Heavy metal content and histopathology of the tissues of the yellow-necked mice(Apodemus flavicollis) and bank voles (Clethrionomys glareolus) as an exposure indicato of environmental pollution in Małopolska province

• Autorzy: Gdula-Argasińska J. , Dąbrowski Z. , Witkowska-Pelc E. , Sawicka-Kapusta K.

Warianty tytułu

PL

Zawartość metali ciężkich i zmiany histologiczne tkanek myszy leśnych (Apodemus flavicollis) i nornic rudych (Clethrionomys glareolus) jako wskaźnik ekspozycji na zanieczyszczenie środowiska w województwie Małopolskim

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Yellow-necked mice (Apodemus flavicollis, Melchior 1834) and bank voles (Clethrionomys glareolus, Schreber 1780) were trapped in eight forest sites of Małopolska province. Heavy metals (cadmium, lead) content were analyzed in livers and kidneys of rodents. Also Some histopathology of liver and kidney tissues were investigated. It was shown from the analysis that high metals concentrations were detected in animals from Ojcowski Natinal Park, Olkusz Porest, Bonarka, Rajsko and Wola Rzędzińsk,a - sites under anthropopressure. Many histopathological changes were found in tissues of mice and voles from Olkusz Porest and from Ojców NP, and also heavy metals concentrations were high in tissues of animals from these-sites. Mice and voles from the agglomeration sites accumulated high level of metals. This project allowed to assessing physiological condition of mammals from medium and strongly polluted areas. Prom the data it was observed that rodents with the short life-span so with the short time of exposure had worse physiological condition which may be caused by contaminants.

PL

Przedmiotem badań była ocena wpływu metali ciężkich na organizmy myszy leśnych (Apodemus flavicollis, Melchior 1834) i nornic rudych (Clethrionomys glareolus, Schreber 1780) odłowionych w wybranych ekosystemach leśnych Małopolski o różnym stopniu zanieczyszczenia. Analizowano poziom metali ciężkich (kadmu i ołowiu) w wątrobach i nerkach odłowionych gryzoni, wykonano również analizy histologiczne. Analizując rezultaty, stwierdzono, że najwyższe poziomy metali ciężkich zakumulowały gryzonie odłowione w Ojcowskim PN, lasach olkuskich, Bonarce, Rajsku i w Woli Rzędzińskiej - miejscach pozostających pod wpływem antropopresji. U myszy leśnych i nornic rudych pozyskanych w Ojcowskim PN i w lasach olkuskich wykazano zmiany histopatologiczne wątrób i nerek, jak również najwyższe koncentracje kadmu i ołowiu w tych narządach. Zwierzęta pochodzące z terenów przemysłowych charakteryzowały się większą akumulacją metali w poszczególnych tkankach i zmianami histopatologicznymi wątroby i nerek w porównaniu ze zwierzętami z terenów mniej zanieczyszczonych. Można stwierdzić, że gryzonie, charakteryzujące się krótkim okresem życia, a więc również krótkim okresem ekspozycji, wykazują zdecydowanie gorszą kondycję fizjologiczną. Świadczy to o niekorzystnych warunkach ich życia, nawet w średnio zanieczyszczonych terenach.

Słowa kluczowe

EN

heavy metals; yellow-necked mice; bank voles; histopathology

PL

metale ciężkie; myszy leśne; nornice rude; histopatologia

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 12, nr 11
• Strony: 1213--1220
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., 4 tab.

Twórcy

autor

Gdula-Argasińska J.

• Departmnet of Environmental Monitoring, Institute of Environmental Sciences, Jagiellonian University, ul. Gronostajowa 7, 30-384 Kraków

autor

Dąbrowski Z.

• Departmnet of Animal Physiology, Institute of Zoology, Jagiellonian University, ul. R. Ingardena 6, 30-060 Kraków

autor

Witkowska-Pelc E.

• Departmnet of Environmental Monitoring, Institute of Environmental Sciences, Jagiellonian University, ul. Gronostajowa 7, 30-384 Kraków

autor

Sawicka-Kapusta K.

• Departmnet of Environmental Monitoring, Institute of Environmental Sciences, Jagiellonian University, ul. Gronostajowa 7, 30-384 Kraków

• Department of Environmental Monitoring, Institute of Environmental Sciences, Jagiellonian University, ul. Gronostajowa 7, 30-384 Kraków,

