Technika dziwerowania wczesnośredniowiecznych głowni mieczowych

Kucypera, P.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Technika dziwerowania wczesnośredniowiecznych głowni mieczowych

Autorzy

Kucypera P.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Mediaeval pattern-welding technique of forging a swords blades

Konferencja

Seminarium Instytutu Mechaniki Precyzyjnej. Technologie obróbki cieplnej podwyższające trwałość narzędzi (21.10.2009 ; Kraków, Polska)

Języki publikacji

Abstrakty

Głownie mieczów wczesnośredniowiecznych konstruowano zwykle zgrzewając i skuwając ze sobą kilka elementów wykonanych ze stopów żelaza o różnym składzie chemicznym. Rozwinięciem stosowania tych technik kompozytowych było dziwerowanie, w którym właściwe dla tego procesu obrabianie materiału pozwalało m.in. na uzyskanie na powierzchni wyrobu wzoru o wysokich walorach estetycznych, uwidacznianego po finalnym wytrawieniu produktu w słabym kwasie organicznym. W pełni rozwinięty dziwer pojawia się w I-III w., a szczyt popularności i skomplikowania osiąga w wiekach VI-VII. Późniejsze głownie dziwerowane posiadały często jedynie cienkie wzorzyste taśmy umieszczone po obu stronach homogenicznego rdzenia, a w przeciągu IX-XI wieku zastosowanie omawianej techniki ograniczono jedynie do wykonywania inkrustacji. Chociaż dziwerowanie nadal znajdowało zastosowanie przy wykonywaniu innych broni białych, w trakcie XI w. zostało całkowicie wycofane z produkcji mieczowniczej.

Swords of the Viking Age, usually have been formed by forging together a number of rod/strip elements that composed the blade. Pattern-welding technique of sword blades was developed in the early Middle Ages and sword smiths treated piled structure, and i.a. produced a striking decorative effect, visible on the weapon's surface after etching and polishing. Fully developed pattern-welding occurred from 2nd-3rd century, reaching its peak of complexity and popularity in the 6th and 7th centuries. Late pattern-welded blades may have thin decorative strips welded to a homogeneous core. Between 9th - 11th century the technique's use was limited to inlaying, though it had recurred in different edged weapons of various cultures in that period. The article emphasizes on the use of pattern-welding technique in the process of forging a sword blade in early mediaeval Europe.

Słowa kluczowe

stal damasceńska dziwerowanie głownia miecza

damascus steel pattern-welding swords

Wydawca

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Mechaniki Precyzyjnej

Czasopismo

Inżynieria Powierzchni

Rocznik

2009

Tom

Nr 3

Strony

44--49

Opis fizyczny

Bibliogr. 36 poz., rys.

Twórcy

autor

Kucypera P.

