Amperometryczne czujniki ditlenku siarki oraz polimerowe czujniki wilgotności. Właściwości prototypów własnej kosntrukcji

• Autorzy: Chachulski B.

Warianty tytułu

EN

Amperometric sulfur dioxide sensors and polymer humidity sensors. properties of own construction prototypes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy, obejmujący podstawy teoretyczne mechanizmu działania amperometrycznych czujników gazowych zanieczyszczeń atmosfery z ciekłym elektrolitem. Opisano większość opublikowanych dotąd rozwiązań konstrukcyjnych takich czujników wraz z ich właściwościami metrologicznymi. Zamieszczono dane dotyczące materiałów elektrodowych stosowanych w czujnikach z elektrodami metalowymi oraz z elektrodami gazodyfuzyjnymi, w tym wykorzystujących elektrody membranowe wykonane ze stałych elektrolitów polimerowych. Uwzględniono także czujniki wypełnione roztworami elektrolitów zawierających rozpuszczalniki inne niż woda. Opisane w pracy zagadnienia teoretyczne związane z elektrycznymi czujnikami wilgotności dotyczyły czujników pojemnościowych i rezystancyjnych, których warstwą czułą są materiały polimerowe. Dużo miejsca poświęcono próbom wyjaśnienia mechanizmu sorpcji wody przez tego rodzaju materiały (zawierające ugrupowania hydrofilowe głównie w postaci trzecio- i czwartorzędowych atomów azotu) oraz mechanizmu powstawania sygnału czujnika. Przedstawiono opublikowane dane dotyczące rezystancyjnych czujników z polimerowymi elektrolitami, a w szczególności sposobów wytwarzania warstw polimerowych elektrolitów o określonym składzie, który pozwala na uzyskanie wysokiej jakości sygnału czujnika a jednocześnie gwarantuje, że otrzymana warstwa polimerowa nie ulegnie degradacji wskutek oddziaływania z parą wodną zawartą w powietrzu. Dokonano także przeglądu doniesień dotyczących wielkości energii aktywacji związanej z przewodzeniem wywołanym sorpcją wody przez zastosowanie w czujnikach wilgotności polimerowych elektrolitów. Przedstawiono również, dokonując krótkiej oceny na bazie własnych konstrukcji czujników, procedury pomiarowe związane z zastosowaniem spektroskopii impedancyjnej w badaniach właściwości polimerowych, rezystancyjnych czujników wilgotności. Na podstawie prac własnych przedstawiono wyniki badań kilku wykonanych prototypów amperometrycznych czujników ditlenku siarki o coraz to doskonalszej konstrukcji. Kolejno zaprezentowano: -trójelektrodowy czujnik z metalowymi elektrodami, który - wypełniony roztworem elektrolitu zawierającym DMSO - charakteryzował się znacznie wyższą czułością i selektywnością względem siarkowodoru w porównaniu z identycznym prototypem czujnika wypełnionym roztworem wodnym; -wpływ rodzaju zastosowanej membranowej elektrody gazodyfuzyjnej i roztworu elektrolitu wewnętrznego (w tym zawierającego DMSO) na czułość i selektywność pierwszego prototypu czujnika o budowie "sandwiczowej"; -wpływ składu roztworu elektrolitu (DMSO), natężenia przepływu matrycy gazowej oraz rodzaju metalu zastosowanego do spreparowania membranowej, gazodyfuzyjnej elektrody typu SPE na wartość sygnału kolejnego prototypu czujnika, jego czułość i selektywność oraz właściwości dynamiczne; -niektóre cechy konstrukcyjne ostatniego prototypu czujnika z membranową elektrodą SPE wraz z wpływem na jego właściwości metrologiczne składu roztworu elektrolitu oraz rodzaju metalu elektrody WE. Dokonano także porównania opisanych parametrów (czułość) kolejnych prototypów z parametrami laboratoryjnych, amperometrycznych czujników ditlenku siarki dostępnych w doniesieniach literaturowych. Zaproponowano polietylenoiminę jako materiał czuły na oddziaływanie pary wodnej w czujnikach wilgotności. Przedstawiono zastosowane chemiczne metody modyfikacji PEI, pozwalające na uzyskanie względnie trwałych i odpornych na oddziaływanie ciekłej wody warstw polimerowych: sieciowanie za pomocą , -dichlorowcoalkanów lub , -dichlorowcoeterów, oraz sieciowanie za pomocą związków glicydylowych. Sprawdzono zastosowanie innych modyfikacji chemicznych, pozwalających na zwiększenie ilości hydrofilowych grup NR4+ w ostatecznie wytworzonym polimerze. Zbadano wpływ zaproponowanych przez siebie modyfikacji PEI na zdolność do pochłaniania pary wodnej przez filmy polimerowe z niej sporządzone oraz na właściwości elektryczne, czułość i trwałość wykonanych przez siebie czujników wilgotności. Wyznaczone wartości energii aktywacji związanej z przewodzeniem uzyskanych materiałów skorelowano z doniesieniami literaturowymi. Przedstawiono wstępne sugestie dotyczące technologii otrzymywania czujników wilgotności z PEI.

EN

In this work current state of the art of amperometric gas sensors with liquid electrolyte for monitoring of environmental pollution is presented. In particular theoretical background of the sensor mechanism operation is described. Most of the published in literature sensors designs are shown and their metrological properties are characterized. The data related to types of electrode materials and gas-diffusion electrodes including membrane electrodes made of solid state polymer electrolytes are presented. The sensors filled with liquid electrolytes having solvents other than water are considered. Theoretical issues related to electrical humidity sensors are concerning capacitive and resistive sensors, which consist of polymer sensitive layers. A lot of attention is given to the attempt of explaining water sorption mechanism by those materials (mainly consisting of hydrophilic groups of 3rd and 4th order nitrogen atoms) and mechanism of sensor signal formation. Most of published information related to resistance sensors with polymer electrolytes are presented in this work. In particular information related to methods of polymer layers fabrication with defined composition, which allows obtaining high quality sensor signal and at the same time provides water vapor degradation resistant layer. The literature review associated with activation energy of conductivity related to water sorption due to applied polymer electrolytes is included. The assessment, based on own sensor construction, of measurement procedures related to impedance spectroscopy applied for sensor properties characterization are presented. Based on own work the results of a few prototypes of amperometric sulfur dioxide sensors are described. Each subsequent prototype had improved construction. The following is presented: -three-electrode sensor with metallic electrodes, which was filled with liquid electrolyte including dimethyl sulfoxide. It characterized better sensitivity and selectivity to hydrogen sulfide than identical prototype filled with water solution. -influence of gas-diffusion electrode type and electrolyte composition (including DMSO) on sensitivity and selectivity of first prototype sandwich type sensor. -influence of electrolyte composition (DMSO), flow of matrix gases and type of metal used for SPE gas-diffusion electrode fabrication on signal value of subsequent sensor prototype and its sensitivity, selectivity and dynamic parameters. -selected construction properties of last sensor prototype with SPE membrane electrode including influence of electrolyte composition and type of working electrode on its metrological properties. The parameters (sensitivity) of subsequent sensors prototypes are compared with available in literature parameters of amperometric sulfur dioxide sensors. The polyethyleneimine was proposed as sensitive material of humidity sensors. Chemical methods of modification of PEI, which allowed obtaining durable and water resistant films, are presented. They include crosslinking using , -dichloroalkanes or , -dichloroethers and crosslinking using glycidyl compounds. Other methods of chemical modification, which allowed increasing of hydrophilic group NR4+ numbers in fabricated polymer, were investigated. The influence of proposed modification methods of PEI on water sorption ability, electrical parameters, sensitivity and durability of polymer films was investigated. Calculated activation energies of conductivity were compared with the results found in literature. The preliminary suggestions related to technological aspects of humidity sensors fabrication, based on PEI, is presented.

