solutions. Chemosphere. 81, 1560-1570.