Translokacja cezu-137 w środowisku

• Autorzy: Dołhańczuk-Śródka A. , Wacławek M.

Warianty tytułu

EN

Cesium-137 translocation in environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po wybuchu reaktora atomowego w Czarnobylu pojawiło się wiele publikacji na temat zanieczyszczenia środowiska radionuklidami. W tej pracy przedstawiono wybrane publikacje dotyczące przemieszczania się cezu-137 w glebie leśnej oraz z gleby do rośliny, a także opisano mechanizmy tych procesów.

EN

After the atomic energy reactor blow up in Chernobyl a number of publications on the natural environment contamination by radionuclids have been published. In this paper the cesium-137 relocation in soil and transport from soil to plants were described The selected publications concerning radiocesium migration in forest soil, cesium-137 binding in soil and the isotope translocation to plants were reviewed and discussed.

Słowa kluczowe

PL

cez-137; radionuklidy; translokacja pierwiastków (litowców) w glebie; izotopy

EN

cesium-137; radionuclids; translocation of elements in soil; isotopes

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 14, nr S2
• Strony: 147--168
• Opis fizyczny: Bibliogr. 133 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dołhańczuk-Śródka A.

autor

Wacławek M.

• Zakład Badań Fizykochemicznych, Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej, Uniwersytet Opolski, ul. kard. B. Kominka 4, 45-032 Opole, tel. [phone],

