Zmienność fauny bentosowej w systemie rzeczno- jeziornym w aspekcie zróżnicowania warunków siedliskowych

• Autorzy: Joniak T. , Domek P. , Sobczyński T.

Warianty tytułu

EN

Variability of macrozoobenthos in a river lake system in aspect of habitats differentiation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki 2-letnich (2006-2007) badań jakośclowych i ilośclowych makrozoobentosu, a szczególnie zmienności przestrzennej i struktury dominacji w rzece Płocicznej (Drawieński Park Narodowy). Analizowano wpływ fizycznych cech siedlisk (character przepływu, typ podłoża) i parametrów chemicznych wody na faunę denną w systemie rzeczno-jeziornym. Badania obejmowały trzy siedliska lenityczne (w górnym biegu rzeki) i dwa lotyczne (w biegu dolnym). Profil wzdłużny rzeki był silnie zróżnicowany - od odcinków z przepływem laminarnym o podłożu piaszczysto-mulistym (stanowiska 1-3) do odcinków z przepływem turbulentnym o podłożu żwirowo-kamienistym (stanowiska 4-5). W rzece stwierdzono łącznie 16 grup makrozoobentosu. Najczęściej spotykane były taksony należące do Bivalvia, Ephemeroptera, Trichoptera i Diptera. W dolnym biegu rzeki zaznaczyła się dominacja mięczaków z małżami skójką zaostrzoną (Unio tumidus) i inwazyjną racicznicą zmienną (Dreissenapolymorpha). Zbiegiem rzeki rosła liczebność organizmów, ale obniżała się bioróżnorodność oceniana przez indeks Shannona. Analizy chemiczne wody wykazały stopnlowe oczyszczanie się rzeki w wyniku przepływu przez system rzeczno-jeziorny, co obrazowały redukcje stężeń składników mineralnych i zawiesiny.

EN

This paper presents the results of a two-year study (2006-2007) on qualitative and quantitative research of macrozoobenthos, especially a spatial variability and domination structure in the Płociczna River (Drawa National Park). The influence of the physical features of habitats (character of water flow, type of bottom sediment) and the chemical parameters of water on bottom fauna in river-lake system was analyzed. The investigations involved three lentic (upper course of river) and two lotic (lower river) habitats. The long river profile was strongly differentiated - from sections with the laminar flow and sand-silty bottom sediments (station 1-3) to turbulent flow with gravel-stony sediments (station 4-5). A total of 16 groups of macrozoobenthos were identified. Taxa representing Bivalvia, Ephemeroptera, Trichoptera and Diptera belonged to the most frequently occurring organisms. In lower course of river the domination of Bivalvia was stated with Unio tumidus and invasive species Dreissena polymorpha (Pali.). Within the river course the increase of abundance was recorded along with a decrease of Shannon biodiversity index. An analysis of water chemistry indicated a systematic purification of the river in river-lake system, which was reflected in the reduction of mineral components and suspended matter.

Słowa kluczowe

PL

system rzeczno-jeziorny; zbiorowiska makrozoobentosu; struktura dominacji; bioróżnorodność; siedlisko; chemia wody

EN

river-lake system; macrozoobenthos; domination structure; biodiversity; habitat; water chemistry

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 17, nr 2
• Strony: 60--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz. tab., rys.

Twórcy

autor

Joniak T.

autor

Domek P.

autor

Sobczyński T.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Zakład Ochrony Wód, 61-614 Poznań, ul. Umultowska 89

Bibliografia

• 1. Jasnowska J. (1998): Fizjograficzna charakterystyka Drawieńskiego Parku Narodowego. W: L. Aga-pow (red) Przyroda województwa gorzowskiego. Drawieński Park Narodowy. WFOŚiGW, Gorzów Wlkp., 33-47.
• 2. Joniak T. Domek P. (2006): Influence of humification on biodiversityof lake benthic macroinverte-brates. Acta Agrophysica 7, (2), 365-370.
• 3. Domek P. Joniak T. Piotrowicz R. (2008): Spatial and seasonal yariation of macrozoobenthos in dy-sharmonic lakes of Drawa National Park. W: R. Gołdyn, P. Klimaszyk, N. Kuczyńska-Kippen, R. Piotrowicz (red.) The functioning and protection of water ecosystems. Department of Water Protection, Poznań, 39-44.
• 4. Głazaczow A. (1994): Jętki (Ephemeroptera) rzek Gwdy i Drawy (Pojezierze Pomorskie) oraz wybranych wód z ich dorzeczy. Poi. Pismo Entomol., Wrocław, 63, 213-257.
• 5. Gołdyn R. Szeląg-Wasielewska E. (2004): Changes in the phytoseston of a river-lake system in Drawieński National Park. Oceanol. Hydrobiol. Studies XXXIII, 2, 17-28.
• 6. Kraska M. (1998): Jeziora Drawieńskiego Parku Narodowego. W: L. Agapow (red.) Przyroda województwa gorzowskiego. Drawieński Park Narodowy, Gorzów Wlkp., 125-145.
• 7. Kraska M. (1997): Jeziora w Drawieńskim Parku Narodowym. Aura 8, 14-16.
• 8. Mielewczyk S. Domek P. (1994): Zagęszczenie i biomasa zoobentosu na maksymalnych głębokościach jezior lobellowych Pojezierza Bytowskiego i Borów Tucholskich. W: M. Kraska (red.) Jeziora lobellowe. Charakterystyka, funkcjonowanie i ochrona. Idee ekologiczne, Szkice 5, 29-45.
• 9. Hermanowicz W. Dojlido J. Dożańska W. Koziorow-ski B. Zerbe J. (1999): Fizyczno-chemiczne analizy wody i ścieków. Arkady Warszawa.
• 10. Kownacki A. (2003): Stan i perspektywy badań zoobentosu w rzekach. W: P. Domek, P. Szmajda (red.) Badania fauny dennej wód różnych typów. Idee Ekol., 15, Szkice 8, 47-50.
• 11. Lindegard-Petersen C. (1972): Ań ecological investigation of the Chironomidae (Diptera) frorn a Dan-ish lowland stream (Linding A). Arch. Hydrobiol. 69, 465-507.
• 12. Tończyk G. (2003): Ocena wpływu regulacji malej rzeki nizinnej na populację larw ważek (Odonata). W: P. Domek, P. Szmajda (red.) Badania fauny dennej wód różnych typów. Idee Ekologiczne, tom 15, ser. Szkice, nr 8, 88-91.
• 13. Covich A. P. Palmer M. A. Crowl T. A. (1999): The role of benthic invertebrate species in freshwater ecosystems. BioScience 49, 119-127.
• 14. Yuori K. M. Muotka T. (1999): Benthic communi-ties in humic streams. W: J. Keskitalo, P. Eloranta (eds.) Limnology of humic waters. Backhuys Pu-bllsh., Leiden, 193-208.