Słowa kluczowe

PL

amperometryczne czujniki ditlenku siarki; polimerowe czujniki wilgotności

EN

amperometric sulfur dioxide sensors; polymer humidity sensors

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej. Chemia
• Rocznik: 2009
• Tom: Nr 60(611)
• Strony: 3--150
• Opis fizyczny: Bibliogr. 393 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Chachulski B.

• Katedra Inżynierii Chemicznej i Procesowej

Bibliografia

• [1] Hulanicki A., Głąb S., Ingman F.: Pure and Appl. Chem., 63, 1247, 1991.
• [2] Wolfbeis O.S., Fresenius J. Anal. Chem., 337, 522, 1990.
• [3] Goepel W., Hesse J., Zemel J. N. (eds.): Sensors, A Comprehensive Survey, Vol. 2, 3, Chemical and Biochemical Sensors, VCH Weinheim 1992.
• [4] Torbicz W., Brzózka Z.: Czujniki chemiczne i bioczujniki. Warszawa: Polskie Towarzystwo Techniki Sensorowej 1995.
• [5] Brzózka Z., Wróblewski W.: Sensory chemiczne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 1998.
• [6] Edmonds T. E. (ed.): Chemical Sensors. Glasgow: Blackie 1988.
• [7] Janata J.: Principles of Chemical Sensors. New York: Plenum Press 1989.
• [8] Oehme F.: Chemische Sensoren. Braunschweig: Vievweg 1991.
• [9] Moseley P. T., Norris J. O. W., Williams D. E. (eds.): Techniques and Mechanisms in Gas Sensing. Bristol: IOP Publ. Ltd 1991.
• [10] Garrison J. D.: Environmental Measurement. Boca Raton: CRC Press 1999.
• [11] Kalvoda R.: Elektroanaliza w ochronie środowiska naturalnego. Warszawa: WNT 1992.
• [12] Dietz H., Haecker W., Jahnke H.: Adv. in Electrochemistry and Electrochem. Eng, eds. H. Gerischer, C. W. Tobias. New Yor: Wiley 1977, Vol. 10, s. 1–91.
• [13] Albery W. J., Haggett B. G. D.: Electrochemical Detectors, ed. T. H. Ryan. New York: Plenum Press 1984, s. 1–21.
• [14] Fabry P., Siebert E.: Electrochemical Sensors. W: The CRC Handbook of Solid State Electrochemistry, ed. P. J. Gellings. Bouwmeester H. J. M., Boca Raton CRC Press 1997, s. 329.
• [15] Rios J. W., Risemann J. H., Krueger J. A.: Pure Appl. Chem., 36, 473, 1973.
• [16] Buck B.: Sens. Actuators, 1, 197, 1980.
• [17] Tan Y., Tan T. C.: Bull. Sing. N. I. Chem., 20, 101, 1992.
• [18] Cao Z., Buttner W. J., Stetter R. J.: Electroanalysis, 4, 253, 1992.
• [19] Chang S. C., Stetter J. R., Cha C. S.: Talanta, 40, 461, 1993.
• [20] Ashley K.: Electroanalysis, 6, 805, 1994.
• [21] Mills G., Walsh F., White I.: Chem. Technol. Europe, (7/8), 20, 1995.
• [22] Kitzelmann D., Gottschalk C.: Techn. Mess., 62, 152, 1995.
• [23] Bontempelli G., Comisso N., Toniolo R., Schiavon G.: Electroanalysis, 9, 433, 1997.
• [24] Trojanowicz M., Krawczyński vel Krawczyk T., Alexander P. W.: Chem. Anal. (Warsaw), 42, 199, 1997.
• [25] Alber K. S., Cox J. A., Kulesza P. J.: Electroanalysis, 9, 97, 1997.
• [26] Simmonds M. C., Hitchman M. L. et al.: Electrochim. Acta, 43, 3285, 1998.
• [27] Chachulski B.: Chemia i Inż. Ekol., 5, 267, 1998.
• [28] Opekar F., Stulik K.: Anal. Chim. Acta, 385,151, 1999.
• [29] Namieśnik J.: Critical Revs Anal. Chem., 30, 221, 2000.
• [30] Namieśnik J., Wardencki W.: Polish J. Environ. Studies, 11, 211, 2002.
• [31] Ashley K.: J. Hazard. Mater., 102, 1, 2003.
• [32] Stradiotto N. R., Yamanaka H., Zanoni M. V. B.: J.Braz. Chem. Soc., 14, 159, 2003.
• [33] Knake R., Jacquinot P., Hodgson A. W. E., Hauser P. C.: Anal. Chim. Acta, 549, 1, 2005.
• [34] Yamazoe N., Miura N.: J. of Electroceramics, 2, 243, 1998.
• [35] Miura N., Lu G., Yamazoe N.: Solid State Ionics, 136–137, 533, 2000.
• [36] Kharton V. V., Marques F. M. B., Atkinson A.: Solid State Ionics, 174, 135, 2004.
• [37] Maskell W. C.: Solid State Ionics, 134, 43, 2000.
• [38] Riegel J., Neumann H., Wiedenmann H.-M.: Solid State Ionics, 152–153, 783, 2002.
• [39] Azad A. M. i wsp.: J. Electrochem. Soc., 139, 3690, 1992.
• [40] Komornicki S., Szklarski Z.: Bull. Polish Acad. Sci. Chem., 37, 221, 1989.
• [41] Kocemba I., Paryjczak T.: Wiad. Chem., 46, 285, 1992.
• [42] Heiland G., Kohl D.: Chemical Sensor Technology, Vol. 1, ed. T. Seiyama. Tokyo: Kodansha Ltd 1988, s. 15–38.
• [43] Watson J., Ihokura K., Coles G. S. V.: Meas. Sci. Tech., 4, 711, 1993.
• [44] Kocemba I., Szafran S., Rynkowski J. M., Paryjczak T.: React. Kinet. Catal. Lett., 72, 107 2001.
• [45] Bott B., Jones T. A.: Sens. Actuators, 5, 43, 1984.
• [46] Szczurek A., Lorenz K.: Ochrona powietrza, 24, 28, 1990.
• [47] Łapiński M., Kostyrko K., Włodarski W.: Nowoczesne metody pomiaru i regulacji wilgotności. Warszawa: WNT 1968.
• [48] Carr-Brion K.: Moisture Sensors in Process Control. London: Elsevier 1986.
• [49] Rittersma Z. M.: Sens. Actuators, A96, 196, 2002.
• [50] Chen Z., Lu C.: Sensor Letters, 3, 274, 2005.
• [51] Yamazoe N., Shimizu Y.: Sens. Actuators 10, 379, 1986.
• [52] Kulwicki B. M.: J. Amer. Ceram. Soc., 74, 697, 1991.
• [53] Traversa E.: Sens. Actuators B23, 135, 1995.
