Plant bioindicators in the environmental monitoring

Godzik, B.; Szarek-Łukaszewska, G.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Plant bioindicators in the environmental monitoring

Autorzy

Godzik B. , Szarek-Łukaszewska G.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Wskaźniki roślinne w monitoringu środowiska

Języki publikacji

Abstrakty

In addition to technical methods, biological methods are a1so used to determine the extent and volurne ofenvironmenta1 pollution. Of bio1ogica1 indicators, mosses and lichens are most often used for that purpose; higher p1ants are much rarer used. On the basis of investigations carried out in the Niepołomice Forest during the 1ast 30 years there are given examp1es of the use of these three groups of p1ants for monitoring the degree of pollution, mostly by heavy metals, in that area.

W badaniach stopnia zanieczyszczenia środowiska szeroko stosowanymi są, obok metod technicznych, metody biologiczne. Wśród wskaźników biologicznych do najczęściej stosowanych nalezą mchy i porosty, rzadziej używane są rośliny wyższe. Na podstawie badań prowadzonych w Puszczy Niepołomickiej w ciągu ostatnich 30 lat pokazano przykłady zastosowań tych trzech grup roślin do monitorowania stopnia zanieczyszczenia środowiska tego obszaru głównie metalami ciężkimi.

Słowa kluczowe

bioindicators environmenta1 monitoring mosses lichens vascular plants Niepołomice Forest

biowskaźnik monitoring środowiska mchy porosty rośliny naczyniowe Puszcza Niepołomicka

Wydawca

Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

Rocznik

2005

Tom

Vol. 12, nr 7

Strony

677--693

Opis fizyczny

Bibliogr. 50 poz., 10 rys., 2 tab.

Twórcy

autor

Godzik B.

godzik@ib-pan.karkow.pl

W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Department of Ecology, ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

autor

Szarek-Łukaszewska G.

W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Department of Ecology, ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

W. Szafer Institute of Botany, Po1ish Academy of Sciences, Department of Eco1ogy, ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków., godzik@ib-pan.krakow.pl