Bibliografia

• [1] Nimis P.L: Radiocesim in plants forest ecosystems. Stud. Geobot., 1996, 15, 3-49.
• [2] Jagielak J., Biemacka M., Grabowski D. i Henschke Zmiany sytuacji radiologicznej środowiska Polski w okresie 10 lat po awarii w Czarnobylu. PIOŚ, Warszawa 1996.
• [3] Gudiksen P.H., Harvey TF. i Lange R: Chrnobyl once term, atmospheric dispersion and dose estimation. Health Phys., 1989, 57(5), 697-706.
• [4] Persson CH., Rohde H. i DE Geer LE.: The Chernobyl accident - A metrological analysis of how radionuclides reached and were deposited in Sweden. Ambio, 1987, 16(1), 20-31.
• [5] Ward G.M., Keszthelyi Z., Kanyar B., Kralovanszkyi V.P. i Jonson J.E.: Transfer of 137Cs to milk and meat in Hungary from Chernobyl fallout with comparisons of worldwide fallout in the 1969s. Health Phys., 1989, 57(4),587-592.
• [6] Grabowski D. i Kurowski K.: Skażenia promieniotwórcze środowiska i żywności w Polsce. Raport CLOR nr 121/D, Warszawa, 1990.
• [7] Knatko V.A., Skomorokhov AG., Asimova V.D., Strakh LI., Bogdanov AP. i Mironov V.P.: Characteristics of 9OSr, 137Cs and 239.240Pu migration in undisturbed soils of Southern Belarus after the Chernobyl accident. J. Environ. Radioact., 1996,30,185-196.
• [8] Schuller P., Sepulveda A., Trumper R.E. i Castillo A.: Application of thr 137Cs technique to quantify soil redistribution rates in paleohumults from Central-South Chile. Acta Geolog. Hisp., 2000, 35, 285-290.
• [9] Lavi N., Golob G. i Alfassi Z.B.: Monitoring and surveillance of radio-cesium in cultivated soils and foodstuff samples in Israel 18 years after the Chernobyl disaster. Radiation Measur., 2006,41,78-83.
• [10] Takenaka Ch., Onda Y. i Hamajima Y.: Distribution of cesium-137 in Japanese forest soils: Correlation with the contents- of organic carbon. Sci. Total Environ., 1998,222,193-199.
• [11] Hamarneh L, Wreikat A. i Toukan K: Radioactivity concentrations of 40K, 134Cs, 137Cs, 90Sr, 241Am, 23Ppu and 239+240Pu in Jordanian soil samples. J. Environ. Radioact., 2003, 67, 53-67.
• [12] Blagoeva R. i Zikovsky.: Geographic and vertical distribution of Cs-J37 in soil in Canada. J. Environ. Radioact., 1995,27,269-274.
• [13] Gaso M., Segovia N., Herrera T., Perez-Silva E., Cervantes M., Quintero E., Palacios J. i Acosta E.: Radiocesium accumulation in edible wild mushrooms from coniferous forest around the Nuclear Centre of Mexico. Sci. Total Environ., 1998,223,119-129.
• [14] Schimmack W., Flessa H. i Bunzl K: Vertical Migration of Chernobyl - Derived Radiocesium in Bavarian Grassland Soils. Naturwissenschaften, 1997, 84, 204-207.
• [15] Jagielak J., Biernacka M.., Henschke J. i Sosińska A: Radiologiczny atlas Polski 1997. PIOŚ/CLOR, Bibl. Monitor. Środ., Warszawa 1998.
• [16] Strand P., Brown 1.E., Drozhko E., Mokrov Yu., Salbu B., Oughton D., Christensen G.C. i Amundsen L: Biogeochemical behaviour of 137Cs and 90Sr in the artificial reservoirs of Mayak PA, Russia. Sci. Total Environ., 1999,241, 107-116.
• [17] Bikit I., Slivka J., Conkic Lj., Krmar M., Veskovic M., Zikic-Todorovic N., Varga E., Ćurcić S. i Mrdja D.: Radioactivity of the soil in Vojvodina (northern province of Serbia and Montenegro. J. Environ. Radioact., 2005, 78, 11-19.
• [18] Riesen T., Zimmermann S. i Blaser P.: Spatial distribution of 137Cs in forest soils of Switzerland. Water, Air, Soil Pollut., 1999,114,277-285.
• [19] Melin J., Wallberg L. i Suomela J.: Distribution and retention of cesium and strontium in Swedish boreal forest ecosystems. Sci. Total Environ., 1994, 157, 93-105.
