Kształtowanie się jakości wody odtworzonego polimiktycznego jeziora Nowe Włóki

• Autorzy: Skwierawski A.

Warianty tytułu

EN

Water quality of restored shallow lake Nowe Wóki (Olsztyn lake district, Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na Pojezierzu Olsztyńskim na przełomie XIX i XX w. osuszono wiele jezior oraz mniejszych zbiorników wodnych, zazwyczaj z przeznaczeniem na użytki rolnicze. Jednym z takich obiektów jest jezioro Nowe Włóki, położone w gminie Dywity, ok. 20 km na północ od Olsztyna. Zbiornik ten, mający powierzchnię zwierciadła wody 21 ha i głębokość średnią 1,5 m, został osuszony pod koniec XIX w., a następnie odtworzony na przełomie lat 70. i 80. XX w. Badania obejmowały analizy wskaźników jakości wody: mineralnych form azotu, fosforu ogólnego i fosforanowego, potasu, wapnia, sodu i chlorków. Oznaczano także odczyn pH, przewodność elektrolityczną, chemiczne zapotrzebowanie na tlen ChZT[Cr], koncentrację tlenu rozpuszczonego oraz barwę i mętność wody. Przedstawiane badania miały na celu określenie dynamiki zmian jakości wody około 20 lat od momentu odtworzenia jeziora, w czasie czteroletnich obserwacji prowadzonych w latach 1999-2002. Przeprowadzone analizy wykazały, ze w ciągu całego okresu obserwacji wody zbiornika charakteryzowały się II klasą jakości wg wytycznych monitoringu jezior. Stwierdzono także, że wartości wskaźników jakości wody przez 4 lata obserwacji wykazywały tendencję wzrostową w odniesieniu do ChZT[Cr] tlenu rozpuszczonego, azotu azotanowego, potasu i sodu, natomiast sucha pozostałość, pozostałość po prażeniu, przewodność elektrolityczna, barwa i koncentracja wapnia w kolejnych latach ulegały zmniejszeniu. Taki układ świadczy o dużej produktywności zbiornika, wynikającej z zasilania wewnętrznego, a z drugiej strony zaznacza się efekt wyłączenia części obszaru zlewni z użytkowania rolniczego (ornego). Uzyskane wyniki wskazują, że odtwarzanie i budowa sztucznych zbiorników może stanowić jedną z możliwości powiększania jeziorności, a więc poprawy zasobów wodnych i różnorodności krajobrazowej obszarów rolniczych. Ważne jest jednak właściwe oszacowanie wpływu zlewni na powstający zbiornik oraz zaplanowanie odpowiednich zabiegów ograniczających dostarczanie biogenów ze źródeł obszarowych.

EN

At the turn of 19th and 20th century many lakes was removed from landscape of Olsztyn Lake District as a result of land reclamation. One of those lakes is Nowe Włóki Lake, situated near Olsztyn. This lake was dried at the end of 19th century, and then early 1980s was restored. The 21 ha and 1,5 m mean depth reservoir was formed. Thus, this is very interesting object for study of advance of eutrophication processes of the young reservoir in the rural landscape. The water samples from Nowe Włóki Lake were collected every month during the period 1999-2002. The main nutrients and physico-chemical factors were investigated. The aim of the study was to find changes of water quality in 20-years period after restoring of the lake. Investigation showed the reservoir water were characterized by II [nd] class of water purity according to the valuation criteria for lake water. Increase of CODcr dissolved oxygen, ammonium nitrogen, potassium and sodium, while total and mineral phosphorus, dry residue, electrolytic conductivity and calcium decrease of concentrations were observed. This points at high productivity followed from internal nutrients loading and from agriculturally used catchment basin. Decrease of some factors can be the disuse effect of the part of the catchment in last few years. Investigations showed the restoring and creating of shallow lakes is one of the methods for increase quantity of lake surface water resources in the rural landscape. But, very important is the appropriate protection of those reservoirs against the negative influence of catchment area.

Słowa kluczowe

PL

jeziora polimiktyczne; płytkie zbiorniki wodne; jakość wody; eutrofizacja

EN

polymictic lakes; shallow reservoirs; water quality; eutrophication

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 13, nr S2
• Strony: 345--354
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., 1 rys., 4 tab.

Twórcy

autor

Skwierawski A.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, pl. Łódzki 2, 10-957 Olsztyn, tel. [phone],

Bibliografia

• [1] Lossow K.: Znaczenie jezior w krajtibtazte inltydoglacjalnym Pojezierza Mazurskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 1996, (431). 47-58
• [2] Sondergaard M-, Kristensen P. i Jeppcsen E.: Pliosphoriis relcase from resuspended sedinient in the shallow and wmd-exposed Lake Arreso, Denmark. Hydrobiologia, 1992, 228, 91-99
• [3] Havens K.E., Fukushima T., Xie P., Iwakuma T., James R.T., Takamura N , Hanazato T. i Yamamoto T: Nutrient dynamics and the eutrophictuion of shallow Lakes Kasumigaura (Japan). Dongliu (PR China), and Okeechobee (USA). Environ Pollul., 2001, 111, 263-272
• [4] Hosper S.H. i Jagtman E.: Bioinanipulation additional to nutrient control for restoration of shallow lakes : Netherlands. Hydrobiologia, 1990, 200/201, 523-534.
• [5] Klinge M., Grimm M.P. i Hosper S. H.: Eulrophication and ecological rehabililation of dutcli lakes: conceptualframework. Water Sci. Tech., 1995, 31(8), 207-218.
• [6] Pereira R., Soares A. M. V. M., Ribeiro R. i Goncalves F.: Assessing the tropic state of Linhos Lake: a first step towards ecological rehabilitation. 1. Environ. Manage., 2002, 64, 285-297
• [7] Hermanowicz W., Dojlido J., Dożańska W., Koziorowski B. i Zerbe J.: Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Arkady, Warszawa 1999, 556 s.
• [8] Korycka A.: Charakterystyka chemicznego składu wody w jeziorach północnej Polski. Rocz. Nauk Roln, ser H, 1989, 3(102), 7-112
• [9] Kudelska D., Cydzik D. i Soszka H.: Wytyczne monitoringu podstawowego jezior. PIOŚ, Bibl. Monit. Środow., Warszawa 1994, 52 s.
• [10] Skwierawski A. i Szyperek U.: VJphw rolnictwa na jakość wody w małych zbiornikach wodnych Pojezierza Olsztyńskie go. Fragm. Agron.. 2002, 2(74), 236-244.
• [11] Li W.: A conceptual model for predirting and managing vegetative types in shallow lakes. Ecol. Eng., 1998.10, 165-178.