Bibliografia

[1] Kovacs K. (ed.): Biological indicators in environmental protection. Akademiai Kiado, Budapest 1992.
[2] Markert B. (ed.): Plants as biomonitors. Indicators for heavy metals in the terrestrial environment. VCH Verlagsgesselschaft mbH, Weinheim-New York-Basel-Cambridge 1993.
[3] Ruhling A. and Tyler G.: Water, Air and Soil Pollut., 1973, 2, 445-455.
[4] Ruhling A., Rasmussen L., Pilegaard K. Makinen A. and Steinnes E.: Nord, 1987, 21.
[5] Tyler G.: Proceedings of the Second International Clean Air Congress. Washington DC 1970.
[6] Tyler G.: Bot. J. Linnean Soc., 1990, 104, 231-253.
[7] Grodzińska K.: Water, Air and Soil Pollut., 1978, 9, 83-97.
[8] Grodzińska K., Szarek G. and Godzik B.: Water, Air and Soil Pollut., 1990, 49, 409-419.
[9] Grodzińska K., Szarek G., Godzik B., Braniewski S. and Chrzanowska E.: Mapping air pollution in Po-land by measuring heavy metal concentration in mosses, [in:] J. Solon, E. Roo-Zielińska, and A. Bytne-rowicz (eds.): Climate and atmospheric deposition studies in forest, Conference Papers 19, IGSO PAS. Warszawa 1994.
[10] Grodzińska K., Szarek-Łukaszewska G. and Godzik B.: Sci. Total Environ., 1999, 229, 41-51.
[11] Zechmeister H.: Monographien des Umweltbundesamtes, 1994, 42, 1-168.
[12] Markert B.A., Breure A.M. and Zehmeister H.G. (eds): Bioindicators/Biomonitors - principles, assessment, concepts. Elsevier Science B.V., Amsterdam 2003.
[13] Ruhling A. (ed.): Nord 1994, 9.
[14] Ruhling A. and Steinnes E. (eds.): Nord, 1998, 15.
[15] Grodzińska K. et al.: Ocena skażenia środowiska Polski metalami ciężkimi przy użyciu mchów jako biowskaźników, Bibl. Monit. Środow., Warszawa 1997.
[16] Skye E.: Lichens and air pollution. A study of cryptogamic epiphytes and environment in the Stockholm region. Almqvist and Wiksells Boktryckeri AB, Uppsala, Sweden 1968.
[17] Hawksworth D.L. and Rosę F.: Naturę, 1970, 227, 145-148.
[18] Rose C.I. and Hawksworth D.L.: Nature, 1981, 289, 289-292.
[19] Deruelle S.: Buli. Soc. Bot. France, 1992, 139, 99-109.
[20] Purvis O.W.: Lichens. Natural History Museum, London 2000.
[21] Garty J.: Crit. Rev. Plant Sci., 2001, 20, 309-371.
[22] Kiszka J.: Wpływ emisji miejskich i przemysłowych na florę porostów Krakowa i Puszczy Niepołomickiej, Prace Monograficzne WSP w Krakowie, 1977, 19, 5-132.
[23] Loppi S. and Bargagli R.: Water, Air Soil Pollut., 1996, 88, 177-187.
[24] Kiszka J.: Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej PAN, 1990, 18, 201-212.
[25] Puckett K.J.: Temporal variation ip lichen element levels, [in:] Brown D.H. (ed.), Lichen Physiology and Cell Biology. Plenum Press, New York 1985, pp. 211-225.
[26] Tyler G.: Water Air Soil Pollut., 1989, 47, 321-333.
[27] Folkeson L.: Water Air Soil Pollut., 1979, 11, 253-260.
[28] Garty J. and Ammann K.: Enyiron. Exper. Bot., 1987, 27, 127-138.
[29] Ernst W.: Schwermetallvegetation der Erde. Gustav Fischer Yerlag, Stuttgart 1974.
[30] Lolkema P. C., Doornhof M. and Ernst W. H. O.: Physiol. Plant., 1986, 67, 654-658.
[31] Godzik B.: Acta Soc. Bot. Poi., 1992, 61, 409-4l7.
[32] Grodziński W., Weiner J. and Maycock P.F. (eds.): Forest ecosystems in industrial regions. Ecological Studies 49, Springer Verlag, Berlin-Heidelberg-New York-Tokyo 1984.
[33] Weiner J., Fredro-Braniecki S., Reed S., Maclean A. and Strong M.: Environ. Pollut., 1997, 98, 381-388.
[34] Szarek-Łukaszewska G., Grodzińska K. and Braniewski S.: Environ. Monit. Assess, 2002, 79, 1231-237.
[35] Makomaska M.: Buli. Poi. Sci. Ser. Sci. Biol. Cl. II, 1978, 26(10), 679-685.
[36] Godzik B. and Szarek G.: Fragmenta Floristica et Geobotanica, 1993, 38(1), 199-208.
[37] Kiszka J.: Fragmenta Floristica et Geobotanica, 1964, 10, 527-564.
[38] Kiszka J.: Lichens, [in:] K. Grodzińska (ed.): Acidification of forest enyironment (Niepołomice Forest) caused by S02 emissions from steel mills. Final report on investigations from the period July l 1976 - June 30 1980. IB PASci. Cracow/Kraków 1980.
[39] Kiszka J. and Grodzińska K.: Biologia (Bratislava), 2004, 59, 25-37.
[40] GUS: Ochrona środowiska. Materiały i opracowania statystyczne. Warszawa 1992.
[41] Manecki A., Kłapyta Z., Schejbal-Chwastek M., Skowroński A. and Tarkowski M.: Prac. Mineral, 1981, 71, 1-58.
[42] Turzański K.P. and Wertz J. (eds): Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 1999 roku. Bibl. Monitor. Środow., Kraków 2000.
[43] Kiszka J. Acta Mycol., 1976, 12, 261-263.
[44] Kapusta P., Szarek-Łukaszewska G. and Kiszka J.: Lichenologist, 2004, 36(3&4), 249-260.
[45] Godzik B. and Szarek-Łukaszewska G.: Pol. Bot. Stud., 2005 (in press).
[46] Kabata-Pendias A. and Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa 1999.
[47] Szarek-Łukaszewska G.: Poi. J. Environ. Stud., 2003, 12, 239-244.
[48] Konstantinou M. and Babalonas D.: Plant. Syst. Evol., 1996, 203, 1-10.
[49] Boardman & Mcguire 1990.
[50] Antosiewicz D. M.: Acta Soc. Bot. Poi., 1992, 61, 281-299.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPG5-0007-0032