Effect of Diversified Levels of Soil Contamination with Cd, Pb, Ni, Cu and Zn on the Element Concentrations in Common Flax (Linum usitatissimum L.)

• Autorzy: Antonkiewicz J.

Warianty tytułu

PL

Wpływ zróżnicowanego zanieczyszczenia gleby Cd, Pb, Ni, Cu i Zn na zawartość pierwiastków w lnie włóknistym (Linum usitatissimum L.)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The work has presented results obtained in a strict pot experiment conducted to examine the chemical composition of common flax. The tested element concentrations in the common flax ranged as follows: [formula]. The highest value of Cr, Fe and Mn translocation index, expressed as the element concentration ratio in the contaminated plant to the element content in the control plant, was noted for iron, whereas manganese and chromium were next in line. Under the influence of soil contamination with heavy metals a slight increase in Na, P, Ca and K contents and small decrease in Mg concentration was registered in the common flax. The above mentioned element concentrations depended also on the indicator part of the tested plant. The biggest quantities of Mg, K, P and Ca were found in the common flax top parts and the most of Na in the roots. Among the studied macroelements the biggest amounts of Ca and K became accumulated, slightly less of P and Mg and the least of Na.

PL

Przed lnem (włókno, nasiona, olej, woski) otwierają się nowe, bardzo rozległe perspektywy jego wykorzystania w różnych dziedzinach gospodarki jako surowca odnawialnego. Rozliczne zastosowanie lnu m.in. w dietetyce, przemyśle chemicznym, farmacji i ochronie środowiska (fitoremediacja gleb zanieczyszczonych chemicznie) pozwalają mieć nadzieję, że roślina ta zostanie odpowiednio wykorzystana. Ze względu na możliwość uprawiania lnu włóknistego na terenach zanieczyszczonych metalami ciężkimi podjęto próbę oceny zawartości Cr, Fe, Mn, P, Mg, K, Na i Ca w lnie włóknistym w zależności od stopnia zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi. Badania przeprowadzono w 2001 r. w warunkach doświadczenia wazonowego. Schemat doświadczenia obejmował 5 obiektów (każdy w 4 powtórzeniach): obiekt kontrolny (bez dodatku metali ciężkich) i 4 obiekty zawierające wzrastające dawki metali ciężkich. Metale ciężkie zastosowano w formie wodnych roztworów soli:[wzór]. Do doświadczenia wykorzystano glebę mineralną o składzie granulometrycznym pyłu ilastego. Najwyższy poziom zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi wynosił: [wzór] gleby. Okres wegetacji lnu włóknistego wynosił 104 dni. Po zebraniu roślin określono ilość plonu. Następnie próbki roślin poddano mineralizacji na sucho w piecu muflowym w temp. 450°C. Zawartość Cr, Fe, Mn i P oznaczono metodą ICP-EAS (emisyjna spektrometria atomowa z indukcyjnie wzbudzoną plazmą), a Mg, K, Na i Ca metodą ASA (atomowa spektometria absorpcyjna). Ilość plonu lnu włóknistego istotnie zależała od poziomu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi. Zmniejszenie plonu w odniesieniu do obiektu kontrolnego w zależności od obiektu było w zakresie od 15 do 88%. Indeks tolerancji plonu testowanej rośliny mieścił się w granicach: 0,97-0,12. Zawartość badanych pierwiastków w lnie włóknistym mieściła się w granicach: [wzór]. Największą wartością indeksu translokacji wyrażonego stosunkiem zawartości pierwiastka w roślinie skażonej do zawartości pierwiastka w roślinie kontrolnej, charakteryzowało się żelazo, następnie mangan i chrom. Pod wpływem zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi zarejestrowano nieznaczny wzrost zawartości Na, P, Ca i K oraz niewielki spadek Mg w lnie włóknistym. Zawartość wyżej wymienionych pierwiastków zależała także od części wskaźnikowej testowanej rośliny. Największe ilości Mg, K, P i Ca zarejestrowano w częściach nadziemnych, a Na w korzeniach lnu włóknistego. Spośród badanych makroelementów w największych ilościach gromadzony był Ca i K, nieco mniej P i Mg, a najmniej Na.

Słowa kluczowe

EN

common flax; yield; content; ratio; Cr; Fe; Mn; Mg; Na; K; P

PL

len włóknisty; plon; zawartość; stosunki; Cr; Fe; Mn; Mg; Na; K; P

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 10, nr 9
• Strony: 833--839
• Opis fizyczny: 2 rys., 1 tabela, bibliogr. 13 poz.

Twórcy

autor

Antonkiewicz J.

• Department of Agriculture Chemistry, University of Agriculture, Al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, tel. 0/.../12/662 43 50, tel./fax 0/.../12/662 43 41

• Department of Agriculture Chemistry, University of Agriculture, Al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, tel. 0/.../12/662 43 50, tel./fax 0/.../12/662 43 41,

Bibliografia

• [1] Hojden B.: Wiad. Zielar., 1994, 9, 7-8.
• [2] Kurchański M.: Uprawa lnu włóknistego. PWRiL, Warszawa 1982, 156 p.
• [3] Grzebisz W., Potarzycki J. and Cieśla L.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1998, 460, 697-708.
• [4] Alexander M., Hatzinger P.B., Kelsey J.W., Kottler B.D. and Nam K.: Ann. New York Acad. Sci., 1997, 829, 1-5.
• [5] Ostrowska A., Gawliński S. and Szczubiałka Z.: Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Katalog. Wyd. IOŚ, Warszawa 1991, 334 p.
• [6] Preś J. and Kinal S.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1996, 434, 1043-1061.
• [7] Gorlach E.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1993, 409, 13-20.
• [8] Galler J.: Der Förderungsdienst, Beratungsservice, 1992, 9, 61-69.
• [9] Falkowski M., Kukułka I. and Kozłowski S.: Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Wyd. AR, Poznań 2000, 132 p.
• [10] Krzywy J. and Krzywy E.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 2001, 480, 253-258.
• [11] Wiśniowska-Kielian B.: Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 2001, 480, 345-356.
• [12] Szoszkiewicz J. and Znamirowski M.: Zawartość mikroelementów w runi użytków zielonych Wielkopolski, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1989, 325. 181-185
• [13] Bobrecka-Jamro D. and Szpunar-Krok E.: Fragm. Agron., 2002, XIX(2/74), 52-58.