• [54] Cutting C. L., Jason A. C., Wood J. L.: J. Sci. Instrum., 32, 425, 1955.
• [55] Khanna V. K., Nahar R. K.: Sens. Actuators, 5, 187, 1984.
• [56] Khanna V. K., Nahar R. K.: J. Phys. D: Appl. Phys., 19, L141, 1986.
• [57] Nahar R. K., Khanna V. K.: Sens. Actuators, B46, 35, 1998.
• [58] Varghese O. K., Gong D., Paulose M., Ong K. G., Grimes C. A., Dickey E. C.: J. Mater. Res., 17, 1162, 2002.
• [59] Dickey E. C. Varghese O. K., Ong K. G., Gong D., Paulose M., Grimes C. A.: Sensors (Basel), 2, 91, 2002.
• [60] Sui Y. C., Cui B. Z., Martinez L., Perez R., Sellmyer D. J.: Thin Solid Films, 406, 64, 2002.
• [61] Chachulski B., Podstawczyński J., Szczepaniak J., Kosiński A.: Inżynieria Morska i Geotechnika, 13, 231, 1992.
• [62] Chachulski B., Jasiński G., Zajt T., Jasiński P., Nowakowski A.: SPIE Proc., 5505, 95, 2004.
• [63] Lucero D. P.: Anal. Chem., 40, 707, 1968.
• [64] Lucero D. P.: Anal. Chem., 41, 613, 1969.
• [65] Aiba S., Ohashi M., Huang S. Y.: Ind. Eng. Chem. Fundam., 7, 497, 1968.
• [66] Linek V.: Biotechnol. Bioeng., 14, 285, 1972.
• [67] Lee Y. H., Tsao G. T.: Adv. Biochem. Engineering, 13, 35, 1979.
• [68] Mancy K., Okun D., Reilley C.: J. Electroanal. Chem., 4, 65, 1962.
• [69] Short D. L., Shell G. S. G.: J. Phys. E: Sci. Instrum., 17, 1085, 1984.
• [70] Hitchman M. L.: Measurements of Dissolved Oxygen. New York: Wiley 1978.
• [71] Linek V., Vacek V., Sinkule J., Benes P.: Measurement of Oxygen by Membrane-Covered Probes. New York: Ellis Horwood Ltd 1988.
• [72] Clark L. C., Wolf R., Granger D., Taylor Z.: J. Appl. Physiol., 6, 189, 1953.
• [73] Clark L. C.: Patent US, 2 913 386, 1959.
• [74] Fatt I.: Polarographic Oxygen Sensor. Cleveland: CRC Press 1976.
• [75] Gnaiger E., Forstner H. (eds.): Polarographic Oxygen Sensors. Berlin: Springer-Verlag 1983.
• [76] Camman K., Lemke U., Rohen A., Sander J., Wilken H., Winter B.: Angew. Chem. Int. Ed. Engl., 30, 516, 1991.
• [77] Mackereth F. J. H.: J. Sci. Instrum., 41, 38, 1964.
• [78] Borkowski J. D., Johnson M. J.: Biotechnol. Bioeng., 9, 635, 1967.
• [79] Suzuki H.: Sens. Actuators B21, 17, 1994.
• [80] Liu S. H., Shen H. X., Feng J. X.: Anal. Chim. Acta., 313, 89, 1995.
• [81] Ogino H., Asakura K.: Talanta, 42, 305, 1995.
• [82] Sutton L., Gavaghan D. J., Hahn C. E. W.: J. Electroanal. Chem., 408, 21, 1996.
• [83] Nei L., Compton R. G.: Sens. Actuators, B30, 83, 1996.
• [84] Stankiewicz A., Szczepaniak J.: Patent PL, 65 823, 1973.
• [85] Izydorczyk J., Miśniakiewicz W., Raszka K.: Przem. Chem., 53, 158, 1974.
• [86] Podstawczyński J., Szczepaniak J., Stankiewicz A.: Pomiary, Automatyka, Kontrola, 28, 47, 1982.
• [87] Podstawczyński J., Szczepaniak J.: Inżynieria Morska i Geotechnika, 4, 226, 1983.
• [88] Podstawczyński J.: Budowa elektrochemicznych membranowych czujników tlenu a ich własności metrologiczne w środowiskach gazowych. Rozprawa doktorska, Polit. Gdańska, Wydz. Chemiczny1983.
• [89] Podstawczyński J., Chachulski B., Szczepaniak J.: Materiały V OSN „Postępy Inżynierii Bioreaktorowej”, t. 2. Łódź – Pleszew 1993, s. 86.
• [90] Chachulski B., Podstawczyński J., Szczepaniak J.: Materiały IV Konferencji Naukowej COE 96, t. 2, s. 369, Szczyrk 1996.
• [91] Szczepaniak J.: Zastosowanie czujnika tlenu do badań przepływu fazy gazowej w reaktorze air lift. Rozprawa doktorska. Polit. Gdańska, Wydz. Chemiczny1999.
• [92] Sawyer D. T., George R. S., Rhodes R. C.: Anal. Chem., 31, 2, 1959.
• [93] Seo E. T., Sawyer D. T.: Electrochim. Acta., 10, 239, 1965.
• [94] Strafelda F., Krofta J.: Coll. Czech. Chem. Comm., 36, 1634, 1971.
• [95] Dutta D., Landolt D.: J. Electrochem. Soc., 119, 1320, 1972.
• [96] Belanger G.: Anal. Chem., 46, 1576, 1974.
• [97] Wiesener K.: Electrochim. Acta., 18, 185, 1973.
• [98] Janssen L. J. J., Pieterse M. M. J., Barendrecht E.: Electrochim. Acta., 22, 27, 1977.
• [99] Nygaard D. D.: Anal. Chim. Acta, 130, 391, 1981.
• [100] Nygaard D. D.: Anal. Chim. Acta, 127, 257, 1981.
• [101] Dehn H., Gutman V., Kirch H., Schober G.: Monatsh. Chem., 93, 1348, 1962.
• [102] Roberts J. L., Sawyer D. T.: J. Electroanal. Chem., 9, 1, 1965.
• [103] Chand R., Shaw M.: Patent US, 3 622 487, 1971.
• [104] Chand R., Shaw M.: Patent US, 3 622 488, 1971.
• [105] Shi G., Luo M., Xue J., Xian Y., Jin L., Jin J.: Talanta, 55, 241, 2001.
• [106] Li H., Wang Q., Xu J., Zhang W., Jin L.: Sens. Actuators B87, 18, 2002.
• [107] Giovanelli D., Lawrence N. S., Jiang L., Jones T. G. J., Compton R. G.: Sens. Actuators B88, 320, 2003.
• [108] Chen C., He J., Tan X., Zhou X., Wang X.: Sens. Actuators B107, 866, 2005.
• [109] Casero E., Losada J., Pariente F., Lorenzo E.: Talanta 61, 61, 2003.
• [110] Cammaroto C., Diliberto L., Ferralis M., Manca R., Sanna A., Giordano M.: Sens. Actuators B48, 439, 1998.
• [111] Hahn C. E. W., McPeak H., Bond A. M.: J. Electroanal. Chem., 393, 69, 1995.
• [112] McPeak H., Hahn C. E. W.: J. Electroanal. Chem., 427, 179, 1997.
