Wpływ użytkowania terenów rolniczych na jakość wód gruntowych Część 2. Azot i fosfor

• Autorzy: Szymczyk S.

Warianty tytułu

EN

Influence of agricultural land use on quality of ground water Part 2. Nitrogen and phosphorus

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1994-2002 na Pojezierzu Olsztyńskim prowadzono badania nad wpływem sposobu użytkowania gleb na zanieczyszczenie wód gruntowych związkami azotu i fosforu. Stwierdzono, że poziom zanieczyszczenia wód gruntowych mineralnymi związkami azotu i fosforem byt wyraźnie uzależniony od sposobu użytkowania gleb, obecności zagrody wiejskiej w zlewni, rodzaju podłoża oraz warunków meteorologicznych wpływających na zmienność sezonową stężeń poszczególnych form biogenów. Na terenach użytkowanych rolniczo największe obciążenie związkami azotu występowało w wodach gruntowych łąk położonych na glebach organicznych oraz na glebach lekkich w pobliżu zagrody wiejskiej. W glebach użytkowanych ornie, o stopniu zanieczyszczenia wód gruntowych azotem decydowała głównie ich zwięzłość, a w rezultacie ich potencjalna żyzność, kompleks sorpcyjny i intensywność nawożenia. W pobliżu zagrody wiejskiej. w wodach gruntowych stwierdzono znacznie większe stężenia związków azotu (N-NH4 - 11-krotnie, N-NO3 - 9-krotnie i N-NO2 - 3-krotnie) oraz 2-krotnie większą koncentrację rozpuszczalnych związków fosforu.

EN

The research on the effect of land use on the contamination by nitrogen and phosphorus in ground water was conducted in the years 1994-2002 in the Olsztyn Lakeland. It was found our that the ground water pollution with nitrogen and phosphorus compounds was significantly depended on land use, the country farm presence in the catchment, type of soil and climatic conditions that influence seasonal changes in nutrients concentrations. The highest amounts of nitrogen forms were determined in ground water samples collected from meadows located in organic soils as well as from a farm located on light soil. On arable lands, pollution of ground water with nitrogen was determined by soil compaction and finally its potential fertility, sorption complex and fertilization intensity. Significantly higher concentrations of nitrogen forms (N-NH4- 11 times higher, N-NO3- 9 times and N-NO2 - 3 times) as well as double increase in soluble phosphorus concentrations were stated in the neighborhood of a farm.

Słowa kluczowe

PL

użytkowanie gleb; gleba lekka; gleba ciężka; gleba organiczna; azot; fosfor

EN

land use; light soil; heavy soil; organic soil; nitrogen; phosphorus

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 12, nr s3
• Strony: 399--406
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., 5 tab.

Twórcy

autor

Szymczyk S.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, pl. Łódzki 2, 10-718 Olsztyn

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, pl. Łódzki 2, 10-718 Olsztyn,

Bibliografia

• [1] Komisarek J.: Sorpcja fosforu w strefie nienasyconej gleb płowych i czarnych ziem a zawartość tego pierwiastka w wodach gruntowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1998, 460, 315-329.
• [2] Józefczyk D., Leśny J. i Wandelt W.: Zmienność czasowa i przestrzenna biogenów w wodzie gruntowej na terenie gospodarstwa Manieczki. Rocz. Akad. Roln., Poznań Melior. Inż. Śród., 2001, 21, 87-93.
• [3] Koc J.: Badania nad przemieszczaniem fosforu do wód w środowisku rolniczym. Prace Nauk. Akad. Ekon., Wrocław, Chemia. Związki fosforu w chemii, rolnictwie i medycynie, 1998,792, 84-91.
• [4] Sapek A.: Udział rolnictwa w zanieczyszczaniu wody składnikami nawozowymi. Rolnictwo Polskie i Ochrona Jakości Wody. Zeszyty edukacyjne. Wyd. 1MUZ Falenty, 1996, 1/96, 9-33.
• [5] Smoroń S.: Przenikanie substancji biogennych ze źródeł rolniczych do środowiska - czynnik eutrofizacji wód powierzchniowych. Rolnictwo Polskie i Ochrona Jakości Wody. Zeszyty edukacyjne. Wyd. IMUZ Falenty, 1998,5/98, 57-70.
• [6] Durkowski T., Burczyk P., Walerczyk B. i Wesołowski P.: Zagroda wiejska źródłem zagrożenia czystości wody i gleby, [w:] Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Wyd. MUZ Falenty, 1997, 147-153.
• [7] Ostrowska E. B. i Płodzik M.A.: Wpływ otoczenia zagrody wiejskiej na jakość wody, [w:] Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Wyd. IMUZ Falenty, 1997,154-160.
• [8] Koc J., Ciećko C., Janicka R. i Rochwerger A.: Czynniki kształtujące poziom mineralnych form azotu w wodach obszarów rolniczych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi., 1996, 440, 175-183.
• [9] Barloszewicz A.: Zmiany zawartości rozpuszczalnych w wodzie form niektórych składników mineralnych w glebie płowej pod kilkuletnim zadrzewieniem śródpolnym. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 2001, 478,405-411.
• [10] Ryszkowski L., Bartoszewicz A. i Marcinek J.: Bariery biogeochemiczne, [w:] Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. Wyd. Nauk U AM Poznań, 1990, 167-181.
• [11] Szymczyk S.: Wptyw zagospodarowania terenu na jakość wód gruntowych. Cz. I. Ogólne wskaźniki zanieczyszczeń. Chem. Inż. Ekol., 2005,12(S3), 389-397.