Nowoczesne techniki przygotowania próbki do oznaczania analitów organicznych z zastosowaniem chromatografii gazowej. Część I. Podstawy teoretyczne ekstrakcji

• Autorzy: Kloskowski A. , Pilarczyk M. , Namieśnik J.

Warianty tytułu

EN

Modern techniques of preparation of samples for determining organic analytes by gas chromatography. Part I. Theoretical principles of extraction

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono podstawy teoretyczne technik izolacji i wzbogacania analitóworganicznych z próbek gazowych oraz ciekłych. Już pobieżna analiza literatury dotyczącej omawianych zagadnień pokazuje, jak różnorodne i bogate spektrum technik jest stosowane w etapie przygotowania próbki. Z drugiej strony, z punktu widzenia podstaw fizykochemicznych, większość technik wykorzystuje dwa zjawiska: adsorpcję analitów na medium zatrzymującym lub ich absorpcję w tymże medium (w drugim przypadku może być także mowa o podziale lub ekstrakcji). Jako ekstrahenty stosuje się głównie rozpuszczalniki organiczne. Względy ochrony środowiska, jak również względy praktyczne spowodowały w ostatnich latach gwałtowny rozwój technik alternatywnych, wykorzystujących jako sorbent unieruchomione ciecze polimerowe, głównie polidimetylosiloksan (PDMS). W artykule opisano, z punktu widzenia praktycznego, podstawy teoretyczne procesu sorpcji równowagowej oraz nierównowagowej. Dokonano również krótkiej charakterystyki metod i procedur prowadzenia procesu izolacji analitów. Ponadto opisano techniki wyznaczania parametrów współczynników podziału PDMS - powietrze i PDMS - woda, kluczowych dla technik wykorzystujących polidimetylosiloksan.

EN

Theoretical principles of the techniques of isolation and enrichment of organic analytes from gaseous and liquid samples were presented. Even a brief analysis of available literature reveals wide spectrum of techniques employed at this stage of analytical procedures. On the other band, however, from physical chemistry point of view, most of these techniques are based on two underlying phenomena: adsorption of analytes on a suitable retaining medium or their absorption in the medium (in the latter case, including also extraction, the general mechanism is partition of analytes between two phases). Organic solvents are used most frequently as extraction agents. Both ecological and practical factors have led to rapid development of alternative techniques, utilizing immobilized polymeric liquids, principally polydimethylsiloxane (PDMS), as extracting agents (sorbents). Theoretical background of the methods is discussed here from the practical point of view, presenting both equilibrium and non-equilibrium modes of their utilization. Brief characteristics of the methods and their respective modes are included. Additionally, techniques of determination of key physical parameters (especially for the techniques utilized PDMS), like PDMS - air and PDMS - water partition coefficients (distribution constants) are described.

Słowa kluczowe

PL

izolacja i wzbogacanie; ekstrakcja; sorpcja; podstawy teoretyczne; współczynnik podziału PDMS; powietrze; woda; chromatografia gazowa

EN

isolation and enrichment; extraction; sorption; theoretical background; PDMS - air partition coefficient; PDMS - water partition coefficient; gas chromatography

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 11, nr S3
• Strony: 285--2305
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., 6 rys.

Twórcy

autor

Kloskowski A.

• Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk, tel. [phone], fax [phone]

autor

Pilarczyk M.

• Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk, tel. [phone], fax [phone]

autor

Namieśnik J.

• Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk, tel. [phone], fax [phone]

Bibliografia

• [1] Kloskowski A., Chrzanowski W., Pilarczyk M. i Namieśnik J.: J. Chem. Thermodyn. (w druku).
• [2] Louch D., Motlagh S. i Pawliszyn J.: Anal. Chem., 1992,64, 1187-1199.
• [3] Zhang Z. i Pawliszyn J.: Anal. Chem., 1993, 65, 1843-1852.
• [4] Baltussen E., Sandra P., David F. i Cramers C.A.: J. Microcol. Sęp., 1999, 11, 737-747.
• [5] Dewulf J., Van Langenhove H. i Everaert M.: J. Chromatogr. A, 1997, 761, 205-217.
• [6] Pettersson J., Kloskowski A., Zaniol C. i Roeraade J.: J. Chromalogr. A, 2004, 1033, 339-347.
• [7] Sukola K., Koziel J., Augusto F. i Pawliszyn J.: Anal. Chem., 2001, 73, 13-18.
• [8] Burger B.V., Le Roux M. i Burger W.J.G.: J. High Resolut. Chromatogr., 1990, 13, 777-779.
• [9] Blomberg S. i Roeraade J.: J. High Resolut. Chromatogr., 1989, 12, 138-141.
• [10] Wania F., Lei Y.D. i HarnerT.: Anal. Chem., 2002, 74, 3476-3483.
• [l1] Harner T. i Bidleman T.F.: Environ. Sci. Technol., 1998, 32, 1494-1502.
• [12] Finizio A., Mackay D., Bidleman T.F. i HarnerT.: Atmos. Environ., 1997, 31, 2289-2296.
• [13] Hippelein M. i McLachlan M.S.: Environ. Sci. Technol., 1998, 32, 310-316.
• [14] Harner T. i Mackay D.: Environ. Sci. Technol., 1995, 29, 1599-1606.
• [15] Andersson J.T. i Schrader W.: Anal. Chem., 1999, 71, 3610-3614.
• [16] Harner T. i Bidleman T.F.: J. Chem. Eng. Data, 1998, 43, 40-46.
• [17] Berthod A. i Carda-Broch S.: J. Chromatogr. A, 2004, 1037, 3-14.
• [18] Castells R.C.: J. Chromatogr. A, 2004,1037, 223-231.
• [19] Eisfeld W. i Maurer G.: J. Phys. Chem. B, 1999,103, 5716-5729.
• [20] Chen J., Xue X., Schramm K.-W., Quan X., Yang F. i Kettrup A.: Chemosphere, 2002, 48, 535-544.
• [21] ZhangZ. i Pawliszyn J.: J. Phys. Chem., 1996, 100, 17648-17654.
• [22] Górecki T. i Pawliszyn J.: Analyst, 1997, 122, 1079-1086.
• [23] Gonzalez F.R.: J. Chromatogr. A, 2004,1037, 233-253.
• [24] Garcia Dommguez J.A., Dfez-Masa J.C. i Davankov V.A.: Pure Appl. Chem., 2001, 73, 969-992.
• [25] Laub R.J. i Pecsok R.L.: Physicochemical Applications of Gaś Chromatography. Wiley, New York 1978.
• [26] Zhang X., Schramm K.-W., Henkelmann B., Klimm Ch., Kaune A., Kettrup A. i Lu P.: Anal. Chem., 1999,71,3834-3838.
• [27] Martos P.A., Saraullo A. i Pawliszyn J.: Anal. Chem., 1997, 69, 402-408.
• [28] Gonzalez F.R. i Nardillo A.M.: J. Chromatogr. A, 1999, 842, 29-49.
• [29] Martos P.A. i Pawliszyn J.: Anal. Chem., 1997, 69, 206-215.