Persistent organic pollutants. A threat to the global environment and to human health

• Autorzy: Jensen A.A.

Warianty tytułu

PL

Długotrwałe zanieczyszczenia organiczne. Zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzkiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Persistent organic pollutants (POPs) ale lipophilic chemical substances that persist long in the environment and in living organisms, bioaccumulate and biomagnify through the food webs, and pose a risk of causing adverse effects to human health and the environment. Examples are: DDT, polychlorinated biphenyls (PCB), polychlorodibenzo-p-dioxins (PCDD), polybrominated diphenyl ethers (PBDE) and perfluorooctanesulfonates (PFOS) - all chemicals which commercial usage has lasted only about 50 years. This overview discuss the physical-chemical properties and criteria of POP s, examples and trends of both well-known and of newly discovered POPs and discuss case studies such as dioxin in the Baltic Sea area and POPs in human milk and tissues. With the evidence of long-range transport of these substances to regions, where they have never been used or produced, and the threats they pose to the environment of the whole globe, the international community has called for urgent glob al actions to reduce and eliminate releases of these chemicals. On May 23 2001 92 countries and the European Union signed the Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants. It has entered into force officially on May 17 2004, because now 50 states have ratified it. Website: www.pops.int.

PL

Długotrwałe zanieczyszczenia organiczne (POPs) to lipofilowe substancje chemiczne utrzymujące się długo w środowisku i żywych organizmach, bioakumulujące się w łańcuchach pokarmowych i stanowiące ryzyko niekorzystnych oddziaływań na ludzkie zdrowie i środowisko. Przykładami są tu: DOI, polichlorowane bifenyle (PCBs), polichlorodibenzo-p-dioksyny (PCDOs), polibromowane bifenyloetery (PBDE) oraz perfluorooktanosulfoniany (PFOS) - wszystkie chemikalia, których w obrocie handlowym były tylko około 50 lat. Tu przedstawiono krótki przegląd właściwości fizykochemicznych pars, podając przykłady ich występowania w środowisku zarówno tych dobrze znanych, jak i ostatnio poznanych pars, a także omówiono przykłady ich badań, np. dioksyny w akwenie Morza Bałtyckiego oraz pars w mleku kobiecym i tkankach ludzkich. Stwierdzono transportu tych substancji do odległych regionów, gdzie nie były one nigdy stosowane czy też produkowane, a więc stanowią one zagrożenie dla środowiska na całym świecie. Dlatego społeczność międzynarodowa wezwała do pilnych globalnych działań mających na celu wyeliminowanie uwalniania tych substancji do środowiska. Dnia 23 maja 2003 r. 92 kraje oraz Unia Europejska podpisały Sztokholmską Konwencję o Długotrwałych Zanieczyszczeniach Organicznych. Konwencja nabrała mocy prawnej 17 maja 2004 r., ponieważ ratyfikowało ją już 50 państw. Internet: www.pops.int.

Słowa kluczowe

EN

criteria for POPs; dioxins; PCBs; human milk; Baltic Sea

PL

definicja POPs; PCBs; mleko kobiece; Morze Bałtyckie

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 11, nr 10
• Strony: 1011--1021
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., rys.

Twórcy

autor

Jensen A.A.

• Force Technology, Lyngby, Hjortekervej 99, DK-2800 Kongens Lyngby, Denmark

Bibliografia

• [1] Jensen, A.A. and Slorach S.A. eds.: Chemical contaminants in human milk, Boca Raton 1991, FL, CRC Press Inc. 298 pp.
• [2] Norén K. and Meironyte D.; Certain organochlorin and organobromine contaminants in Swedish human milk in perspective of past 20-30 years. Chemosphere, 2000, 40, 1111-1123.
• [3] Jensen A.A,: Kortlégning at dioxinforurening samt kilder til dioxinforurening i Østersøen. Research Report No. 796. Copenhagen: Danish EPA, 2003. (and references herein) The report is freely available from: www.mst.dk.
• [4] Miles R.A., Foran J.A., Carpenler D.O. el al.: Global assessment of organic contaminants in farmed salmon. Science 2004, 303, 226-229.