Roczne zmiany biomasy fitoplanktonu i wskaźników zanieczyszczeń organicznych w rzekach

• Autorzy: Siwek H. , Wybieralski J. , Gałczyńska M.

Warianty tytułu

EN

Annual Changes of Phytoplankton Biomass and of Organic Contaminants in Rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiany zawartości biomasy i wskaźników zanieczyszczeń organicznych w powierzchniowych wodach trzech rzek: Odry, lny i Regi obserwowano przez trzy lata hydrologiczne (od października 1993 r. do września 1996 r.). Jako wskaźnik zawartości biomasy obumarłego fitoplanktonu przyjęto zawartość feofityny_a (Feo_a), a wskaźnikami ogólnego zanieczyszczenia substancjami organicznymi w wodach były: pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT 5) oraz chemiczne zapotrzebowanie tlenu chromianowe (ChZT-Cr). W lnie i Redze zawartość Feo_a była porównywalna, średnie roczne zawartości wynosiły odpowiednio 4,2 i 5,0 mg . m-3, natomiast w rze_e Odrze były znacznie wyższe i wynosiły 23 mg . m-3. Średnie roczne wskaźniki zanieczyszczenia substancjami organicznymi we wszystkich rzekach były porównywalne, ChZT-Cr wahało się w przedziale 31,6-39,8 mgO2 . dm-3, a BZT5 w przedziale 4,1-4,56 mgO2 . dm-3. Dodatkowo w rzece Odrze odnotowano sezonowość zmian zawartości Feo_a oraz BZT5 i ChZT-Cr, w sezonie wegetacyjnym osiągały one wartości maksymalne, a w sezonie zimowym wartości minimalne. W dwóch pozostałych rzekach zaobserwowano sezonowość zmian jedynie w przypadku Feo_a. Przeprowadzone badania wskazują, że w rzece Odrze zanieczyszczenia organiczne mogą w znacznym stopniu pochodzić z rozkładu obumarłych glonów, natomiast w lnie i Redze ze źródeł allochtonicznych.

EN

Changes of biomass and dissolved organic compounds content in surface water of 3 rivers: Odra, Ina and Rega during hydrological year were analysed during period 1994-1996. The content of pheophytine_a (Feo_a) served as an indicator of the dead phytoplankton, and as indexes of the total pollution of water by organic substances were used: 5-day biochemical oxygen demand (BOD5) and chromate chemical oxygen demand (COD-Cr). The content of Feo_a in Ina and Rega was comparable - 4.2 and 5.0 mg. m -3, respectively. The average yearly indexes of pollution by organic substances were similar in all three rivers, COD-Cr was 36.9-39.8 mgO2 . dm-3, and BOD5 was in the range of 4.1-4.56 mgO2 . dm-3. Additionally, in the Odra river there were seasonal changes of all three indexes, during the vegetation season they were the highest, and during winter the lowest. In the two other rivers seasonal changes were observed only for Feo_a. This study have shown that organic pollutants in the Odra river can to a great extent be traced to dead algae, whereas in Rega and Ina to other sources. Comparable levels of the indexes of pollution by organic substances found in the rivers, so different as far as the biomass production was concerned, may be due to the fact that the self-cleaning processes in Ina and Rega are less active then in the Odra river.

Słowa kluczowe

PL

wody powierzchniowe; rzeki; zanieczyszczenia organiczne; feofityna_a

EN

surface waters; rivers; organic contaminants; pheophytine_a

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 9, nr 2-3
• Strony: 291--296
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Siwek H.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Chemii Ogólnej, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. 0/.../91/425 02 73, faks 0/.../91/487 19 62

autor

Wybieralski J.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Chemii Ogólnej, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. 0/.../91/425 02 73, faks 0/.../91/487 19 62

autor

Gałczyńska M.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Chemii Ogólnej, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. 0/.../91/425 02 73, faks 0/.../91/487 19 62

Bibliografia

• [1] Dojlido J.R.: Chemia wad powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.
• [2] Sugiyama Y., Sugiyama M. i Hori T.: Limnol., 2000, 1, 171-176.
• [3] Poleszczuk G.: Materiały Uniwersytetu Szczecińskiego 1996, Konferencje 19, s. 161-180.
• [4] Guidelines for the Baltic Monitoring Programme for the Second Stage.: Baltic Marine Environment Protection Commission, Helsinki 1983, s. 94-100.
• [5] Lorenzen C.J.: Limnol. Oceanogr. 1967, 12, 343-346.
• [6] Hermanowicz W.: Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków, Arkady, Warszawa 1976.
• [7] Lampert W. i Sommer U.: Ekologia wód śródlądowych, PWN, Warszawa 1996, s. 346-350.
• [8] Siwek H., Wybieralski J. i Gałczyńska M.: Ekol. Techn., 2000, 8(2), 42-47.
• [9] Sztelak J.: Kompleksowa ocena jakości wód na obszarze RZGW Gdańsk i RZGW Szczecin. Przemysłowe i komunalne źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych z identyfikacją i opracowaniem punktów zrzutu i sieci hydrograficznych na obszarze RZGW Gdańsk i RZGW Szczecin według wielofunkcyjnego systemu informatycznego gospodarka wodna, cz. 2, t. 6, NFGW, Katowice 1994-1995.
• [10] Kurejshevich A.V.: Hydrobiol. J., 1995, 31(3), 67-76.