• [20] Giovani C., Nimis P.L., Bolognini G., Padovani R. i Usco A.: Bryophytes as indicators of radiocesium deposition in northeastern Italy. Sci. Total Environ., 1994, 157, 35-43.
• [21] Nimis P.L.: Air quality indicator and indices. The use of plants as bioindicators and biomonitors of air pollution. Proceedings, Workshop on Indicator and Indices, JRC Ispra. EUR 13060 EN, 93, 1990.
• [22] Nimis P.L., Giovani C. i Padavani P.: La contaminazione da Cs-137nei macromiceti del Friuli-Venezia Gilia nel 1986. Stud. Geobot., 1986,6,3-121.
• [23] Nimis P.L. i Cebulez E.: I macromiceti quali indicatori di contaminazion da cesio radioattivo nel friulli-Venezia Giulia. Inform. Bot.ltal., 1989,21(1-3),181-188.
• [24] Haselwandtner K, Berreck M. i Brunner P.: Fungi as bioindicators of radiocaesium contamination: pre- and post-Chernobyl activities. Trans. Brit. Mycol. Soc., 1988, 90(2), 171-174.
• [25] Mietelski J.W., Krasinska M., Kubica B., Kozak K i Macharski P.: Radioactive contamination of Polish mushrooms. Sci. Total Environ., 1994,154,217"226.
• [26] Mietelski J.: Skażenia promieniotwórcze grzybów. Post. Tech. Jądr., 1995,38(3), 16-30.
• [27] Chibowski S. i Reszka M.: Investigation of Lublin town environment contamination by radionucledes and heavy metals with application of Parmeliaceae lichens. Radioanal. Nucl. Chem., 2000, 247(2), 443-446.
• [28] Kłos A., Rajfur M., Wacławek M. i Wacławek W.: Lichens application for assessing environmental pollution with radionuclides. Chem. Inż. Ekol., 2004, 11(12), 1323-1332.
• [29] Sawidis T. i Heinrich G.: 137Cs monitoring using lichens and mosses from northern Greece. Can. J. Botany, 1992, 70, 140-144.
• [30] Sawidis T., Heinrich G. i Chettri M.K: Cesium-137 monitoring using mosses from Macedonia, N. Greece. Water, Air, Soil Pollut., 1999, 110, 171-179.
• [31] Giovani C., Nimis P.L., Bolognini G., Padovani R. i Usco A.: Bryophytes as indicators of radiocesium deposition in northeastern Italy. Sci. Total Environ., 1994, 157, 35-43.
• [32] Giullitte O., Kirchmann R, Elder V. i Hurtgen E.: Radionuclides fallout on lichens and mosses and their leaching by rain in a forest ecosystem. Elsevier, London, New York 1990, 110-117.
• [33] Pietrzak-Flis Z.: Obieg cezu promieniotwórczego w środowisku leśnym. Materiały konferencyjne XVI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl - 10 lat później: skażenia środowiska i żywności. Zakopane, 14-18.10.1996, 150-166.
• [34] Mietelski J.: Skażenie gamma - i alfa - promieniotwórcze ściółek leśnych w Polsce. Post. Tech. Jądr., 1994,37(3), 15-33.
• [35] Grabowski D., Kurowski W., Muszyński W., Rubel B. i Smagała G.: Skażenia promieniotwórcze wybranych komponentów środowiska i produktów żywnościowych w latach 1986-2005. Materiały konferen cyjne XXI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl- 20 lat później: skażenia środowiska i żywności, skutki zdrowotne. Energetyka jądrowa w Polsce: za i przeciw. Zakopane, 9-13.10.2006, 113-124.
• [36] Grabowski D.: Zagrożenia radiologiczne człowieka i środowiska w Polsce. Arch. Ochr. Środow., 1985, (1-2), 167-175.
• [37] Absalom J.P., Young S.D., Crout N.M., Nisbet A.F., Woodman RF., Smolders E. i Gillett A.G.: Predicting soil to plant transfer of radiocesium using soil characteristics. Environ. Sci. Technol.. 1999, 33, 1218-1223.