• [113] McPeak H., Bond A. M., Hahn C. E. W.: J. Electroanal. Chem., 487, 25, 2000.
• [114] Welford P. J., Brookes B. A., Wadhawan J. D., McPeak H. B., Hahn C. E. W., Compton R. G.: J. Phys. Chem. B, 105, 5253, 2001.
• [115] Wadhawan J. D., Welford P. J., McPeak H. B., Hahn C. E. W., Compton R. G.: Sens. Actuators B88, 40, 2003.
• [116] Floate S., Hahn C. E. W.: Sens. Actuators B96, 6, 2003.
• [117] Floate S., Hahn C. E. W.: Sens. Actuators B99, 236, 2004.
• [118] Floate S., Hahn C. E. W.: Sens. Actuators B110, 137, 2005.
• [119] Floate S., Hahn C. E. W.: J. Electroanal. Chem., 583, 203, 2005.
• [120] Giner J., Hunter C.: J. Electrochem. Soc., 116, 1124, 1969.
• [121] Austin L. G., Almaula S.: J. Electrochem. Soc., 114, 927, 1967.
• [122] Redey L.: Ogniwa paliwowe. Warszawa: WNT 1973.
• [123] Newman J. S., Tobias C. W.: J. Electrochem. Soc., 109, 1183, 1962.
• [124] Burshtein R. C., Markin V. S., Pshenichnikov A. G., Chismadgev V. A., Chirkov Y. G.: Electrochim. Acta, 9, 773, 1964.
• [125] Grens II E. A.: Ind. and Engn Chem. Fund., 4, 321, 1965.
• [126] Austin L. G., Ariet M., Walker R. D., Wood G. B., Comyn R. H.: Ind. and Engn Chem. Fund., 4, 321, 1965.
• [127] Srinivasan S., Hurwitz H. D., Bockris J. O’M.: J. Chem. Phys., 46, 3108, 1967.
• [128] Will F. G.: J. Electrochem. Soc., 110, 145, 1963.
• [129] Will F. G.: J. Electrochem. Soc., 110, 152, 1963.
• [130] Bennion D. N., Tobias C. W.: J. Electrochem. Soc., 113, 589, 1966.
• [131] Iczkowski R. P.: J. Electrochem. Soc., 111, 605, 1964.
• [132] Iczkowski R. P.: J. Electrochem. Soc., 111, 1078, 1964.
• [133] Rockett J. A., Brown R.: J. Electrochem. Soc., 113, 207, 1966.
• [134] Srinivasan S., Hurwitz H. D.: Electrochim. Acta, 12, 495, 1967.
• [135] Brown R., Rockett J. A.: J. Electrochem. Soc., 113, 865, 1966.
• [136] Viitanen M., Lampinen M. J.: J. Power Sources, 32, 207, 1990.
• [137] Perry M. L., Newman J., Cairns E. J.: J. Electrochem. Soc., 145, 5, 1998.
• [138] Maja M., Tosco P., Vanni M.: J. Electrochem. Soc., 148, A1368, 2001.
• [139] Grubb W. T., Michalske C. J.: J. Electrochem. Soc., 111, 477, 1964.
• [140] Niedrach L. W., Alford H. R.: J. Electrochem. Soc., 112, 117, 1965.
• [141] Tantram A. D. S., Tseung A. C. C.: Nature, 221, 167, 1969.
• [142] Vogel W. M., Lundquist J. T.: J. Electrochem. Soc., 117, 1512, 1970.
• [143] Hitchman M. L., Cade N. J., Gibbs T. K., Hedley N. J. M.: Analyst, 122, 1411, 1997.
• [144] Cade N. J., Gibbs T. K., Iredale P. J., Williams D. A.: Anal. Proc., 28, 379, 1991.
• [145] Gilby J.: Sensor Rev., 14, 30, 1994.
• [146] Bergman I.: J. Electroanal. Chem., 157, 59, 1983.
• [147] Jahnke H., Moro B., Dietz H., Beyer B.: Ber. Bunsenges. Phys. Chem., 92, 1250, 1988.
• [148] Opekar F.: Electroanalysis 1, 287, 1989.
• [149] Bergman I.: Nature 218, 266, 1968.
• [150] Bergman I.: Patent GB, 1 200 595, 1970, Patent US, 3 668 101, 1972.
• [151] Tantram A. D. S.: Patent US, 4 132 616, 1979.
• [152] Tierney M. J., Kim H. O. L.: Anal. Chem., 65, 3435, 1993.
• [153] LaConti A. B., Maget H. J. R.: J. Electrochem. Soc., 118, 506, 1971.
• [154] Bay H. W., Blurton K. F., Sedlak J. M., Valentine A. M.: Anal. Chem., 46, 1837, 1974.
• [155] Blurton K. F., Sedlak J. M.: J. Electrochem. Soc., 121, 1315, 1974.
• [156] Chan Y. S., Tantram A. D. S., Hobbs B. S., Finbow J. R.: Patent US, 4 406 770, 1983.
• [157] Yan H., Liu C. C.: Sensors & Actuators B 17, 165, 1994.
• [158] Chao Y., Yao S., Buttner W. J., Stetter J. R.: Sensors & Actuators B 106, 784, 2005.
• [159] Nikolova V., Nikolov I., Andreev P., Najdenow V., Vitanov T.: J. Appl. Electrochem, 30, 705, 2000.
• [160] Lizcano-Valbuena W. H., Perez J., Paganin V. A., Gonzalez E. R.: Ecl., Quim., Sao Paulo, 30, 77, 2005.
• [161] Sedlak J. M., Blurton K. F.: Talanta, 23, 445, 1976.
• [162] Stetter J. R., Sedlak J. M., Blurton K. F.: J. Chromatogr. Sci., 15, 125, 1977.
• [163] Stetter J. R., Rutt D. R.: Patent US, 4 326 927, 1982.
• [164] Sedlak J. M., Blurton K. F.: Talanta, 23, 811, 1976.
• [165] Knake R., Jacquinot P., Hauser P. C.: Analyst, 127, 114, 2002.
• [166] Chang S. C., Stetter J. R.: Electroanalysis 2, 359, 1990.
• [167] Mizutani Y., Matsuda H., Ishiji T., Furuya N., Takahashi K.: Sensors & Actuators B 108, 815, 2005.
• [168] Chiou C. Y., Chou T. C.: Electroanalysis 8, 1179, 1996.
• [169] Chiou C. Y., Chou T. C.: Electroanalysis 10, 897, 1998.
• [170] Qin Z., Wang P.-N., Wang Y.: Sensors & Actuators B 107, 805, 2005.
• [171] Evans J., Pletcher D., Warburton P. R. G.: Anal. Chem., 61, 577, 1989.
• [172] Kuever A., Vielstich W., Kitzelmann D.: J. Electroanal. Chem., 353, 255, 1993.
• [173] Jacquinot P., Hauser P. C.: Electroanalysis 15, 1437, 2003.
• [174] Otagawa T., Zaromb S., Stetter J. R.: J. Electrochem. Soc., 132, 2951, 1985.
• [175] Zaromb S., Otagawa T., Stetter R. J.: Patent US, 4 591 414, 1986.
