Heavy Metals in Selected Non - Forest Soils from the Tatra National Park

• Autorzy: Miechówka A. , Niemyska-Łukaszuk J. , Ciarkowska K.

Warianty tytułu

PL

Metale ciężkie w wybranych glebach nieleśnych Tatrzańskiego Parku Narodowego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the present work is to compare total contents of Cd, Cr, Co, Mn, Ni, Pb and Zn in soils which belong to different taxonomical units and have different properties and then to estimate, which of the investigated metals may constitute a threat for the environment of the Tatra National Park. Soils of the Park are especially exposed to heavy metals pollution, both for their location in mountainous area and for their strong capacities for accumulation of metals. Investigations were made on the soil material from 50 soil profiles derived from typologically differentited rocks. These soils were situated at the altitude of 926-2100 m a.s.\., in different vertical ranges. The investigations which were conducted allowed to ascertain that soils from the Tatra National Park are threatened with chemical degradation resulting from the excessive concentration of cadmium, lead and also chrome and zinc. A majority of investigated soils (including first of a11 rendzinas and lilhosols) was characterised by high accumulation indexes (Al) of cadmium, and a considerable part of soils had also high accumulation indexes of Zn, Cr, Pb, Cu and Mn. Among investigated types of soils occuring in the area of the Tatra National Park the highest level of investigated metals was estimated in rendzinas, which bad a big content of humus with strong ion-exchange capacities.

PL

Celem niniejszej pracy było porównanie całkowitych zawartości Cd, Cr, Cu, Mn, Ni, Pb i Zn w glebach należących do różnych jednostek taksonomicznych, charakteryzujących się różnymi właściwościami oraz określenie, które z badanych metali mogą stanowić zagrożenie dla środowiska przyrodniczego Tatrzańskiego Parku Narodowego. Gleby Parku są szczególnie narażone na zanieczyszczenie metalami ciężkimi, zarówno ze względu na ich położenie w terenie górskim, jak i właściwości decydujące o dużych zdolnościach do akumulacji metali. Do badań wykorzystano materiał glebowy z 50 profilów gleb zróżnicowanych typologicznie, wytworzonych z różnych skał macierzystych. Gleby te były położone na wysokości 926-2100 m n.p.m., w różnych piętrach klimatyczno-roślinnych. Przeprowadzone badania pozwoliły na stwierdzenie, że gleby Tatrzańskiego Parku Narodowego są zagrożone degradacją chemiczną wynikającą z nadmiernej koncentracji w nich kadmu i ołowiu, a także chromu i cynku. Większość badanych gleb (w tym przede wszystkim rędziny i litosole) charakteryzowało się wysokimi wskaźnikami akumulacji (W A) Cd, a znaczna część również wysokimi wskaźnikami akumulacji Zn, Cr, Pb, Cu i Mn. Wśród badanych gleb, występujących na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, największą zawartość badanych metali stwierdzono w rędzinach, charakteryzujących się dużą zawartością próchnicy, o silnych zdolnościach jonowymiennych.

Słowa kluczowe

EN

Tatra Mts. National Park; mountain soils; heavy metals

PL

Tatrzański Park Narodowy; gleby górskie; metale ciężkie

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 9, nr 11
• Strony: 1433--1438
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Miechówka A.

• Department of Soil Science and Soil Conservation, Agricultural University of Kraków, Al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Niemyska-Łukaszuk J.

• Department of Soil Science and Soil Conservation, Agricultural University of Kraków, Al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Ciarkowska K.

• Department of Soil Science and Soil Conservation, Agricultural University of Kraków, Al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

Bibliografia

• [1] Górski M. and Uziak S.: Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, Sec. C, 1998, 53, 211-224.
• [2] Miechówka A. and Mikołajczyk J.: [in:] Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, t. 1: Nauka o Ziemi, (ed.) Kotarba A., TPN-PTNoZ, Kraków—Zakopane, 1996, pp. 171-174.
• [3] Miechówka A., Gąsiorek M. and Zaleski T.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1997, 448b, 197-202.
• [4] Hajdúk J.: Zbornik prác o Tatranskorn Národnom Parku, 1988, 28, 251-261.
• [5] Oteksynowa K., Kozłowska E. and Miechowka A.: [in:] Przyroda Kotliny Zakopiańskiej – poznanie, zagrożenia i ochrona, (ed.) Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Tatry i Podtatrze, 1993, 2, 337-342.
• [6] Oleksynowa K. and Barszcz E.: [in:] Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, t. 1: Nauki o Ziemi, (ed.) Kotarba A., TPN-PTNoZ, Kraków—Zakopane, 1996, pp. 148-151.
• [7] Miechówka A.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 2000, Rozpr. 263, pp. 86.
• [8] Niemyska-Łukaszuk J. and Miechówka A.: Pol. J. Soil Sci., 1999, 32(1), 61-69.
• [9] Niemyska-Łukaszuk J., Miechówka A. and Ciarkowska K.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1998, 464, 301-310.
• [10] Niemyska-Łukaszuk J., Miechówka A. and Ciarkowska K.: ibid., 2000, 472, 551-558.
• [11] Niemyska-Łukaszuk J., Miechówka A. and Zadrożny P.: ibid., 1999, 467a, 429-437.
• [12] Smidt S., Mutsch F., Knoflacher M.H., Stefan K. and Herman F.: Phyton (Horn, Austria), 1996, 36(4), 245-270.
• [13] Schejbal-Chwastek M. and Tarkowski J.: Pr. Mineral., 1988, 80, 1-91.