• [38] Pachocki K.: Dziesięć lat po Czarnobylu. Materiały konferencyjne XVI Szkoły Jesiennej. Czarnobyl - 10 lat później: skażenia środowiska i żywności. Zakopane, 14-18.10.1996, 11-19.
• [39] Tikhomirov F.A. i Shcheglov AJ.: Main investigation results in the forest radioecology in the Kyshtym and Chernobyl accident zone.". Sci. Total Environ., 1994,157,45-57.
• [40] Kownacka L.: Tramport w atmosferze substancji promieniotwórczych z Czarnobyla nad obszarem Polski i Europy. Materiały konferencyjne XVI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl - 10 lat później: skażenia środowiska i żywności. Zakopane, 14-18.10.1996,24-59.
• [41] Rekomendacja Komisji Europejskiej z dnia 8 czerwca 2000 roku w sprawie monitoringu skażeń promieniotwórczych.
• [42] Rozporządzenie Rady Ministrów RP z dn. 17 grudnia 2002 roku (DzU Nr 233, poz. 2030).
• [43] Komunikat 12.5.96: Skażenie gleb w gminach woj. opolskiego. WIOŚ, Opole, II.411.K.S.96.
• [44] Grabowski D., Józefowicz E. i Liniecki J.: Awaria czarnobylska - skutki zdrowotne w Polsce. PTN, Warszawa 1999.
• [45] Krajewski P.: Awaria w Czarnobylu w świetle badań naukowych. Skażenia atmosfery, hydrosfery i geosfery w Polsce i ich konsekwencje. Post. Tech. Jądr., 1994, 37(1), 21-29.
• [46] Biemacka M. i Isajenko K.: Radiologiczna mapa Polski w latach 1988-2005. Materiały konferencyjne XXI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl - 20 lat później: skażenia środowiska i żywności, skutki zdrowotne. Energetyka jądrowa w Polsce: za i przeciw. Zakopane, 9-13.10.2006, 95-111.
• [47] Grabowski D., Kurowski W., Muszyński W., Rubel B. i Smagała G.: Skażenia promieniotwórcze w wybranych komponentach środowiska i produktach żywności w latach 1986-2005. Materiały konferencyjne XXI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl - 20 lat później: skażenia środowiska i żywności, skutki zdrowotne. Energetyka jądrowa w Polsce: za i przeciw. Zakopane, 9-13.10.2006,113-124.
• [48] Mietelski J., Broda R i Sieniawski J.: Long-lived isotopes in the Chernobyl radioactive cloud at Cracow.J. Radioanal. Nucl. Chem. Lett., 1988, 127(5), 367-378.
• [49] Mietelski J., Jasińska M., Kozak K., Barszcz J. i Greszta J.: Dynamika zmian skażeń promieniotwórczych izotopów cezu w wybranych elementach ekosystemów leśnych Karpat i Sudetów. Sylwan, 1996,6,23-37.
• [50] Mietelski J.: Skażenia promieniotwórcze grzybów. Post. Tech. Jądr., 1995,38(3),16-30.
• [51] Isajenko K. i Biernacka M.: Radioaktywność przyziemnej warstwy powietrza atmosferycznego w Polsce w latach 1986-2005. Materiały konferencyjne XXI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl - 20 lat później: skażenia środowiska i żywności, skutki zdrowotne. Energetyka jądrowa w Polsce: za i przeciw. Zakopane, 9-13.10.2006, 79-93.
• [52] Beli M., Sansone U. i Menegon S.: Behaviour of radiocaesium in a forest in the easter Italian Alps. Sci. Total Environ., 1994,157,257-260.
• [53] Squire H.M. i Middleton L.J.: Behaviour of Cs-137 in soils and pastures: a long-term experiment. Radiat. Bot., 1966, 6, 413-423.
• [54] Schuller P., Handl J. i Trumper RE.: Dependence of the 137Cs soil-to-plant transfer factor on soil parameters. Health Phys., 1988, 5, 3-15.
• [55] Pietrzak-Flis Z.: Obieg cezu promieniotwórczego w środowisku leśnym. Materiały konferencyjne XVI Szkoły Jesiennej, Czarnobyl - 10 lat później: skażenia środowiska i żywności. Zakopane, 14-18.10.1996, 150-166.