• [176] Baltruschat H., Kamphausen I., Oelgeklaus R., Rose J., Wahlkamp M.: Anal. Chem. 69, 743, 1997.
• [177] Chviruk V. P., Linuycheva O. V., Zaverach E. M.: Sensors & Actuators B 92, 60, 2003.
• [178] Chviruk V. P., Nedashkovskii V. A., Linyucheva O. V., Buket A. I.: Russ. J. of Electrochem., 42, 71, 2006.
• [179] Bergman I.: Patent US 3 855 096, 1974.
• [180] Oswin H. G., Blurton K. F.: Patent US 3 776 832, 1973.
• [181] Oswin H. G., Bay H. W.: Patent US 3 909 386, 1975.
• [182] Stetter J. R., Rutt D. R., Patent US 4 326 927, 1982.
• [183] Criddle W. J., Hansen N. R. S.: Patent US 5 738 773, 1998.
• [184] Blurton K. F., Stetter J. R.: J. Chromatography A, 155, 35, 1978.
• [185] Roh S-W., Stetter J. R.: J. of Electrochem. Soc., 150, H272, 2003.
• [186] Chao Y., Yao S., Buttner W. J.: Stetter J. R., Sensors & Actuators B 106, 784, 2005.
• [187] Ho K.-C., Liao J.-Y., Yang C.-C.: Sensors & Actuators B 108, 820, 2005.
• [188] Do J.-S., Wu K.-J.: J. Appl., Electrochem., 31, 437, 2001.
• [189] Ho K.-C., Hung W.-T.: Sens. Actuators B 79, 11, 2001.
• [190] Knake R., Hauser P. C.: Anal. Chim. Acta, 500, 145, 2003.
• [191] Opekar F., Stulik K.: Anal. Chim. Acta, 385, 151, 1999.
• [192] Opekar F., Stulik K.: Crit. Rev. Anal. Chem., 32, 253, 2002.
• [193] Chachulski B., Kawalec-Pietrenko B.: Elektronizacja, (7/8), 35, 1998.
• [194] Ciszewski A., Milczarek G.: Talanta, 61, 11, 2003.
• [195] Kita A., Nakajima H.: Electrochim. Acta, 31, 193, 1986.
• [196] Nakajima H., Takakuwa Y., Kikuchi H., Fujikawa K., Kita A.: Electrochim. Acta, 32, 791, 1987.
• [197] Cook R. C., MacDuff R. C., Sammells A. F.: J. Electrochem. Soc., 137, 187, 1990.
• [198] Liu R., Her W. H., Fedkiw P. S.: J. Electrochem. Soc., 139, 15, 1992.
• [199] Millet P., Dartyge E., Tourrillon G., Fontaine A.: J. Electrochem. Soc., 140, 1373, 1993.
• [200] Schiavon G., Zotti G., Bontempelli G.: Anal. Chim. Acta, 221, 27, 1989.
• [201] LaConti A. B., Griffith A. E.: Patent US 4 820 386, 1989.
• [202] Shen Y., Consadori F., Field D. G.: Patent US 5 650 054, 1997, 6 200 443, 2001.
• [203] Langmaier J., Opekar F., Samec Z., Sens. Actuators B 41, 1, 1997.
• [204] Hrncirova P., Opekar F., Stulik K.: Sens. Actuators B 69, 199, 2000.
• [205] Hwang B.-J., Liu Y.-C., Hsu W.-C.: J. Solid State Electrochem., 2, 378, 1998.
• [206] Tsceng K.-I., Yang M.-C.: J. Electrochem. Soc., 150, H156, 2003.
• [207] Schiavon G., Zotti G., Toniolo R., Bontempelli G.: Anal. Chem., 67, 318, 1995.
• [208] Jacquinot P., Hodgson A. W. E., Hauser P. C.: Anal. Chim. Acta, 443, 53, 2001.
• [209] Do J.-S., Wu K.-J., Tsai M.-L.: Sens. Actuators B 86, 98, 2002.
• [210] Ho K.-C., Hung W.-T., Yang J.-C.: Sensors, 3, 290, 2003.
• [211] Sun J., Hauser P. C., Zhelyaskov V., Lin J., Broderick M., Fein H., Zhang X.: Electroanalysis 16, 1723, 2004.
• [212] Opekar F.: Electroanalysis 4, 133, 1992.
• [213] Do J.-S., Shieh R. Y.: Sens. Actuators B 37, 19, 1996.
• [214] Do J.-S., Chang W.-B.: Sens. Actuators B 72, 101, 2001.
• [215] Wang K., Yan H., Liu J., Sun X., Wang E.: Electroanalysis 16, 1318, 2004.
• [216] Schiavon, G., Zotti, G., Toniolo R., Bontempelli G.: Analyst, 116, 797, 1991.
• [217] Hodgson A. W. E., Jacquinot P., Hauser P. C.: Anal. Chem., 71, 2831, 1999.
• [218] Hodgson A. W. E., Jacquinot P., Jordan L. R., Hauser P. C.: Anal. Chim. Acta, 393, 43, 1999.
• [219] Hodgson A. W. E., Jacquinot P., Jordan L. R., Hauser P. C.: Electroanalysis 11, 782, 1999.
• [220] Chiou Ch-Y., Chou T-Ch.: Sens. Actuators B 87, 1, 2002.
• [221] Schiavon G., Comisso N., Toniolo R., Bontempelli G.: Electroanalysis 8, 544, 1996.
• [222] Jordan L. R., Hauser P. C., Dawson G. A.: Anal. Chem., 69, 558, 1997.
• [223] Knake R., Jacquinot P., Hauser P. C.: Electroanalysis 13, 631, 2001.
• [224] Jordan L. R., Hauser P. C., Dawson G. A.: Electroanalysis, 9, 1159, 1997.
• [225] Maclay G. J., Buttner W. J., Stetter J. R.: IEEE Trans. Electron. Devices, 35, 793, 1988.
• [226] Wang J.: Talanta, 41, 857, 1994.
• [227] Macca C., Wang J.: Anal. Chim. Acta, 303, 265, 1995.
• [228] Knake R., Guchardi R., Hauser P. C.: Anal. Chim. Acta, 475, 17, 2003.
• [229] Jacquinot P., Hodgson A. W. E., Mueller B., Wehrli B., Hauser P. C.: Analyst, 124, 871, 1999.
• [230] Do J.-S., Chen P.-J.: Sens. Actuators B 122, 165, 2007.
• [231] Burghoff H.-G., Pusch W.: J. Appl. Polymer Sci., 24, 1479, 1979.
• [232] Adamson A. W., Gast A. P.: Physical chemistry of surfaces. New York: Wiley 1997.
• [233] Yeow J. T. W., She J. P. M.: Nanotechnology, 17, 5441, 2006.
• [234] Sakai Y., Sadaoka Y., Matsuguchi M.: Sens. Actuators B35-36, 85, 1996.
• [235] Harsanyi G.: Polymer films in sensor applications. Basel: Technomic Publ. Comp. 1995, s. 54–57, 107–111, 124–136.
• [236] Arai H., Seiyama T.: Humidity control. W: Sensors. A Comprehensive Survey. (Eds. W. Goepel, J. Hesse, J. N. Zemel). Vol. 3, VCH, Weinheim 1992, s. 1002–1008.
