Zmiany zawartości miedzi w Zbiorniku Goczałkowickim w aspekcie procesów hydrochemicznych

• Autorzy: Kwapuliński J. , Korczak K. , Kmak-Kapusta D. , Bondaruk J.

Warianty tytułu

EN

Changes in copper content in Goczałkowice reservoir in the aspect of hydrochemical processes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniem dynamiki zmian zawartości miedzi w zbiorniku wodnym (woda, osady denne) może być analiza procesów hydrochemicznych zachodzących w zbiorniku. Przedstawiono wyniki badań i ich interpretację dla zbiornika zaporowego Goczałkowice na rzece Mała Wisła. Zmiany zawartości miedzi ma powiązanie ich z procesami biochemicznymi przebiegającymi cyklicznie, ale z różnym natężeniem w ekosystemie zbiornika. Osad denny pobierano na szczególnych stanowiskach za pomocą przyrządu Eckmana. Woda interstycjalną (międzycząsteczkowa) decyduje o wilgotności osadu dennego i była pozyskiwana drogą próżnlowego odsączania przez twardy filtr membranowy. Woda przydenna pobierana była w ilości 2 litrów z warstwy 50 cm ponad dnem oraz warstwy powierzchnlowej. Okazało się, że największe ilości Cu zawierały osady denne w strefie przyzaporowej zbiornika. Jest to rezultat najintensywniejszych procesów sedymentacyjnych w tych obszarach oraz charakterystyki podłoża, którymi są dawne grunty orne. Natomiast woda interstycjalną stanowi permanentnie czynny magazyn Cu mający duży wpływ na ogólny bilans zmian zawartości miedzi, różnorodność i migrację tego pierwiastka w ekosystemie wodnym. Dużą podatność Zbiornika Goczałkowickiego na wpływ wiatru w zakresie stopnia falowania potwierdzają współczynniki zmienności występowania Cu w wodzie przydennej (w granicach błędu systematycznego), rzędu 30 %, które były podobne jednocześnie dla zmian występujących w osadzie przydennym, wodzie interstycjalnej oraz wodzie z warstwy powierzchniowej.

EN

Investigation of copper content changes dynamics in water reservoir (water, bottom sediments) can constitute a method for analysis of hydrochemical processes occuring in the reservoir. Results of testing and their interpreta-tion for dam reservoir Goczałkowice on the Mała Wisła River were presented. Copper content changes are related to biochemical processes occurring cyclically but with varying intensity in the ecosystem of reservoir. Bottom sediment was sampled in particular points by means of Eckman device. Interstitial water (intermolecular) governs the moisture content of the bottom sediment and was separated by means of vacuum filtration through a hard membrane filter. Near-bottom water (2 litres) was sampled from the level of 50 cm above the bottom and from the surface level as well. It turned out that the largest quantities of Cu were contained in the bottom sediments in the neardam zone. It is a result of the most intensive sedimentation processes in this area as well as bed characteristics (former arable lands). Interstitial water constitutes a permanently active Cu storage that has great influence on general copper balance, diversity and migration of this element in the water ecosystem. Great susceptibility of Goczałkowice Reservoir for wind parameters (intensity of waving) was confirmed by large values of Cu occurrence coefficients in the near-bottom water within the limits of systematic error 30%. These values were similar to changes observed in near-bottom sediment, interstitial water and surface layer water.

Słowa kluczowe

PL

chemia; ekologia; ochrona; hydrochemia; sedymentacja; określenie zależności

EN

chemistry; ecology; security; hydrochemistry; sedimentation; defining dependence

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 15, nr 6
• Strony: 219--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Kwapuliński J.

autor

Korczak K.

autor

Kmak-Kapusta D.

autor

Bondaruk J.

• Główny Instytut Górnictwa, Zakład Ochrony Wód, 40-166 Katowice, Plac Gwarków l

Bibliografia

• 1. Volunteer Lake Monitoring: A Methods Manuał, Office of Water, Regulations and Standards, U.S. Environmental Protection Agency, Washington.
• 2. O. Kosarewicz i inni, Sympozjum .ogólnokrajowe: Hydroprezentacje IV 2001, artykuł pt. Wpływ zanieczyszczeń emitowanych do powietrza na jakość wód dopływających do zbiornika Wisła Czarne, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach.
• 3. Namieśnik J. Łukasiak J., Jamrógiewicz Z., Pobieranie próbek środowiskowych do analizy, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• 4. Alloway B.J., Ayres D.C., Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska, Wydawnictwa naukowe PWN, Warszawa 1999.
• 5. Lampert W,, Sommer U., Ekologia wód śródlądowych, Wydawnictwa naukowe PWN, Warszawa 1996.
• 6. Allan J.D., Ekologia wód płynących, Wydawnictwa naukowe PWN, Warszawa 1998.
• 7. Kajak Z., Hydrobiologia - limnologia, Ekosystemy wód śródlądowych, Wydawnictwa naukowe PWN, Warszawa 1998.
• 8. Pistelok F.: Analiza ładunków zanieczyszczeń związków organicznych oraz biogennych w wybranych przekrojach monitoringu wód powierzchniowych w zlewni Górnej Wisły, Hydroprezentacje IV' 2001. Sympozjum Ogólnokrajowe. Ochrona wód, gospodarka wodna, zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Ustroń 2001 .
• 9. Kasza H., 1999, Antropopresja a trofia wody w zbiornikach zaporowych, Śląska Natura, Silesiae Superioris 3, 97-105.
• 10. Starmach J. Kasza H., 1998, Ichtiofauna wodociągowego zbiornika w Goczałkowicach i jej rola w ochronie jakości wody Natura Silesiae Superioris 2 85-93.
• 11. Pająk G. 1996, Wpływ fitoplanktonu rzeki Wisły na rozwój fitoplanktonu w Zbiorniku Goczałkowic-kim w 1994 r. Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej filii w Bielsku Białej: Inżynieria Włókiennicza i Ochrona Środowiska, 40(12) : 165-167.
• 12. Pająk G. Krzyżanek E. Kasza H. Wpływ zakwitów sinicowych na rozwój makrofauny dennej w Zbiorniku Goczałkowickim w 1992 r. - Przyroda województwa bielskiego - 1995, s.27
• 13. Caruk M. i inni, Identyfikacja stanu i głównych problemów gospodarki wodnej w dorzeczu rzeki Mała Wisła, Dokumentacja GIG 2001.
• 14. Ocena jakości powierzchniowych wód płynących w punktach pomiarowo - kontrolnych województwa śląskiego w 2000 i 2001 r.. Zlewnia Wisły. Śląski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Katowice, 2001-2002.
• 15. Korczak K., Kwapuliński J., Dynamika zmian zawartości miedzi w Zbiorniku Goczałkowickim w aspekcie jego ochrony przed zakwitami. Dokumentacja GIG, Katowice 2002.