Wpływ transregionalnego transportu zanieczyszczeń na stan powietrza atmosferycznego w rejonie Trójmiasta (Polska). Cz. II. Wykorzystanie analizy wariacji i analizy wiązkowej

• Autorzy: Astel A. , Mazerski J. , Polkowska Ż. , Namieśnik J.

Warianty tytułu

EN

Effect of Transregional Transport of Pollutants on Atmospheric Air Quality in the Area of Tricity (Poland). Part II. Application of Analysis of Variance and Cluster Analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie analizy wyników pomiarów poziomów stężenia: NO3-, SO4 2--, F-, AI3+, Cl-, NH4+, PO4 3--, Fe3+, Ca2+, K+ i Mg2+ oraz pomiarów pH i przewodności elektrolitycznej próbek wód opadowych na terenie Trójmiasta z zastosowaniem techniki dwuwymiarowej analizy wariancji wykazano wpływ transregionalnego transportu zanieczyszczeń na ogólny stopień zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w regionie. Stwierdzono, że lokalizacja punktów pobierania próbek opadów atmosferycznych na dużym obszarze aglomeracji trójmiejskiej nie wpływa statystycznie istotnie na fluktuacje poziomów stężenia analitów w próbkach. Wykazano natomiast, że istotny wpływ dostrzega się, analizując kierunki migracji mas powietrza atmosferycznego.

EN

On the basis of two-dimensional variance analysis of results of determination of concentralion of NO3-,SO4 2-, F-, Al3+, Cl-, NH4+, PO4 3-, Fe3+, Ca2+, K+ and Mg2+, and of measurement of pH and eleclrolytic conductivity of precipitation water samples collected in the Tricity area, it was shown that transregional transport of poIlutants affects the degree of total pollution of the atmosphere in this region. Over the large area of the Tricity agglomeration fluctuations in analytes concentrations in precipitation water samples are not affected on statisticaIly significant level by localizalion of sampling sites but they are by transport direction of air masses.

Słowa kluczowe

PL

opady atmosferyczne; zanieczyszczenia nieorganiczne; transregionalny transport zanieczyszczeń; analiza wariancji; analiza wiązkowa

EN

atmospheric precipitation; inorganic pollutants; transregional transport of pollutants; analysis of variance; cluster analysis

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2001
• Tom: Vol. 8, nr 6
• Strony: 581--600
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Astel A.

• Katedra Chemii Analitycznej, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk, tel. [phone], faks 058/347 26 94

autor

Mazerski J.

• Katedra Technologii Leków i Biochemii, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk

autor

Polkowska Ż.

• Katedra Chemii Analitycznej, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk, tel. [phone], faks 058/347 26 94

autor

Namieśnik J.

• Katedra Chemii Analitycznej, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk, tel. [phone], faks 058/347 26 94

Bibliografia

• [1] Zanieczyszczenie powietrza w Polsce w 1993 r., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1995.
• [2] Biziuk M., Kot A., Polkowska Ż., Makuch B., Janicki W., Tyszkiewicz H., Wiergowski M., Wolska L., Zabiegała B., Namieśnik J. i Pacyna J.: Zanieczyszczenia organiczne wód w strefie przybrzeżnej Morza Bałtyckiego, Materiały konferencyjne IV Konferencji „Chemia, geochemia i ochrona środowiska morskiego”, Sopot, 16 lutego 2000, Sekcja Chemii i Biochemii, s. 10.
• [3] Wolska L., Galer K., Górecki T. i Namieśnik J.: Talanta, 1999, 50, 985-991.
• [4] Wolska L., Wiergowski M., Galer K., Górecki T. i Namieśnik J.: Chemosphere, 1999,39, 1477-1486.
• [5] Wolska L., Olszewska C., Turska M., Zygmunt B. i Namieśnik J.: ibid., 1998, 37, 2645-2651.
• [6] Astel A., Mazerski J., Polkowska Ż. i Namieśnik J.: Analiza chemometryczna w oznaczaniu chemicznych zanieczyszczeń opadów atmosferycznych w rejonie Trójmiasta. Cz. I: przygotowanie danych. Chem. Inż. Ekol., 2001, 8(1), 19-37.
• [7] Polkowska Ż., Astel A., Grynkiewicz M., Górecki T. i Namieśnik J.: Studies on intercorrelation between co-occuring ions in precipitation waters in the area of Tricity (Poland), (praca wysłana do redakcji czasopisma „Atmospheric Environment”).
• [8] Polkowska Ż., Astel A. i Namieśnik J.: Oznaczanie poziomu zawartości zanieczyszczeń nieorganicznych w wodach opadowych na terenie Trójmiasta. Materiały konferencyjne VI Polish conference of analytical chemistry, 9.07-14.07.200, Gliwice, Polska, t. 2, Komitet Chemii Analitycznej PAN, Gliwice 2000.
• [9] Polkowska Ż., Astel A., Grynkiewicz M. i Namieśnik J.: Rainwater Quality as an Indicator of Atmospheric Pollution in the Gdansk-Sopot-Gdynia Tri-city Area (Poland), Materiały konferencyjne „Fifth International Symposium and Exhibition on Environmental Contamination in Central and Eastern Europe”, 12.09-14.09.2000, Praga, Czechy.
• [10] Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdańsk 1999.
• [11] Ruijgrok W. i Römer F.G.: Atmos. Environ., 1993, 27A, 637-652.
• [12] http://edukacja.mp.pl/stat/stat13.shtml.
• [13] Stanisz A.: Przystępny kurs statystyki w oparciu o program STATISTICA PL on przykładach z medycyny, StatSoft, Kraków 1998.
• [14] Czermiński J.B., Iwasiewicz A., Paszek Z. i Sikorski A.: Metody statystyczne dla chemików, PWN, Warszawa 1986.
• [15] Brandt S.: Analiza danych, PWN, Warszawa 1998.
• [16] Johnson R.: Elementary Statistiscs 4th Edition, PWS Publishers, USA 1984.
• [17] Sequeira R. i Lai C.C.: Atmos. Environ., 1998, 32, 133-144.
• [18] Nascu H. i Jäntschi L.: Rev. Anal. Chem., 1999, 18, 409-455.
• [19] Miller J.N.: Analyst, 1991, 116, 3-14.
• [20] Ott L.: An Introduction to Statistical Methods and Data Analysis, PWS Publishers, USA 1984.
• [21] Łomnicki A.: Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, PWN, Warszawa 1999.
• [22] Mazerski J.: Podstawy chemometrii, Wyd. Polit. Gdańskiej, Gdańsk 2000.
• [23] Roux M.: Basic procedures in hierarchical cluster analysis, [w:] Applied multivariate analysis in SAR and environmental studies (J. Devillers i W. Karcher ed.), Kluwer Academic Publishers, Londyn 1991.
• [24] Aruga R., Gastaldi D., Negro G. i Ostacoli G.: Anal. Chimica Acta, 1995, 310, 15-25.
• [25] Reisenhofer E., Picciotto A. i Li D.: ibid., 1995, 306, 99-106.
• [26] Lin N.-H., Lee H.-M. i Chang M.-B.: Water, Air, Soil Pollut., 1999, 113, 241-260.
• [27] Ward J.H.: J. Amer. Stat. Assoc., 1963, 58, 236-246.
• [28] Saxena A., Kulshrestha U.C., Kumar N., Kumari K.M. i Srivastaya S.S.: Atmos. Environ., 1996, 30, 3405-3412.
• [29] Tanner P.A.: ibid., 1999, 33, 1757-1766.