• [237] Patissier B.: Sens. Actuators B59, 231, 1999.
• [238] Źródła internetowe: www.jclinternational.com, www.honeywell.com, www.metone.com, www.geinet.com, www.vaisala.com, www.syhitech.com
• [239] Matsuguchi M., Umeda S., Sadaoka Y., Sakai Y.: Sens. Actuators B49, 179, 1998.
• [240] Matsuguchi M., Sadaoka Y., Nuwa Y., Shinmoto M., Sakai Y.: J. Electrochem. Soc., 141, 614, 1994.
• [241] Matsuguchi M., Kubo S., Sakai Y.: Electrochemistry, 67, 170, 1999.
• [242] Roman C., Bodea O., Prodan N., Levi A., Cordos E., Manoviciu M.: Sens. Actuators B24-25, 710, 1995.
• [243] Harrey P. M., Ramsey B. J., Evans P. S. A., Harrison D. J.: Sens. Actuators B87, 226, 2002.
• [244] Kuroiwa T., Miyagishi T., Ito A., Matsuguchi M., Sadaoka Y., Sakai Y.: Sens. Actuators, B24-25, 692, 1995.
• [245] Matsuguchi M., Sadaoka Y., Sakai Y., Kuroiwa T., Ito A.: J. Electrochem. Soc., 138, 1862, 1991.
• [246] Kuroiwa T., Hayashi T., Ito A., Matsuguchi M., Sadaoka Y., Sakai Y.: Sens. Actuators B13-14, 89, 1993.
• [247] Ralston A. R. K., Klein C. F., Thoma P. E., Denton D. D.: Sens. Actuators B34, 343, 1996.
• [248] Matsuguchi M., Kuroiwa T., Miyagishi T., Suzuki S., Ogura T., Sakai Y.: Sens. Actuators B52, 53, 1998.
• [249] Matsuguchi M., Sadaoka Y., Nosaka K., Ishibashi M., Sakai Y.: J. Electrochem. Soc., 140, 825, 1993.
• [250] Sakai Y.: Matsuguchi M.: Electrochemistry, 67, 950, 1999.
• [251] Sakai Y., Sadaoka Y., Matsuguchi M., Kanakura Y., Tamura M.: J. Electrochem. Soc., 138, 2474, 1991.
• [252] Sakai Y., Sadaoka Y., Ikeuchi K.: Sens. Actuators, 9, 125, 1986.
• [253] Perez J. M. M., Freyre C.: Sens. Actuators, B42, 27, 1997.
• [254] Matsuguchi M., Hirohita E., Kuroiwa T., Obara S., Ogura T., Sakai Y.: J. Electrochem. Soc., 147, 2796, 2000.
• [255] Matsuguchi M., Sadaoka Y., Shinmoto M., Sakai Y.: Bull. Chem. Soc. Jpn., 67, 46, 1994.
• [256] Matsuguchi M., Shinmoto M., Sadaoka Y., Kuroiwa T., Sakai Y.: Sens. Actuators, B34, 349, 1996.
• [257] Gong M. S., Lee C. W., Joo S. W., Choi B. K.: J. Mater. Sci. 37, 4615, 2002.
• [258] Sakai Y., Sadaoka Y., Fukumoto H.: Sens. Actuators 13, 243, 1988.
• [259] Sakai Y., Sadaoka Y., Matsuguchi M.: J. Electrochem. Soc., 136, 171, 1989.
• [260] Sakai Y., Sadaoka Y., Matsuguchi M., Sakai H.: Sens. Actuators B25, 689, 1995.
• [261] Lee C. W., Rhee H. W., Gong M. S.: Synth. Metals 106, 177, 1999.
• [262] Sakai Y., Matsuguchi M., Hurukawa T.: Sens. Actuators B66, 135, 2000.
• [263] Sakai Y., Matsuguchi M., Yonesato N.: Electrochim. Acta 46, 1509, 2001.
• [264] Gong M. S., Lee M. H., Rhee H. W.: Sens. Actuators B73, 185, 2001.
• [265] Gong M. S., Park J. S., Lee M. H., Rhee H. W.: Sens. Actuators B86, 160, 2002.
• [266] Gong M. S., Joo S. W., Choi B. K.: J. Mater. Chem. 12, 902, 2002.
• [267] Lee C. W., Kim Y. Y., Joo S. W., Gong M. S.: Sens. Actuators B88, 21, 2003.
• [268] Lee C. W., Kim O. Y., Gong M. S.: J. Appl. Polym. Sci. 89, 1062, 2003.
• [269] Sakai Y., Sadaoka Y., Matsuguchi M., Hirayama K.: Int. Conf. on Solid State Sensors & Actuators, Proceedings of IEEE, 562, 1991.
• [270] Sakai Y., Matsuguchi M., Sadaoka Y., Hirayama K.: J. Electrochem. Soc., 140, 432, 1993.
• [271] Lee C. W., Rhee H. W., Gong M. S.: Sens. Actuators B73, 124, 2001.
• [272] Park S. H., Park J. S., Lee C. W., Gong M. S.: Sens. Actuators B86, 68, 2002.
• [273] Gong M. S., Joo S. W., Choi B. K., Sens. Actuators B86, 81, 2002.
• [274] Son S. Y., Gong M. S., Sens. Actuators B86, 168, 2002.
• [275] Ogura K., Tonosaki T., Shiigi H., J. Electrochem. Soc. 148, H21, 2001.
• [276] Ogura K., Shiigi H., Nakayama M., J. Electrochem. Soc., 143, 2925, 1996.
• [277] Tonosaki T., Oho T., Isomura K., Ogura K., J. Electroanal. Chem. 520, 89, 2002.
• [278] Ogura K., Shiigi H., Nakayama M., Fujii A., J. Electrochem. Soc. 145, 3351, 1998.
• [279] Ogura K., Fujii A., Shiigi H., Nakayama M., Tonosaki T.: J. Electrochem. Soc. 147, 1105, 2000.
• [280] Campos M., Casalbore-Miceli G., Camaioni N., Chiodelli G., Synth. Met., 73, 131, 1995.
• [281] Casalbore-Miceli G., Campos M., Beggiato G., Solid State Ionics, 80, 239, 1995.
• [282] Casalbore-Miceli G., Yang M. J., Camaioni N., Mari C.-M., Li Y., Sun H., Ling M.: Solid State Ionics, 131, 311, 2000.
• [283] Li Y., Yang M. J., Camaioni N., Casalbore-Miceli G.: Sens. Actuators B77, 625, 2001.
• [284] Li Y., Yang M.: Synth. Metals 128, 293, 2002.
• [285] Li Y., Yang M.: Sens. Actuators B85, 73, 2002.
• [286] Noguchi H., Uchida Y., Nomura A., Mori S-I.: J. Mater. Sci. Lett., 8, 1278, 1989.
• [287] Kinjo N., Ohara S., Sugawara T., Tsuchitani S.: Polymer J., 15, 621, 1983.
• [288] Su P. G., Chen I., Wu R. J.: Anal. Chim. Acta, 449, 103, 2001.
• [289] Quartarone E., Mustarelli P., Magistris A., Russo M. V., Fratoldi I., Furlani A.: Solid State Ionics, 136-137, 667, 2000.
• [290] Lee C. W., Choi B. K., Gong M. S.: Analyst, 129, 651, 2004.
