Monitoring wód podziemnych na terenie ujęcia wody Wrzosy II w Toruniu

• Autorzy: Lewandowska-Robak M. , Górski Ł. , Kowalkowski T. , Dymowski M.

Warianty tytułu

EN

Monitoring of ground water on Wrzosy II intake area, Toruń, Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wody podziemne są obecnie coraz częściej wykorzystywane jako źródło wody pitnej i stosowanej do celów bytowo-gospodarczych. W Toruniu ujęcia wody podziemnej używanej na potrzeby zaopatrzenia miasta w wodę pitną obejmują czwartorzędowy poziom wodonośny. Celem badań było określenie jakości wód jednego z ujęć wody podziemnej w Toruniu - "Wrzosy II", analiza zmian wybranych parametrów tych wód oraz porównanie różnych punktów pobierania wody. Badania oparto o wyniki analiz prób wody podziemnej, pobieranych w latach 2005-2009 dwa razy w roku, w pięciu studniach ujęcia "Wrzosy II". Wyniki poddano analizie statystycznej. W celu określenia zmian stężeń oznaczanych analitów posłużono się średnimi wartościami rocznymi, a do porównania punktów pobierania próbek wykorzystano analizę czynnikową (FA) opartą na analizie składowych głównych. Jakość badanych wód była na pograniczu wód klasy I i wód klasy II. Największą zmienność stężenia wykazywały substancje biogeniczne: azotany (V) i fosforany oraz azotany (III) i amoniak. Zaobserwowano wzrostowy trend poziomu stężeń jonów azotanowych i fosforanowych, spowodowany antropogenicznymi ogniskami skażeń wód podziemnych. Konieczne wydaje się ograniczenie emisji substancji biogenicznych z pobliskich osiedli domków jednorodzinnych. Zidentyfikowano studnie o najlepszej jakości wody oraz stwierdzono, iż obecnie jakość wód polepsza się poprzez zmniejszanie stężenia jonów żelaza i manganu.

EN

Groundwater is presently more and more often used as a source of drinking water as well as water for household purposes. In Toruń water intake areas of groundwater used for providing the city with drinking water are in the quaternary aquifer. The aim of the research was to determine water quality of one of the groundwater intake areas in Toruń - "Wrzosy II", analysis of changes in several parameters of the groundwater and comparison of various water intake points. The study was based on the results of analyses of groundwater samples, taken twice a year in 2005-2009, from five wells of the water intake area "Wrzosy II". The results were analysed statistically. In order to determine changes in concentration of the investigated analytes yearly means were used, whereas to compare the sampling points factor analysis (FA) was exploited, based on principal component analysis. The water quality was found to be on the border between lst and 2nd class. The most distinctive variability in concentration was found for biogenic substances: nitrates and phosphates, and nitrites and ammonia. Increasing trend was observed in the concentration of nitrate and phosphate ions, which was caused by anthropogenic centres of groundwater pollution. It seems vital to limit the emission of biogenic substances from nearby districts of detached houses. Wells of best water quality were identified and it was found that presently water quality becomes better due to decrease in concentration of iron and manganese ions.

Słowa kluczowe

PL

wody podziemne; obszar miejski; analiza jonów nieorganicznych; azotany; fosforany; wielowymiarowa analiza statystyczna

EN

groundwater; urban area; inorganic ions analysis; nitrate; phosphate; multivariate statistic analysis

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 19, nr 5
• Strony: 269--276
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Lewandowska-Robak M.

autor

Górski Ł.

autor

Kowalkowski T.

autor

Dymowski M.

• Wyższa Szkoła Środowiska, Wydział Ochrony Środowiska, 85-739 Bydgoszcz, ul. Fordońska 120

Bibliografia

• 1. Eurostat yearbook 2010, Statistical Office of the European Communities. 2010.
• 2. Bank danych Lokalnych - GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl - Główny Urząd Statystyczny, 2011.
• 3. Raport o stanie środowiska w Polsce 2008, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2010, s. 64.
• 4. Czyżewska M., Skąd czerpiemy wodę, Toruńskie Wodociągi Sp. z o. o. http://www.wodocia-gi.torun.com.pl/index.php?lang=PL&m=page-&pg_id=40, 2011.
• 5. Kapuśniak M., Guzik J., Projekt Techniczny Automatyczna Stacja Wodociągowa „Wrzosy II", Wrocław 1994.
• 6. Dokumentacja hydrologiczna zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych dla ujęcia wody „Wrzosy II", Przedsiębiorstwo Geologiczne w Gdańsku, 1994.
• 7. Pastuszak M., Witek Z., Odpływ wód i substancji biogenicznych Wisłą i Odrą z obszaru Polski, w: Igras J., Pastuszak M., (red.), Udział polskiego rolnictwa w emisji związków azotu i fosforu do Bałtyku. IUNG-PIB, Puławy 2009.
• 8. Kowalkowski T., Zbytniewski R., Szpejna J., Buszewski B., Application of chemometrics in river water classification, Water Research, 40 (4) (2006) 744-752.
• 9. Astel A., Chemometria jako wydajne narzędzie analizy danych środowiskowych. Część III. Wielowymiarowe techniki czynnikowe, LAB 4 (2007) 28-22.