• [56] Dolhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Wacławek M. i Wacławek W.: Research of radiocaesium activity in the Opole Anomaly area and in the Czech Republic. Environ. Eng. Sci., 2006, 23(4), 642-649.
• [57] Dolhańczuk-Śródka A., Majcherczyk T., Ziembik Z., Smuda M. i Waclawek M.: Spatial 137 Cs distribution in forest soil. Nukleonika, 2006, 51(Suppl. 2), 69-79.
• [58] Dolhm1czuk-Śrooka A., Ziembik Z., Majcherczyk T., Smuda M., Wacławek M. i Wacławek W.: Czynniki wpływające na pionową i poziomą translokację 137Cs w środowisku leśnym [w:] Czarnobyl- 20 lat później: skażenia środowiska i żywności, skutki zdrowotne. Energetyka jądrowa w Polsce: za i przeciw, (red.) K. Pachocki, Polskie Towarzystwo Badań Radiacyjnych, Zakopane 2006, 427-435.
• [59] Majle T., Pachocki K, Cieśla W., Malczyk P. i Kędzia W.: Skażenia powierzchniowej warstwy gleby 137 Cs i 134Cs. Materiały z X Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. Warszawa. 6-7 kwietnia 1995, 104.
• [60] Pietrzak-Flis Z., Radwan I. i Rosiak L: Migracja cezu promieniotwórczego IV środowisku leśnym. Materiały z X Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. Warszawa, 6-7 kwietnia 1995, 108-109.
• [61] Rosen K, Obom. i Uinsjti H.: Migration of radiocaesium in Swedish soil profiles after the Chernobyl accident, 1987-1995. Proc. 11th Congress of the Nordisk, Reykjavik, 26-29 August 1996,11-12.
• [62] Lindner G., Drissner J., Herrmann T., Hund M., Zech W., Zibold G. i Zimmerer R.: Seasonal and regional variations in the transfer of cesium radionuclides from soil to roe deer and plants in a prealpine forest. Sci. Total Environ., 1994, 157, 189-196.
• [63] Amalds O., Cutshall N. i Nielsen G.: Cesium-137 in Montana soils. Health Phys., 1989, 57(6), 955-958.
• [64] Baeza A, Paniagua J.M., Rufo M., Barandica J. i Sterling A.: Dynamics of 90Sr and 137Cs in a soil-plant system of a mediterranean acosystem. Radiochim. Acta, 1999, 85, 137-141.
• [65] Arapis G.D. i Karandinos D.: Migration of 137Cs in the soil of sloping semi-natural ecosystems in Northern Greece.J. Environ. Radioact., 2004, 77, 133-142.
• [66] Huh C.A. i Su C.c.: Distribution of fallout radionuclides (7Be, 137Cs, 210Pb and 239.240Pu) in soils of Taiwan. J. Environ. Radioact., 2004, 77, 87-100.
• [67] Schimmack W., Aessa H. i Bunzl K.: Vertical Migration of Chernobyl- Derived Radiocesium in Bavarian Grassland Soils. Naturwissenschaften, 1997, 84, 204-207.
• [68] Sigurgeirsson M.A., Amalds O., Palsson S.E., Howard B.J. i Gudnason K: Radiocaesium fallout behavior in volcanic soils in Iceland. J. Environ. Radioact., 2005, 79, 39-53.
• [69] Rogowski A. i Tamura T.: Erosional behavior of cesium-137. Health Phys., 1970, 18, 446-477.
• [70] Cremers A., EIsen A., De Preter P. i Maes A.: Quantitative analysis of radiocaesium retention in soils. Nature, 1988, 335, 247-249.
• [71] Block J. i Pimpl M.: Cycling of radiocesium in two forest ecosystems in the state of Rhineland-Palatinate. Elsevier London, New York 1990, 450-458.
• [72] Bunzl K i Schimmack W.: Effect of the microbial biomass reduction by gamma-irradiation on the sorption of Cs-I37, Sr-85, Ce-I39, Co-59, Cd-109, Zm-65, Ru-103, Tc-103 and I-131 by soil. Radiat. Environ. Biophys., 1989, 27, 165-176.
• [73] Zbytniewski R., Kowalkowski T. i Buszewski B.: Zastosowanie metod chemometryczych w badaniu oddziaływań jonów metali w środowisku glebowym [w:] Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoringu środowiskowym, (red.) J. Namieśnik, W. Chrzanowski i P. Szpinek. CDAM, Gdallsk 2003.