Uniwersytet im. M. Kopernika, Toruń

Bibliografia

[1] Al-Beruni: The book most comprehensive in knowledge on precious stones, ed. H. M. Said, Islamabad 1989.
[2] Anstee J. W., Biek L.: A Study in Pattern-Welding, "Medieval Archaeology", 5; 1961, s. 71-93.
[3] Bachmann H. G.: The Identification of Slags from Archaeological Sites, London, 1982.
[4] Bartlett W. H.: A contribution to the history of the heat treatment of steel, "Journal of Arms and Armour Society", 89, 6th. ser., 1969, s. 217-238.
[5] Becker W.: Damaszener Schwerter vom Lübecker Ring. Der fränkische Friedhof am Uni-Campus Lübecker Ring, Schwerter als Waffen und Grabbeigaben, Damaszener Schmiedetechnik. „Soester Beiträge zur Geschichte von Naturwissenschaft und Technik", H. 8, 2000, s. 67-74.
[6] Beowulf: A Dual-Language Edition, ed. H. D. Chikering (jr.), New York 2006.
[7] Biborski M., Kaczanowski P., Kędzierski Z., Stępiński J.: Wyniki badań metaloznawczych dwóch mieczy rzymskich ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, „Wiadomości Archeologiczne", T. XLVII, z. 1, 1982, s. 15-23.
[8] Clouet J.: Instruction sur la fabrication de lames figurees ou des lames dites damas, "Journal de Mines", an. 12, 1803.
[9] Davidson H. E.: The sword in anglo-saxon England, Woodbridge 1998.
[10] France-Lannord A.: La fabrication des epees damassees aux epoques merovingienne et carolingienne, Pays gaumais X, nos. 1-3,1949.
[11] Hermann H. R.: Versuche über Damaszener Stahl, „Chemische Annalen" (Crell's), Bd. 1, 1802.
[12] Hoyland R.G., Gilmour B.: Medieval islamic swords and swordmaking, Oxford 2006.
[13] Hrisoulas J.: The pattern-welded blade, Colorado 1994.
[14] Jones L.A.: The serpent in the sword: patternwelding in early medieval swords, Park Lane Arms Fair Catalogue 4, 1997, s. 7-11.
[15] Jones L.A.: Blade construction and pattern-welding [w:] The Swords of the Viking Age, I. Pierce, Woodbridge 2002, s. 145-151.
[16] Kirpičnikov A. N.: Novoobnaružennye klejma vannesrednevekovyh mečej, "Fasciculi Archaeologiae Historicae", fasc. V, 1992, s. 62-81.
[17] Kolčin B. A.: Oružejnoe delo drewnej Rusi [w:] Problemy sovetskoj arheologii, red. V. V. Kropotkin, G. N. Matûšin, B. G. Peters, Moskva 1978, s. 188-196.
[18] Kucypera P.: Problem zaniku stosowania technologii dziwerowania w produkcji średniowiecznych głowni mieczowych, w druku.
[19] La Salvia V.: Archaeometallurgy of lombard sword, Firenze 1998.
[20] Liestøl A.: Blodrefill og mal, Viking XV, 1951, s. 71-98.
[21] Notis M.R.: The history of the metallographic study of the Japanese sword, "Material Characterization" 45, 2000, s. 253-258.
[22] Oakeshott E.: Sword in hand. A brief survey to the knightly sword, Minneapolis 2000.
[23] Perret J.J.: L'art du coutelier, Paris 1771, tłum. B. Levine,http://damascus.free.fr/f_damas/ f_hist/perret.htm.
[24] Piaskowski J.: O stali damasceńskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 1974.
[25] Pleiner R.: The celtic sword, Oxford 1993.
[26] Pollington S.: The english warrior: From earliest times to 1066, Norfolk 1996.
[27] Salin E.: La civilisation Merovingienne d'apres les sepultures, les textes et le laboratoire, Pt. 3 - Les Techniques, Paris 1957.
[28] Srinivasan S., Ranganathan S.: India's legendary `Wootz' steel: An advanced material of the ancient world, Bangalore 2004.
[29] The life and death of cormac the skald, ed. W. G. Collingwood, J. Stefansson, Rockville 2004.
[30] Tylecote R. F.: Metallurgy in archaeology. A Prehistory of metallurgy in the British Isles, London 1962.
[31] Tylecote R.F., Gilmour B.J.J.: The metallography of early ferrous edge tools and edged weapons, Oxford 1986.
[32] Underwood R.: Anglo-Saxon weapons and warfare, London 1999.
[33] Williams A.R.: Crucible steel in medieval swords [w:] Metals and Mines, red. S. La Niece, D. Hook, P. Craddock, London 2007, s. 233-241.
[34] Ypey J.: Einige wikinegerzeitliche Schwerter aus den Niederlanden, Offa 41, s. 213-225.
[35] Zeki Validi A.: Die Schwerter der Germanen, nach arabischen Berichten des 9. - 11. Jahrhunderts, „Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft", B. 90, H.1, 1936, s. 19-37.
[36] Żygulski Z. (jun.): Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1982.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPG4-0050-0007