Żywność genetycznie modyfikowana - szanse i zagrożenia dla konsumentów (część 1)

• Autorzy: Kondratowicz J. , Burczyk E. , Dąbrowska P.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żywność modyfikowana genetycznie, nazywana żywności ą transgeniczną lub żywnością GM jest to żywność powstała z roślin lub zwierząt zmienionych genetycznie. Są to produkty, które składają się z organizmów modyfikowanych (GMO) lub ich części i zawierają białka lub DNA tych organizmów. Ogólna wartość produkcji artykułów spożywczych otrzymywanych z zastosowaniem organizmów zmodyfikowanych genetycznie szacowana jest na ponad 100 mld USD i wykazuje tendencję wzrostową. Nowe cechy, jakie może posiadać żywność zmodyfikowana genetycznie to między innymi zmienione walory użytkowe, odżywcze, zdrowotne, technologiczne lub sensoryczne. W pracach genetycznych prowadzonych w celu uzyskania żywności transgenicznej dominują trzy kierunki: 1. wzbogacanie żywności w składniki podnoszące ich wartość żywieniową, 2. usuwanie substancji szkodliwych i niepożądanych, 3. poprawa cech funkcjonalnych związanych z procesami przetwórczymi. Największy wpływ na produkcję żywności transgenicznej mają modyfikacje genetyczne stosowane w roślinach uprawnych. Wyróżnia się dwa cele takich modyfikacji: 1. agronomiczne: odporność na herbicydy HT(ang. Herbicide Tolerance), - odporność na szkodniki roślin IR (ang. Insect Resistance) oznaczane również Bt od nazwy bakterii Bacillus thuringensis. Bakteria ta powszechnie występuje w środowisku glebowym w szerokim zakresie warunków przyrodniczych. W zależności od szczepu, produkuje białka o charakterze bioinsektycydów, toksyczne dla form larwalnych różnych szkodników (chrząszczy, dwuskrzydłych, motyli oraz nicieni), odporność na choroby wirusowe, grzybowe lub bakteryjne, odporność na niekorzystne warunki zewnętrzne, np. mróz, suszę, zasolenie gruntu. 2. użytkowe: - przedłużona trwałość produktu końcowego, - zmiana składu chemicznego, - zmiana właściwości organoleptycznych, - poprawa własności handlowych. Zwierzęta gospodarskie modyfikuje się najczęściej w celu szybszego przyrostu masy, produkcji specyficznych białek, zwiększenia wydajności mlecznej oraz uodpornienia na choroby

Słowa kluczowe

PL

żywność genetycznie modyfikowana; żywność będąca GMO; żywność zawierająca przetwożone GMO; produkty żywnościowe pochodne GMO, lecz nie zawierające komponentów transgenicznych; reakcje konsumentów na żywność GM

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Chłodnictwo : organ Naczelnej Organizacji Technicznej
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 44, nr 9
• Strony: 52--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kondratowicz J.

autor

Burczyk E.

autor

Dąbrowska P.

• Katedra Towaroznawstwa Surowców Zwierzęcych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• [1] Anioł A., Bielecki S., Twardowski T.: Genetycznie zmodyfikowane organizmy - szansę i zagrożenia dla Polski. Nauka, 2008. 1: 63-84.
• [2] Azevedo J. L., Araujo W. L.: Genetically modified crops: environmental and human heath concerns. Mutation Research, 2003, 544:223-233.
• [3] Bartoszek A.: Żywność modyfikowana genetycznie. Wykład multimedialny. III Bałtycki Festiwal Nauki w Gdańsku 18-22 maja 2005 r.
• [4] Bartoszewski G.: Genetycznie modyfikowane organizmy - szansę i zagrożenia. Wykład Szkoły Festiwalu Nauki z 14.03.2007 r.
• [5] Bąkowska-Żywicka K., Tyczewska A., Twardowski T.: Organizmy genetycznie zmodyfikowane - ekonomia i bezpieczeństwo. Nauka, 2008, 3: 59-64.
• [6] Cotter J.: Raport nt. inżynierii genetycznej wrzesień 2005, Problemy ekologiczne i zdrowotne związane z modyfikowaną genetycznie (GM) paszą dla zwierząt. Zielone Brygady. Pismo ekologów, 2005,7-8(209 - 210): 60- 64.
• [7] Dąbrowski Z. T.: Czy jest możliwe pogodzenie nowych technologii w rolnictwie z postulatami zachowania bioróżnorodności: odmiany tolerujące herbicydy w doświadczeniach brytyjskich. Kosmos. Problemy nauk biologicznych. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, 2007, T. 56 nr 3-4 (276-277): 307-318.
• [8] Grajek W.: Bezpieczeństwo żywności genetycznie zmodyfikowanej. Hodowla Roślin i Nasiennictwo. Kwartalnik Polskiej Izby Nasiennej, 2008, 1: 29-34.
• [9] Jakubiec A., Orłowski A.: Perspektywy rozwoju upraw roślin transgenicznych w Unii Europejskiej. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Roczniki Naukowe, 2005, T. VII, z. 1: 86-92.
• [10] Józewczuk J., Struk-Józewczuk E., Magda K., Radzikowska A.: Żywność modyfikowana genetycznie - obawy i nadzieje. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka, 2007,9, l : 63-64.
• [11] Klein M., Madej M.: Rośliny i żywność genetycznie modyfikowane. Środowisko a zdrowie, e-biuletyn, 2005, 8: 2-7.
• [12] Kolodinsky J., Desisto T.P., Narasana R.: Influences of question wording on levels of support for genetically modified organisms. International Journal of Consumer Studies, 2004, 28: 154-167.
• [13] Kosicka-Gębska M., Gębski J.: Żywność modyfikowana genetycznie - bariery i możliwości rozwoju w opinii respondentów. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Roczniki Naukowe, 2008, T. X, z. 1: 182-185.
• [14] Moraw T.: Pasze z GMO - fakty czy mity? Wiadomości Rolnicze Polska, 2008,07 (47): 18.
• [15] Pietrzyk S., Błoniarczyk K.: Żywność genetycznie modyfikowana. Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski, 2007, 9: 34-38.
• [16] Stankiewicz P.: Społeczne konsekwencje wykorzystywania biotechnologii w rolnictwie. Infos Zagadnienia społeczno - gospodarcze, l (48). Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych, 2009.
• [17] Szczurowska T.: Polacy o biotechnologii i inżynierii genetycznej. Cykliczny sondaż wielotematyczny Omnimas przeprowadzony w dniach 7-11 stycznia 2005 r. TNS OBOP, 2005.
• [18] Targoński Z.: Biotechnologia - stan obecny i perspektywy rozwoju. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Roczniki Naukowe, 2008, T. X, z. l: 426-430.
• [19] Twardowski T.: Różne kolory biotechnologii i biogospodarka. Kosmos. Problemy nauk biologicznych. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, 2007, T. 56 nr 3-4 (276-277): 221-226.
• [20] Witkowski Z.: Genetycznie Modyfikowane Organizmy w polskim rolnictwie: wątpliwości i uwagi z punktu widzenia ekologii i ochrony przyrody. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 2006, 62 (6): 76-102.