• [74] Rumynin V.G., Konosavsky P.K i Hoehn E.: Experimental and modeling study of adsorption-desoption processes with application to a deep-well injection radioactive disposal site. J. Contam. Hydro., 2005, 76(1-2), 19-46.
• [75] Rajec P. i Shaw G.: Sorption of radiocesium on soils in the presence of electrolytes. J. Radioanal. Nucl. Chem., 1994, 183(1), 147-157.
• [76] Jamsangtong J., Parkpian P., Delaune R.D. i Jugsujinda A.: Retemion of 137cesium in acid sulphate soils of South Central Thailand. Chem. Ecol., 2004, 20(4),241-256.
• [77] Niesiobędzka K: Specjacja radionuklidu 137Cs w glebach. Chem. Inż. Ekol., 2000, 7(3), 237-2.47.
• [78] Krajewski P. i Rosiak L: przechodzenie 137Cs do roślin w zależności od wielkości potencjału wychwytu w różnych typach gleb w Polsce. Post. Tech. Jądr., 2001, 44(3), 38-50.
• [79] Niesiobędzka K i Szperliński Z.: Wpływ właściwości gleb na migrację radionuklidu 137Cs w ekosystemie gleba-szata roślinna. Post. Tech. Jądr., 1998,41(2),9-16.
• [80] Pietrzak-Flis Z. i Mandecka M.: przechodzenie cezu promieniotwórczego do grzybów w ekosystemie leśnym. Materiały IX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. Kraków, 2-3 kwietnia 1992, 56.
• [81] Pietrzak-Flis Z., Krajewski P., Krajewska G. i Sunderland N.R.: Transfer of radiocesium from uncultivared soils to grass after the Chernobyl accident. Sci. Total Environ., 1994, (141),147-153.
• [82] Kłos A., Rajfur M., Wacławek M. i Wacławek W: Application of Lichen for Determination of Precipitation pH by the' Exposure, a chapter in monography: Environmental Engineering, Pawłowski L, Dudzińska M.R. and Pawlowski A. (eds.). Taylor & Francis, London 2007, 507-513.
• [83] Nimis P.L.: Air quality indicator and indices. The use of plants as bioindicators and biomonitors of air pollution. Proc., Workshop on Indicator and Indices, JRC Ispra. EUR 13060 EN, 93, 1990.
• [84] Nimis P.L, Giovani C. i Padavani P.: La contaminazione da Cs-137 nei macromiceti dei Friulli-Venezia Gilia nel 1986. Stud. Geobot., 1986,6,3-121.
• [85] Nimis P.L i Cebulez E.: I macromiceti quali indicatori di contaminazion da cesjo radioattivo nel friulli-Venezia Giulia. Inform. Bot. Ital., 1989, 21(1-3),181-188.
• [86] Haselwandtner K, Berreck M. i Brunner P.: Fungi as bioindicators of radiocaesium contamillation: pre- and post- Chernobyl activities. Trans. Brit. Mycol. Soc., 1988, 90(2), 171-174.
• [87] Andolina J. i Guillitte O.: Radiocesium availability and retention sites in forest humus. Elsevier, London, New York 1990, 135-145.
• [88] Mietelski J.W., Krasinska M., Kubica B., Kozak K. i Macharski P.: Radioactive contamination of Polish musl1rooms. Sci. Total Environ., 1994,154,217-226.
• [89] Wacławek W., Majcherczyk T. i DoIhańczuk A.: Pomiar radioaktywności cezu- 137 w grzybach z lasów Opolszczyzny. Chem. Inż. Ekol., 2000, 7(4), 405-415.
• [90] Pietrzak-Flis Z., Radwan I., Rosiak L i Wirth E.: Migration of 137Cs in soil and transfer to mushroomas and vascular plants in mixed forest. Sci. Total Environ., 1996, 186, 243-250.
• [91] Pietrzak-Flis Z., Szybkowska R. i Indeka L.: Wpływ resuspencji na przechodzenie 137Cs do roślin. Materiały IX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. Kraków, 2-3 kwietnia 1992, 57.
• [92] Seeger R. i Schweinshaut P.: Vorkommen von Caesium in hoheren Pilzen. Sci. Total Environ., 1991, 19, 253-276.
• [93] Fraiture A: Introduction to the Radioecology of Forest Ecosystems and Survey of Radioactive Contamination in Food Products from Forest. Comiss. Eur. Comm., Radiat. Protet. Rep., 1992,57.1-103.