• [291] Lee C. W., Joo S. W., Gong M. S.: Sens. Actuators B105, 150, 2005.
• [292] Lee C. W., Park S. H., Gong M. S.: Sens. Actuators B109, 256, 2005.
• [293] Lee C. W., Park S. H., Kim O. Y., Choi B. K., Joo S. W., Gong M. S.: Sens. Actuators B109, 315, 2005.
• [294] Gong M. S., Lee M. H.: Materials Chem. & Phys., 77, 719, 2002.
• [295] Kryszewski M., Pęcherz J.: 10th Int. Symp. on Electrets, Proceedings of IEEE, 265, 1999.
• [296] Lee C. W., Nam D. H., Han Y. S., Chung K. C., Gong M. S.: Sens. Actuators B109, 334, 2005.
• [297] Huang P. H.: Sens. Actuators 8, 23, 1985.
• [298] Huang P. H.: Sens. Actuators 13, 329, 1988.
• [299] Schmidt P. F.: J. Electrochem. Soc. 115, 167, 1968.
• [300] Yang M. R., Chen K. S.: Sens. Actuators B49, 240, 1998.
• [301] Su P. G., Huang S. C.: Sens. Actuators B105, 170, 2005.
• [302] Su P. G., Uen C. L.: Sens. Actuators B107, 317, 2005.
• [303] Macdonald J. R.: Impedance spectroscopy: Emphasizing solid materials and systems. New York: John Wiley and Sons 1987.
• [304] Nitsch K.: Zastosowanie spektroskopii impedancyjnej w badaniach materiałów elektronicznych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej 1999.
• [305] Zajt T.: Metody woltamperometryczne i elektrochemiczna spektroskopia impedancyjna. Gdańsk: Wydnictwo Gdańskie 2001.
• [306] Zajt T., Jasiński G., Chachulski B.: Elektronizacja, (6), 21, 2002.
• [307] Boukamp B. A.: Solid State Ionics, 20, 31, 1986.
• [308] Z60/ Z View, Impedance Gain Phase, Graphing and Analysis Software Manual, Scribner Associates, Inc., Charlottesville, Virginia.
• [309] Sberveglieri G., Murri R., Pinto N.: Sens. Actuators, 23, 177, 1995.
• [310] Golonka L. J., Licznerski B. W., Nitsch K., Teterycz H.: Measurement Sci. Technol., 8, 92, 1997.
• [311] Nitsch K., Licznerski B. W., Teterycz H., Golonka L. J., Wiśniewski K.: Vacuum, 50, 131, 1998.
• [312] An D. K., Mai L. H.: Proceedings of IEEE, 265, 1999.
• [313] Varghese O. K., Grimes C. A.: J. of Nanosci. & Nanotech., 3, 277, 2003.
• [314] Faia P. M., Furtado C. S., Ferreira A. J.: Sens. Actuators, B107, 353, 2005.
• [315] Falk A. E., Lacquet B. M., Swart P. L.: Electronics Lett., 28, 166, 1992.
• [316] Sberveglieri G., Murri R., Pinto N.: Sens. Actuators, 23, 177, 1995.
• [317] Mistry K. K., Saha D., Sengupta K.: Sens. Actuators, B106, 258, 2005.
• [318] Jasiński G.: Konstrukcja i badania grubowarstwowych czujników wilgotności. Praca dyplomowa, kierujący: T. Zajt, B. Chachulski. Polit. Gdańska, Wydz. ETI 2001.
• [319] Lenoir J.-Y., Renault P., Renon H.: J. Chem. Eng. Data, 16, 340, 1971.
• [320] Benoit R. L., Milanova E.: Can. J. Chem., 57, 1319, 1979.
• [321] van Dam M. H. H., Lamine A. S., Roizard D., Lochon P., Roizard C., Ind. Eng. Chem. Res., 36, 4628, 1997.
• [322] Parker A. J.: Chem. Revs, 69, 1, 1969.
• [323] Martin D., Weise A., Niclas H.-J.: Angew. Chemie, 79, 340, 1967.
• [324] Martin D., Hauthal H. G.: Dimethylsulfoxid. Berlin: Akademie-Verlag 1971.
• [325] Cowie J. M. G., Toporowski P. M.: Can. J. Chem., 39, 2240, 1961.
• [326] Borin I. A., Skaf M. S.: J. Chem. Phys., 110, 6412, 1999.
• [327] LeBel R. G., Goring D. A. I.: J. Chem. Eng. Data, 7, 100, 1962.
• [328] Srivastawa A. K., Jagasia I. M.: J. Electroanal. Chem., 385, 171, 1995.
• [329] Kaatze U., Telgmann T., Miecznik P.: Chem. Phys. Letters, 310, 121, 1999.
• [330] Voronova M. I., Lebedeva T. N., Radugin M. V., Surov O. V, Prusov A. N., Zakharov A. G.: J. Mol. Liquids, 126, 124, 2006.
• [331] Luzar A., Chandler D.: J. Chem. Phys., 98, 8160, 1993.
• [332] Vishnyakov A., Lyubartsev A. P., Laaksonen A.: J. Phys. Chem., 105, 1702, 2001.
• [333] Kirchner B., Reiher M.: J. Am. Chem. Soc., 124, 6206, 2002.
• [334] Hernandez-Perni G., Leuenberger H.: Europ. J. Pharm. Biopharm., 61, 201, 2005.
• [335] Chachulski B., Podstawczyński J.: Elektronizacja, (1), 20, 1995.
• [336] Chachulski B., Podstawczyński J., Szczepaniak J.: Proceedings of 12th Int. Congress of Chem. and Process Eng., Praha 1996, Vol. 9, p. 112.
• [337] Chachulski B.: Analyst, 123, 1141, 1998.
• [338] Chachulski B.: Chem. Anal., 49, 803, 2004.
• [339] Chachulski B., Gębicki J.: Chem. Anal., 51, 135, 2006.
• [340] Chachulski B., Gębicki J.: Sens. & Actuat., B119, 435, 2006.
• [341] Chachulski B., Gębicki J.: Electroanalysis, 18, 433, 2006.
• [342] Gębicki J., Chachulski B.: Electroanalysis, 18, 2413, 2006.
• [343] Gębicki J.: Konstrukcja i parametry metrologiczne amperometrycznego czujnika ditlenku siarki zawierającego dodatek rozpuszczalnika aerotycznego. Rozprawa doktorska. Polit. Gdańska, Wydz. Chemiczny 2008.
• [344] Saegusa T., Ikeda H., Fujii H.: Macromolecules, 5, 108, 1972.
• [345] Dick C. R., Ham G. E.: J. Macromol. Sci., A, 4, 1301, 1970.
• [346] Horn D.: Polyethyleneimine – physicochemical properties and application. W: Polymeric amines and ammonium salts, ed. E. J. Goethals. Pergamon Press 1980, s. 333–355.
