Chemometric evaluation of the air quality in an industrial region. Case study Kosice, Slovakia

• Autorzy: Simeonova P. , Simeonov V. , Lux L. , Dakova I. , Spanos T.

Warianty tytułu

PL

Chemometryczna ocena jakości powietrza na obszarze uprzemysłowionym. Studium przypadku: Koszyce, Słowacja

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The present case study deals with the environmetric estimation of the sir quality in the urban and rural region of City of Kosice, Slovakia. The annual loads of total dust and 8 heavy metals were used as input data. Correlation, cluster, and principal components analysis were used to classify, model and interpret the data. It bas been found that a distinctive separation between the rural and urban sites is observed (cluster analysis), which indicated different dynamics of the pollution at both sites. Further, the correlation gave some hints about possible linkages between the chemical tracers but without clarifying the structure of the data sets. Using principal components analysis and regression on principal components, it was found that three latent factors determine the pollution impact - soil or mineral dust, industrial and traffic sources. It was proved that differences are present for the rural and the urban sites in the source apportioning of the total trace metal concentrations. It made possible to discuss the different pollution patterns at the rural and at the urban sites.

PL

Przedstawiono studium przypadku dotyczącego oceny środowiskowej jakości powietrza regionu koszyckiego, mającego charakter miejsko-wiejski. Danymi wejściowymi tej oceny były średnioroczne pomiary stężenia pyłu oraz 8 metali ciężkich. Do klasyfikacji, modelowania i interpretacji danych doświadczalnych zastosowano analizę: korelacji, klasterów oraz składników głównych. Za pomocą analizy klasterów stwierdzono wyraźne różnice między obszarem miejskim a wiejskim, wskazuje to na różnice w dynamice rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza w tych dwóch obszarach. Analiza korelacji wskazuje na istnienie zależności między badanymi wskaźnikami, ale nie objaśnia wyznaczonej struktury zbioru danych. Analiza składników głównych pokazuje, że 3 czynniki wpływają na obserwowany poziom zanieczyszczenia atmosfery: gleba (pył mineralny) oraz źródła przemysłowe i transport. Wyznaczono różnice w udziale tych 3 czynników na terenie miejskim oraz wiejskim.

Słowa kluczowe

EN

environmetrics; heavy metals; sir pollution; source apportioning

PL

enwironmetria; metale ciężkie; zanieczyszczenia atmosfery; podział na źródła

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 12, nr 7
• Strony: 727--737
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., 2 rys., 6 tab.

Twórcy

autor

Simeonova P.

• Institute of Solid State Physics, Bulgarian Academy of Sciences, 1784 Sofia, Tzafigradsko Chaussee Blvd. 72, Bulgaria

autor

Simeonov V.

• Chair of Analytical Chemistry, Faculty of Chemistry, Universiyy of Sofia "St. Kl. Okhridski", 1164 Sofia, J. Bourchier Blvd. 1, Bulgaria

autor

Lux L.

• Chair of Chemistry, Faculty of Metallurgy, Technical University of Kosice, Letna 9, 04200 Kosice, Slovakia

autor

Dakova I.

• Chair of Analytical Chemistry, Faculty of Chemistry, Universiyy of Sofia "St. Kl. Okhridski", 1164 Sofia, J. Bourchier Blvd. 1, Bulgaria

autor

Spanos T.

• Technological Educational Institution (TEI), St. Lucas, Kavala, Greece

• Institute of Solid Stale Physics, Bułgarian Academy of Sciences, 1784 Sofia, Tzarigradsko Chaussee Blvd. 72, Bulgaria.

Bibliografia

• [1] Einax J, W., Zwanziger H. W. and Geiss S.: Chemornetrics in Environmental Analysis, VCH, Weinheim, 1997.
• [2] Daisey J. M.: Multivariate Methods for Identifying Sources and Estimating their Contribution to the Ambient Aerosol, [in:] Atmospheric Aerosol Source, ACS Symposium Series 167, 2004.
• [3] Stanimirova I. and Simeonov V.: Chemom. Intel. Lab. Syst., 2005, 77, 115-121.
• [4] Simeonov V., Einax J., Tsakovski S., and Kraft J.: Centr. Europ. J. Chem., 2005, 3, 1-9.
• [5] Stanimirova I., Simeonova P., and Simeonov V.: Chem. Ecol. Eng., 2003, 10, 381-388.
• [6] Kasper A. and Puxbaum H.: Anal. Chim. Acta, 1994, 291, 297-304.
• [7] Florian K. and Plieśovska N.: Acta Chim. Hung.,1980, 103, 301-310.
• [8] Florian K., Galova M., Koller L., Krakovska E., Lux L., Matherny M., Nickel H. and Plieśovska N.,: Acta Chim. Hung .- Models in Chemistry, 1991, 129, 611-618.
• [9] Morandi, M., Daisey J., and Lioy P.: Atmos. Environ., 1987, 21, 1821-1831.
• [10] Malissa H. and Robinson J. W. Analysis of Airborne Particles by Physical Methods, CRC Press, Palm Beach, 1979.
• [11] Massart D. L. and Kaufman L.: The Interpretation of Analytical Chemical Data by the Use of Cluster Analysis, J. Wiley, New York, 1983.
• [12] Esbensen K. and Geladi P.: Chemomet. Intel. Lab. Syst., 1987, 2, 37-52.
• [13] Thurston G. and Spengler J.: Atmos. Environ., 1985, 19, 9-25.