• [94] Kwapuliński J., Wiechula D., Nowak B. i Miroslawski J.: Bioindykacja opadów promieniotwórczych po awarii elektrowni w Czarnobylu na terenie Beskidu Zachodniego. Arch. Ochro. Środow., 1992, (2), 171-180.
• [95] Giovani C., Nimis P.L, Bolognini G., Padovani R. i Usco A.: Bryophytes as indicators of radiocesium deposition in northeastern Italy. Sci. Total Environ., 1994,157,35-43.
• [96] Horrill AD.: Natural and semi-natural pasture ecosystems and their importance in the context of environmental contamination. Elsevier, London, New York 1990, 231-237.
• [97] Gorham E.: A comparison of lower and higher plants as accumulators of radioactive fallout. Can. J. Bot., 1959, 37, 327-329.
• [98] Hviden T. i Lillegraven A.: Cesium-l37 and Strontium-90 in precipitation, soil and animals in Norway. Nature, 1961, 192. 1144.
• [99] Liden K.: Cesium-l37 burdens in Swedish Lapplanders and reindeer. Acta Radiol., 1961, 56, 237.
• [100] Weichold B.: Bioenvironmental features of the Ogotoruk Creek area, Cape Thomson, Alaska. U.S. Atm. Energy Carom. Rep. TID-1722, 1961.
• [101] Paakola H.E. i Miettinen J.K: 90Sr and 137Cs in plants and animals in Finnish Lapland during 1960. Ann. Acad. Sci. Fenn. Ser. A2, 1963, 125-132.
• [102] Salo A. i Miettinen J. K.: Strontium-90 and Caesium-137 in Arctic vegetation during 1961. Nature, 1964,201, 1177-1182.
• [103] Rakola T. i Miettinen lK.: Radionuclides in plants and reindeer meat in Lapland. Tech. Progr. Rep. SAECNYO. 3445-14,15,1971.
• [104] Niznikov A.I., Nevstreva M.A., Ramzaev P.V., Moisev AA., Trotiskja M.N., Kharchenko L.A. i Dmitriev I.A: Cesium-137 in the lichen-reindeer-man chain in the extreme north of the USSR (1962-1968). Atomizdat Press. Moscow. UDC 614.876.546.43 (047), 1969.
• [105] Handson W.C.: Cesium-137 in Alaska Lichens, caribou and Eskimos. Health Phys., 1967, 13, 383-389.
• [106] Handson W.C.: Fallout radionuclide distribution in Lichen communitries near Thule. J. Arctic Inst. N. Amer., 1971, 24, 269-276.
• [107] Martin J.R. i Konrada J.: Recent measurements of Cs-137 residence time Alaskan vegetation. U.S. Atom. Energy Carom. Rep. CONF-710501-34, 1971.
• [108] Svennson G.K. i Liden K.: Transport ojCs-137 from Lichen to animal and man. Health Phys., 1965, 11, 1393.
• [109] Yamagata N., Matsuda S. i Chiba M.: Radiology of 137Cs and 90Sr in a forest. J. Radiat. Res., 1969, (10), 107-112.
• [110] Bunzl K. i Kracke W.: Cumulative deposition of Cesium-137, Plutonium-238, Plutonium-239, Plutonium-240 and Americium-241 from global fallout in soils from forest, grassland and arable land in Bavaria, West Germany. J. Environ. Radioact., 1988, 8(1), 1-14.
• [111] Proehl G. i Hoffman F.: The interception, initial and post deposition - retention by vegetation of dry and wet deposited radionuclide. V AMP terrestrial working group draft review paper. IAEA, Vienna 1994.
• [112] Sokolov V.E.: Ecological and genetic consequences of the Chernobyl-Atomic power plant accident. ICSU, SCOPERADPATH, Lancaster Radpath Meting, 26-30 March 1990, University of Leicester, UK.
• [113] Ronneau C, Cara J. i Apers D.: The deposition of radionuclides .from Chernobyl to a .forest in Belgium. Atmos. Environ., 1987, 21(6), 1467-1468.
• [114] Rauret G., Laurado M., Tent J., Rigol A., Aegre LH. i Utrilas M.J.: Deposition on holn oak lesf surfaces of accidentally relased radionuclides. Sci. Total Environ., 1994,157,7-16.