• [347] Thiele H., Gronau K.-H.: Makromol. Chem., 59, 207, 1962.
• [348] Kobayashi S., Hiroishi K., Tokunoh M., Saegusa T.: Macromolecules, 20, 1496, 1987.
• [349] Schlaepfer C. W., von Zelewsky A.: Comments Inorg. Chem., 9, 181, 1990.
• [350] Biekturow J. A., Kudajbiergienow S., Chamzamulina R. E.: Polimery kationowe. Warszawa: PWN 1991.
• [351] Hagge W., Naumann G., Schneider O.: Patent B, 622 716, 1963.
• [352] Sheetz D. P.: Patent US, 3 134 740, 1964.
• [353] Shepherd E. J., Kitchener J. A.: J. Chem. Soc., 86, 1957.
• [354] Bayer E.: Patent D, 3 901 281, 1990.
• [355] Johnson T. W., Klotz I. M.: Macromolecules, 7, 149, 1974.
• [356] Navarro R. R., Sumi K., Fujii N., Matsumura M.: Wat. Res., 30, 2488, 1996.
• [357] Denizli A., Senel S., Alsancak G., Tuezmen N., Say R., React. Funct. Polym. 55, 121, 2003.
• [358] Bisset W., Jacobs H., Koshti N., Stark P., Gopalan A.: React. Funct. Polym. 55, 109. 2003.
• [359] Maichel B., Potocek B., Gas B., Kenndler E.: J. Chromatography A, 853, 121, 1999.
• [360] Figeys D., Aebersold R.: J. Chromatography B, 695, 163, 1997.
• [361] McNeff C., Zhao Q., Almloef E., Flickinger M., Carr P. W.: Anal. Biochem., 274, 181, 1999.
• [362] Andersson M. M., Hait-Kaul R.: J. Biotechnolog., 71, 21, 1999.
• [363] Choi J. H., Choi J. S., Suh H., Park J. S.: Bull. Korean Chem. Soc., 22, 46, 2001.
• [364] Reybier K., Zairi S., Jaffrezic-Renault N., Herlem G., Trokourey A., Fahys B.: Mater. Sci. Engineering, C14, 47, 2001.
• [365] Herlem M., Fahys B., Herlem G., Lakard B., Reybier K., Trokourey A., Diaco T., Zairi S., Jaffrezic-Renault N.: Electrochim. Acta, 47, 2597, 2002.
• [366] Meskini O., M’ghaieth R., Herlem G., Fahys B., Abdelghani A., Jaffrezic-Renault N., Ponsonnet L.: Mater. Sci. Enging, C26, 559, 2006.
• [367] Herlem G., Lakard B., Herlem M., Fahys B.: J. Electrochem. Soc., 148, E435, 2001.
• [368] Reybier K., Zairi S., Jaffrezic-Renault N., Fahys B., Talanta, 56, 1015, 2002.
• [369] Lakard B., Herlem G., Lakard S., Antoniou A., Fahys B., Biosens. Bioelectronics, 119, 1641, 2004.
• [370] Nieuwenhuizen M. S., Nederlof A. J.: Sens. Actuators B2, 97, 1990.
• [371] Denk M. K., Krause M. J., Niyogi D. F., Gill N. K.: Tetrahedron, 59, 7565 (2003).
• [372] Chachulski B., Schlaepfer C. W.: Proceedings of 29th Int. Conf. Coord. Chem., Lausanne 1992, Switzerland, Abstr. s. 112.
• [373] Nogonaki S., Makishima S., Yoneda Y.: J. Phys. Chem., 62, 601, 1958.
• [374] Takagishi T., Sugimoto T., Hayashi A., Kuroki N., J. Polymer Sci. Polymer Chem. Ed., 21, 2311, 1983.
• [375] Kaminsky A., Willner I., Mandler D.: J. Electrochem. Soc. Lett., 140, L25, 1993.
• [376] Czub P., Bończa-Tomaszewski Z., Penczek P., Pielichowski J.: Chemia i technologia żywic epoksydowych. Warszawa WNT 2002, rozdz. 1 i 6.
• [377] Shechter L., Wynstra J., Kurkjy P., Ind., Eng. Chem., 48, 94, 1956.
• [378] Chachulski B., Jasiński P., Grzybkowski W., Schlaepfer C. W., Nowakowski A.: Proc. of 11th Europ. Conf. on Solid State Transducer EUROSENSORS XI, Warszawa 21–24.09.1997, Vol. 2, 851.
• [379] Jasiński P., Chachulski B.: Proceedings of SPIE, 3730, 125, 1999.
• [380] Chachulski B., Falęta D., Gębicki J., Jasiński P., Jasiński G., Nowakowski A.: Proceedings of SPIE, 6348, 63480D, 2006.
• [381] Weast R. C., Astle M. J.: CRC Handbook of Chemistry and Physics, 63rd edn. Boca Raton: CRC Press 1982.
• [382] Lurie J.: Handbook of Analytical Chemistry. Moscow: MIR 1975.
• [383] Malinowski A.: Thin film humidity sensor based on polyethyleneimine. Praca dyplomowa, kierujący: B. Chachulski, P. Jasiński, Polit. Gdańska, Wydz. Chemiczny 2000.
• [384] Chachulski B., Jasiński P.: Zesz. Nauk. Wydz. EiA Polit. Gdańskiej, 14, 15, 2000.
• [385] Falęta D.: Właściwości elektryczne czujników wilgotności z polietylenoiminy. Praca dyplomowa, kierujący: B. Chachulski, Polit. Gdańska, Wydz. Chemiczny 2006.
• [386] Zych P., Murawski M.: Budowa i badanie właściwości polimerowych czujników wilgotności na bazie modyfikowanej polietylenoiminy. Praca dyplomowa, kierujący: B. Chachulski. Polit. Gdańska, Wydz. Chemiczny 2004.
• [387] Chachulski B., Jasiński P., Jasiński G.: Proceedings of SPIE, 5124, 138, 2003.
• [388] Chachulski B., Gębicki J., Jasiński G., Jasiński P., Nowakowski A.: Meas. Sci. Technol., 17, 12, 2006.
• [389] Senadeera G. K. R., Careem M. A., Skaarup S., West K.: Solid State Ionics, 85, 37, 1996.
• [390] Tanaka R., Yamamoto H., Shono A., Kubo K., Samurai M.: Electrochim. Acta, 45, 1385, 2000.
• [391] Jasiński G., Jasiński P., Chachulski B., Falęta D.: Proc. of 30th Int. Conf. and Exh. IMAPS – Poland Chapter, Kraków 2006, s. 315.
• [392] Jasiński G., Chachulski B., Jasiński P., Nowakowski A.: Pomiary, Automatyka, Kontrola, 54(3), 106, 2008.
• [393] Chachulski B., Jasiński G., Jasiński P., Nowakowski A.: Elektronika, (6), 265, 2008.