Preliminary estimate of heavy metal contents in surface runoffs in mountain region dependent on kind of arable land. Part I. Heavy metal concentrations in liquid phase of runoff

• Autorzy: Wiśniowska-Kielian B. , Klima K.

Warianty tytułu

PL

Wstępna ocena zawartości metali ciężkich w spływach powierzchniowych w rejonie górskim w zależności od rodzaju użytku. Cz. I. Zawartość metali ciężkich w fazie ciekłej spływu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Investigations were conducted in 2003 at the Mountain Research Station at Czrna near Krynica. Heavy metal concentrations were assessed in surface runoffs. Two-factor experiment included two land slopes: 7 and 16% and 5 methods of land use: unfertilised fallow, clover mixture with timothy, winter triticale, fodder beet (on farmyard manure) and fertilised fallow. In the four latter variants mineral fertilisation was applied. Surface runoffs were sampled after spring snow-melt, after long-term rainfall of low intensity, after short rain and after short-term downpour. Metal content in runoffliquid phase was assessed using ICP-EAS method. The quantity of surface runoffs and their liquid phase heavy metal concentrations depended on the amount, intensity and dale of rainfall and on advancement of plant vegetation. Higher metal concentrations were registered in the runoff from fertilised fallow and under fodder beet cultivation and lower under clover mixture with timothy and from unfertilised fallow. Liquid phase from land with 16% slope contained more heavy metals, despite their larger volume. The effect of fertilisation on metal content was registered. Higher concentrations were noted in runoffs from lands fertilised jointly with high P and the highest N and K doses and lower ones after the highest P doses application.

PL

Badania prowadzono w 2003 r. w Górskiej Stacji Doświadczalnej w Czyrnej koło Krynicy. Oceniano zawartości metali ciężkich w spływach powierzchniowych. Doświadczenie dwuczynnikowe obejmowało dwa nachylenia stoku: 7 i 16% oraz 5 sposobów użytkowania: ugór nienawożony, mieszanka koniczyny z tymotką, pszenżyto ozime, burak pastewny (na oborniku) i ugór nawożony. W czterech ostatnich wariantach stosowano nawożenie mineralne. Próbki spływu powierzchniowego pobrano: po wiosennych roztopach, po opadzie rozlewnym, po krótkotrwałym deszczu i po krótkotrwałej ulewie. W fazie ciekłej spływów oznaczono zawartość metali ciężkich Ni, Cr, Cd i Pb metodą ICP-EAS. Objętość spływów powierzchniowych oraz zawartość metali w ich fazie ciekłej zależała od ilości, intensywności i terminu opadu oraz zaawansowania wegetacji roślin. Większe stężenie metali zanotowano w spływie z ugoru nawożonego i uprawy buraka pastewnego, a mniejsze spod mieszanki koniczyny z tymotką i z ugoru nienawożonego. Więcej metali zawierała faza ciekła spływów ze stoku o nachyleniu 16%, mimo większej ich objętości. Zaobserwowano wpływ nawożenia na zawartość metali. Większe ich stężenie stwierdzono w spływach z użytków nawożonych łącznie dużymi dawkami P oraz największymi dawkami N i K, a mniejsze po zastosowaniu największej dawki P.

Słowa kluczowe

EN

mountain region; surface run-off; liquid phase; heavy metal; contents; kind of arable land; assessment

PL

rejon górski; spływ powierzchniowy; faza ciekła; metale ciężkie; zawartość; rodzaj użytku; ocena

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 12, nr 3
• Strony: 297--306
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., 1 rys., 4 tab.

Twórcy

autor

Wiśniowska-Kielian B.

• Department of Agricultural Chemistry, Agricultural University of Cracow, al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, Tel. [phone], tel./fax. [phone]

autor

Klima K.

• Department of General Soil and Plant Cultivation, Agricultural University of Cracov, 31-120 Kraków, al. A. Mickiewicza 21, tel. [phone]

• Department of Agricultural Chemistry, Agricultural University of Cracow, 31-120 Kraków, al. A. Mi ckiewicza 21, tel. [phone], fax [phone],

Bibliografia

• [1] Unicki P. [in:] Mat. Konf. Nauk. Problemy zanieczyszczenia i ochrony wód powierzchniowych — dziś i jutro. Wyd. UAM, Ser. Biologia, 1992, 49, 99-111.
• [2] Rajda W., Ostrowski K. and Bogdał A.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie 382, Inż. Środow., 2001, 21, 21-31.
• [3] Ruszkowska M., Kusio M. and Sykut S.: [in:] Prace Instytutów i Laboratoriów Badawczych Przemysłu Spożywczego, 1995, 50, 55-64.
• [4] Sapek A.: [in:] Sustainable Agriculture and Rural Area Development. Wyd. Inst. Melir. Użyt. Zielon., Falenty, 1997, 79-99.
• [5] Zbierska J. and Ławniczak A.: Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 2001, 476, 527-535.
• [6] Janowski B., Koreleski K., Jagła S. and Michalczewski M.: Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 1968, 6(19), 88-105.
• [7] Klima K.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 2000, Ser. Rozprawy 258, 96 pp.
• [8] Martini Z.: Kom. Zagosp. Ziem Gors. PAN, 1965, 9, 133-139.
• [9] Skrodzki M.: Zesz. Nauk. WSR w Olsztynie, 1972, Ser. A, ll(supl.), 1-49.
• [10] Klima K.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 1997, Ser. Sesja Naukowa, 48, 103-110.
• [11] Pijanowski Z.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 1992, Ser. Rozprawy 170, 1-102
• [12] Gil E.: [in:] Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Stacja Bazowa Szymbark (Karpaty Fliszowe). Praca zbiór. Starkel L. i Gil E. (red.), Bibl. Monit. Środow., Warszawa 1994, 66-87.
• [13] Słupik J.: Buli. Acad. Poi. Sci., Ser. Sci. Terre, 1975, 23(3-4), 233-236.
• [14] Orlik T., Jóźwiakowski K. and Marzec M.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie 382, Inż. Środow., 2001, 21, 13-20.
• [15] Śmietana M.: Studia Geomorph. Carphato. Balcan., 1987, 21, 161-182.
• [16] IMGW. Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i depozycji zanieczyszczeń do podłoża 1999-2003. 2004. [Online] http://www.gios.gov.pl/chemizm/index.html [12.12.2004]
• [17] Ślachciak W. and Trzęsowska J. (eds.): Raport o stanie środowiska Województwa Kujawsko-Pomorskie-go w 2001 roku. WIOŚ w Bydgoszczy, Bibl. Monit. Środow., Bydgoszcz 2002, [Online] http://www. .wios.bydgoszcz.pl/rOl /rO l -04-121 .htm [ 12.12.2004]
• [18] Trawczyńska A. and Tołoczko W.: Chem. Inż. Ekol., 2005, 12(1-2), 121-126.
• [19] Kabata-Pendias A. and Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999, 398 pp.
• [20] Zwoliński Z.: Stan geoekosystemów Polski w roku hydrologicznym 1996. Instytut Badań Czwartorzędu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań 1997. [Online] http://main.amu.edu.pl/~zmsp/stan96/ /stan96.html [12.12.2004]
• [21] Sapek A.: Zesz. Eduk., 1996, I, Wyd. Inst. Melior. Użyt. Zielon., Falenty, 9-34.