Seasonal Changes in Selected Physicochemical Parameteres of Saline Water Bodies (Case Study of Retention--Dosing Reservoir “Brzeszcze”)

• Autorzy: Molenda T. , Chmura D.

Warianty tytułu

PL

Sezonowe zmiany wybranych parametrów fizykochemicznych słonych zbiorników wodnych (na przykładzie zbiornika retencyjno--dozującego „Brzeszcze”)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents results of physicochemical parameters (temperature, pH, conductivity, salinity, oxygenation, oxydation reaction potential, turbidity) in man-made water body. The conducted studies indicated that anthropogenic saline reservoirs are typified by specific limnic processes. It concern especially myctic processes, which are distinctly different from those known from fresh water lakes. The “Brzeszcze” reservoir is of bradymictic type, characterized by advantage of stagnation over mixing. Differences in conductivity between bottom and surface waters within 3 meters varied from 5.4 mS cm–1 to 11.8 mS cm–1. The waters were also characterized by large decrease in oxygenation with depth and between seasons from more than 22 to ca 1 mg O2/dm3. The hydrological situation in “Brzeszcze” is to the some extent similar an estuary. The movement of waters is determined by the process called “anthropomixing”. Another unusual feature was high short-term changes within 5 minutes in conductivity and turbidity probably associated with waving caused by wind.

PL

Praca przedstawia wyniki badań parametrów fizykochemicznych wód (temperatura, pH, konduktywność (przewodnooeć), zasolenie, natlenienie, zawartość chlorofilu a, mętność) w zbiorniku pochodzenia antropogennego. Przeprowadzone badania wykazały, że antropogenne słone zbiorniki wodne charakteryzują się specyficznymi procesami limnicznymi. Dotyczy to w szczególności procesów miksji, które są zupełnie inne niż w naturalnych akwenach wodnych. Zbiornik retencyjno-dozujący „Brzeszcze” należy zaliczyć do typu bradymiktycznego o przewadze stagnowania nad mieszaniem. Różnice w konduktywności pomiędzy przydennymi a przypowierzchniowymi wodami w obrębie 3 metrów głębokości wahają się od 5,4 mS cm–1 do 11,8 mS cm–1. Wody charakteryzowały się również silnym spadkiem natlenienia wraz z głębokością i między porami roku z ponad 22 mg O2/dm3 do około 1 mg O2/dm3. Sytuację hydrologiczną w zbiorniku „Brzeszcze” można w pewnym sensie porównać do tych, jakie panują u ujścia rzek do mórz. W zbiorniku tym występują specyficzne procesy ruchu wód, które można by określić jako antropomiksja. Inną niezwykłą cechą są krótkookresowe, zachodzące w ciągu 5 min, duże zmiany konduktywnooeci i mętności, związane prawdopodobnie z falowaniem wywołanym przez wiatr.

Słowa kluczowe

EN

limnic processes; saline waters; anthropogenic water bodies; halophytes

PL

procesy limniczne; wody słone; zbiorniki antropogenne; halofity

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Ecological Chemistry and Engineering. A
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 18, nr 2
• Strony: 225--234
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Molenda T.

autor

Chmura D.

• Chair of Physical Geography, University of Silesia, ul. Będzińska 60, 41–200 Sosnowiec, Poland,

Bibliografia

• [1] Magnuszewski A. and Soczyńska U. (eds.): Międzynarodowy słownik hydrologiczny. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001.
• [2] Rogoż M.: Poradnik hydrogeologa w kopalni węgla kamiennego. Wyd. śląsk, Katowice 1987.
• [3] Molenda T.: [in:] Jeziora i sztuczne zbiorniki wodne procesy przyrodnicze oraz znaczenie społeczno--gospodarcze. Uniwersytet śląski, Sosnowiec 2005, p. 161–168.
• [4] Jankowski A.T. and Rzętała M.: [in:] Natural and human environment of Poland. A geographical overview, M. Degórski (ed.), PAN, Warszawa 2006, p. 86–92.
• [5] Wilk Z. (ed.): Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa, t. 1. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2003, 610 p.
• [6] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. and Zając M.: Flowering plants and pteridophytes of Poland a checklist. PAN, W. Szafer Institute of Botany, Kraków 2002.
• [7] Choiński A.: Limnologia fizyczna Polski, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 2008.
• [8] Allen P.A.: Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2000.
• [9] Rzętała M.: Funkcjonowanie zbiorników wodnych oraz przebieg procesów limnicznych w warunkach zróżnicowanej antropopresji na przykładzie regionu górnośląskiego. Wyd. Uniwersytetu śląskiego, Katowice 2008.
• [10] Neverova-Dziopak E.: Ekologiczne aspekty ochrony wód powierzchniowych. Ofic. Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2007.
• [11] Tsvetkova L.I., Neverova-Dziopak E. and Usanov B.P.: [in:] Mat. 2 Mieżdunarodnaja jewroazjatska konf. “Putireszenija ekołogiczeskich problem transportnych korridorow”, St. Pieterburg, Russia 2000, p. 213–224.
• [12] Lange W. and Maślanka W.: Struktura tlenowa wybranych jezior Pojezierza Pomorskiego, Rocznik Fizycznogeograficzny, T. 1, Uniwersytet Gdańsk 1996.
• [13] Molenda T.: Rewitalizacja ekosystemów wodnych w warunkach zróżnicowanej antropopresji (na przykładzie Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych Katowic). Praca doktorska (maszynopis), Katowice 2002.
• [14] Lampert W. and Sommer U.: Ekologia wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1996.
• [15] Cieśliński R.: [in:] Anthropogenic and Natural Transformations of Lakes. Polskie Towarzystwo Limnologiczne, vol. 3, pp. 53–58, Toruń 2009
• [16] Mirek Z. and Trzcińska-Tacik H.: Ekol. Pol. 1981, 29(3), 343–352.
• [17] Wróbel M., Tomaszewicz T. and Chudecka J.: Polish J. Ecol. 2006, 54(2), 303–309.