Bibliografia

• [1] Pucek Z.: Klucz do oznaczania ssaków Polski, PWN, Warszawa 1984.
• [2] Martin M.H. and Coughtrey P.J.: Biological monitoring of heavy metals pollution — lead and air, Applied Sciences Publishers, London 1982.
• [3] Talmage S.S. and Walton B.T.: Rev. Environ. Contamin. Toxicol., 1991, 119, 47-145.
• [4] O'Brien D.J., Kaneene J.B. and Poppenga R.H.: Environ. Health Perspect. 1993, 99, 351-368.
• [5] Friberg L., Nordberg G.F. and Vou V.B.: Handbook on the toxicology of metals. 2nd edition, Elsevier Science Publishers B. V., Amsterdam-New York-Oxford 1986.
• [6] Kozakiewicz M.: A. theriologica, 1976, 21(23), 314-316.
• [7] Nabaglo L.and Pachinger K.: A. theriologica, 1979, 24, 118-122.
• [8] Beyer W.N., Pattee O.H., Sileo L., Hoffman DJ. and Mulhern B.M.: Environ. Pollut., 1985, 38, 63-86.
• [9] Clark D.R., Foerster K.S., Marn C.M. and Hothem R.L.: Arch. Environ. Contamin. Toxicol., 1992, 22, 389-396.
• [10] Cooke J.A., Andrews S.M. and Johnson M.S.: W. Air Soil Pollut., 1990, 51, 55-63.
• [11] Sheffield S.R., Sawicka-Kapusta K., Cohen J.B. and Rattner B.A.: Rodentia andLagomorpha, [in:] Ecotoxicology of wild mammals. Shore R.F., Rattner B.A. (eds.), John Wiley & Sons, Ltd. 2001, 215-315.
• [12] Morslelt A.F.W. and Straalem N.M.: Histochemistry, 1986, 84. 45-47.
• [13] Waalkes M.P.: J. Inorg. Biochem., 2000, 79, 241-244.
• [14] Shore R.F. and Douben P.T.: Ecotoxicol. Enyiron. Safety, 1994a, 29, 101-112.
• [15] Shore R.F. and Douben P.E.: Rev. Enyiron. Contamin. Toxicol. 1994b, 134, 49-89.
• [16] Nowicki, M.: Environment in Poland. Issues and Solutions. Kluwer Academic Publishers. Dodrecht/Boston/London. Dodrecht, The Netrherlands 1993.
• [17] Sebesta L. (ed.): Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku. WIOŚ. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Kraków 2003.
• [18] Ochrona Środowiska: Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2002.
• [19] Sawicka-Kapusta K., Świergosz R. and Zakrzewska M.: Environ. Pollut., 1990, 67, 315-324.
• [20] Gdula-Argasińska J., Sawicka-Kapusta K., Budka D. and Bajorek K.: Proc. of Fifth International Sym-posium and Exhibition on Environmental Contamination in Central and Eastem Europe. September 12-14, Prague, Czech Republic.. 906. CD-ROM Published by Institute for International Cooperatiye En-yironmental Research, Florida State University, USA 2000.
• [21] Gdula-Argasińska J. and Sawicka-Kapusta K.: Abstracts of lllh Annual Meeting of SETAC Europe 6-10 May, Madrid, Spain 2001.
• [22] Gdula-Argasińska J., Appleton J., Sawicka-Kapusta K. and Spence B.: Environ. Pollut., 2004, 131, 71-79.
• [23] Appleton J., Lee K. M., Sawicka-Kapusta K., Damek M. and Cooke M.: Environ. Pollut., 2000, 110, 441-449.
• [24] Sawicka-Kapusta K., Gdula-Argasińska J., Zakrzewska M., Szewc A. and Borowski W.: Abstract of Third Conference on Trace Metals. Effects on Organisms and Environment. 6—8 June, Sopot, Polska 2000.
• [25] Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M., Bajorek K. and Gdula-Argasińska J.: Enyiron. Int., 2003, 28, 691-698.
• [26] Lis J. and Pasieczna, A.: Geochemiczny Atlas Polski. Polski Instytut Geochemiczny, Warszawa 1995.
• [27] Suzuki K..T., Yaguchi K., Ohnuki R., Nishikawa M. and Yamada Y.K.: Toxicol. Environ. Health, 1983, 11, 713-726.
• [28] Basinger M.A., Jones M.M., Craft W.D., Walker E.M. Jr. and Sanders M.M.: Toxicol. Environ. Health, 1987, 22, 261-271.
• [29] Bolognani Fantin A.M., Franchini A., Trevisan P. and Pederzoli A.: A. Histochemistry, 1992, 92, 228-235.
• [30] Ellender G. and Ham K.N.: British J. Experim. Pathol., 1987, 68, 291-307.
• [31] Franchini A., Barbanti E. and Bolognani Fantin A.M.: Tissue and Celi, 1991, 23, 893-901.
• [32] Włostowski T., Krasowska A. and Łaszkiewicz-Tiszczenko B.: Comp. Biochem. Physiol. 2000, 126C, 21-28.
• [33] Kisseberth W.C., Sundberg J.P., Nyboer R.W., Reynolds J.D., Kasten S.C. and Beasley V.R.: JAYMA, 1984, 185, 1309-1313.
• [34] Halbrook R.S., Kirkpatrick R.L., Scanlon P.F., Yaugham M.R. and Veit H.P.: Arch. Environ. Contamin. Toxicol., 1993, 25, 438-445.
• [35] Damek-Poprawa M., Dąbrowski Z. and Sawicka-Kapusta K.: Chem. Inż. Ekologiczna, 2002, 9, 1193-1198.
• [36] Damek-Poprawa M. and Sawicka-Kapusta K.: Toxicology, 2003, 186, 1-10.