• [115] Desmet G.M. i Myttenaere C.: Considerations on the role of natural ecosystem in the eventual contamination of man and his environment. J. Environ. Radioact., 1988,6, 197-202.
• [116] Wedding J.B., Carlson RW., Stukei J.J. i Bazzaz EA.: Aerosol deposition on plant leaves. Environ. Sci. Technol., 1975, 9(2), 151-153.
• [117] Bunzl K i Schimmack W.: Effect of the microbial biomass reduction by gamma-irradiation on the sorption of Cs-137, Sr-85, Ce-139, Co-59, Cd-109, Zm-65, Ru-103, Tc-103 and I-131 by soil. Radiat. Environ. Biophys., 1989, 27, 165-176.
• [118] Melin J., Wallberg L i Suomela J.: Distribution and retention of' cesium and strontium in Swedish boreal forest ecosystems. Sci. Total Environ., 1994, 157, 93-105.
• [119] Miller C.W. i Hoffmann EO.: An examination of the environmental half-time for radionuclides deposited on vegetation. Health Phys., 1983, 45(3),731-744.
• [120] Scott Russel R i Shone M.G.T.: Colloque International sur la Retention et la Migration des lons Radioactifs dans les Sols. Presses Universitaires de France, Paris 1963.
• [121] Kobelak A., Rozenfeld B., Urbanowski E., Wesolowski J. i Dąbek A.: Beta radioactivity of wood-rings of spruces in lower Silesia Area. Nukleonika, 1966, 11(7-8), 511.
• [122] Majcherczyk T. i Wacławek M.: Investigation of Spruce Wood-rings from the Forest of' Opole Region (Poland). Chem. Inż. Ekol., 2001, 8(12),1269-1276.
• [123] Urban P.L, Mazur P. i Mietelski J.W.: 137Cs in Tree Rings from Opole Region (Silesia, Poland). Annual Report, 1998, Institute of Nuclear Physics, Cracow.
• [124] Thirty Y., Goor E i Riesen T.: The true distribution and accumulation of radiocaesium in stem od Scots pine (Pinus sylvestris L.). J. Environ. Radioact., 2002, 58, 243-259.
• [125] Fesenko S.V., Soukhova N.V., Sanzharova N.I., Avila R., Spiridonov S.I., Klein D., Lucot E. i Badot P.M.: Identification of processes governing tong-term accumulation of 137Cs by forest trees following the Chernobyl accident. Radiat. Environ. Biophys., 2001, 40(2),105-113.
• [126] Siemiński M.: Fizyka zagrożeń środowiska. WN PWN, Warszawa 1994.
• [127] Niesiobędzka K: Transport naturalnych nuklidów promieniotwórczych w ekosystemie gleba-szata roślinna. Chem. Inż. Ekol., 1999, 6(1), 77-87.
• [128] Polar E. i Baylilgen N.: Differences in the availabilities of Cesium-134, 137 and Ruthenium-106 from Chernobyl-contaminated soil to water plant, duckweed, and to the terrestrial plants, bean and lettuce. J. Environ. Radioact., 1991,13,251-259.
• [129] Klihn W., Handl J. i Schuller P.: The influence of soil parameters on 137Cs+ - uptake by plants from long-term fallout on forest clearings ans grassland. Health Phys., 1984, 46(5), 1083-1093.
• [130] Assimakopoulos P.A., Ioannides KG., Karamanis D.T. i Pakou A.A.: Time dependence of the transfer factor of 137 Cs from surface soil to plants. Sci. Total Environ., 1993, 138, 309-315.
• [131] Livens E.R, Horrill A.D. i Singleton D.L: Distribution of radiocesium in the soil-plant systems of upland areas of Europe. Health Phys., 1991, 60(4), 539-545.
• [132] Guillitte O., Praiture A. i Lambinon J.: Soil-fungi radiocesium transfer in forest ecosystems, Elsevier, London, New York 1990, 468-476.
• [133] Gommers A., Gafvet T., Smolders E., Merckx R i Vandenhove H.: Radiocaesium soil-to-wood transfer in commercial willow short rotation coppice on contaminated farm land. J. Environ. Radioact., 2005, 78, 267-287.