Dynamics of phosphorus concentrations in the waters of recreated reservoirs in rural areas

• Autorzy: Sobczyńska-Wójcik K. , Skwierawski A.

Warianty tytułu

PL

Dynamika zmiany stężenia fosforu w wodach zbiorników odtworzonych na obszarach wiejskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this work is to present seasonal changes of phosphorus concentration values in the waters of renaturised reservoirs and in the same time to attempt at finding what is the trophic condition of the waters of the reservoirs after 25 years since their restoration. The researched reservoirs are located in the vicinity of Sętal in the commune of Dywity, situated in the centre of the Olsztyn Lakeland. The research covered three smali drainless basins marked with numbers 442, 443, 444, whose depth does not exceed 2.5 m, located in catchments of various sizes and ways of exploitation. Water samples for laboratory analyses were collected once a month in the years 2005-2006 and analyzed for general phosphorus (after mineralization) and P-PO4 using colorimetry with ammonium molybdate and tin chloride(II) as a reductor. Research conducted in the renaturised bodies of water indicated that they had developed as strongly eutrophied (polytrophic) ones. Their state of eutrophication resulted from high phosphorus concentrations (on average 0.268 mgP - dm-3). The highest concentration was noted in the reservoir no. 443, which was 0.342 mgP o drr-3, which could be a result of the character of its catchment area. Of all researched objects, only the catchment of this one contains farm buildings. An important factor is that the catchment area of this reservoir is the largest (with agricultural lands constituting 60 %), which increases the potential risk of the flow of biogenic substances into the waters. The phosphorus concentration in the analyzed research period in the waters of all reservoirs according to the Nurenberg's criteria (1996) indicates their polytrophic character. The condition of the researched small lakes, functioning independently in agricultural catchments, 25 years after their restoration can be evaluated as unfavourable. It results from the way of exploiting the surrounding areas and their polymictic limnological type connected with their morphometrics.

PL

W niniejszej pracy przedstawiono sezonowe zmiany wartości stężenia fosforu w wodach zrenaturyzowanych zbiorników wodnych, a tym samym próbę uzyskania odpowiedzi, jaki jest aktualny stan troficzny wód zbiorników wodnych po 25 latach od ich odtworzenia. Badane zbiorniki znajdują się w sąsiedztwie miejscowości Sętal w gminie Dywity, usytuowanej w centralnej części Pojezierza Olsztyńskiego. Badaniami objęto 3 małe, bezodpływowe zbiorniki wodne oznaczone numerami 442, 443, 444, których głębokość nie przekracza 2,5 m, położone na terenie zlewni o różnym sposobie użytkowania i powierzchni. Próbki wody do analiz laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu w latach 2005 -2006 i oznaczano w nich Pog (po mineralizacji) i P-PO4 kolorymetrycznie z molibdenianem amonu i chlorkiem cyny(II) jako reduktorem. Przeprowadzone badania wykazały, że wykształciły się one jako zbiorniki silnie zeutrofizowane (politroficzne). Ich stan przeżyźnienia wynikał z dużych stężeń fosforu (średnio 0,268 mgP o dm 3). Największe stężenie odnotowano w zbiorniku 443 wynoszące 0,342 mgP - dm3, co może być spowodowane charakterem jego zlewni. Wśród badanych obiektów jedynie w zlewni tego zbiornika występują zabudowania gospodarcze. Ważnym aspektem jest fakt, że powierzchnia zlewni tego zbiornika jest największa (gdzie udział gruntów rolnych wynosi 60 %), co zwiększa potencjalne zagrożenie spływów biogenów do wód. Stężenie fosforu w analizowanym okresie badawczym w wodach wszystkich akwenów wskazuje wg kryteriów Nurnberga (1996) na ich politroficzny charakter. Stan badanych niewielkich jezior, funkcjonujących samoistnie w zlewniach rolniczych, po 25 latach po ich odtworzeniu można zatem ocenić jako niekorzystny. Wynika to ze sposobu użytkowania terenów otaczających i polimiktycznego typu limnologicznego związanego z ich morfometrią.

Słowa kluczowe

EN

restored reservoirs; phosphorus concentration; eutrophication; polytrophy

PL

zbiorniki odtworzone; stężenia fosforu; eutrofizacja; politrofia

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 14, nr 12
• Strony: 1261--1270
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sobczyńska-Wójcik K.

autor

Skwierawski A.

• University of Warmia and Mazuria in Olsztyn, Department of Land Reclamation and Environmental Management, 10-957 Olsztyn, pl. Łódzki 2, tel. [phone],

Bibliografia

• [1] Szoszkiewicz K., Staniszewski R. and Neuman-Zabłocki L.: Wybrane zagrożenia wód jezior Luboszek, Lubosz Wielki i Pniewskie. Rocz. Akad. Roln. Poznań, CCXCII, Melior. Inż. Środ., 1997, 18, 121-129.
• [2] Jędryka E. and Kamińska A.: Możliwości renaturyzacji zmeliorowanych dolin rzecznych wyłączonych z produkcji rolnej na przykładzie obiektów Rudnia, Małynka, Tyniewicze. Inż. Ekol., Kształtowanie i Ochrona Środowiska, PTIE, Warszawa 2005, 15, 53-54.
• [3] Koc J., Glińska-Lewczuk K., Nowicki Z. and Sidoruk M.: Koncepcja renaturyzacji jeziora Ardung - problemy środowiskowe. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 2005, (506), 227-237.
• [4] Pawlaczyk P., Wołejko L., Jarmaczek A. and Stańko R.: Poradnik ochrony mokradeł. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin 2002, 272 s.
• [5] Molenda T. and Nitkiewicz A.: Stan i antropogeniczne zmiany jakości wybranych antropogenicznych zbiorników wodnych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Inż. Ekol., 2005, 12, 53-54.
• [6] Murat-Błażejewska S., Kanclerz J. and Sojka M.: Zmienność stanów wód gruntowych i powierzchniowych w zlewni rzeki Malej Wełny w latach hydrologicznych 2000-2004. Inż. Ekol., 2005, 12, 55-56.
• [7] Stachowicz K.: Migracja wodna składników pokarmowych ze zlewni rolniczych. Człowiek i Środowisko, 1995, 19(1), 125-141.
• [8] Lewicka D. and Tomkiewicz R.: Gmina Dywity. Teraźniejszość i przeszłość. Wyd. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Świebodzin 1994, 84 pp.
• [9] Hermanowicz W., Dojlido J., Dożańska W., Koziorowski B. and Zerbe J.: Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Arkady, Warszawa 1999, 556 pp.
• [10] Skwierawski A. and Szperek U.: Wpływ rolnictwa na jakość wody w małych zbiornikach wodnych Pojezierza Olsztyńskiego. Fragm. Agronom., 2002, 19(2), 236-244.
• [11] Bajkiewicz-Grabowska E.: Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Geogr. i Stud. Regionalnych, Warszawa 2002, 274 pp.
• [12] Kajak Z.: Hydrobiologia:Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001, 335 pp.
• [13] Nurnberg G.K.: Trophic stale of clear and colored, soft- and hard-water lakes with special consideration of nutrients, anoxia, phytoplankton and fish. Lakes and Reservoir Manage., 1996, 12, 432-447.