Zastosowanie mikrosorpcji na stałym sorbencie (Solid Phase Microextraction, SPME) w analizie powietrza. Metodologia i pomiary na stanowiskach pracy

• Autorzy: Kozieł J. , Pawliszyn J. , Legęć E. , Mrówczyńska E. , Podsiadło E. , Biernat J. , Jarosz M.

Warianty tytułu

EN

Application of Solid Phase Microextraction (SPME) in Air Analysis. Methodology and Measurements in Occupational Air Environments

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Mikrosorpcja na stałym sorbencie (solid phase microextraction, SPME) może eliminować wiele niedogodności konwencjonalnych metod analitycznych dzięki połączeniu kilku etapów postępowania: pobierania próbek, ich zagęszczania i bezpośredniego podawania do standardowego dozownika chromatografu gazowego. Od początku lat dziewięćdziesiątych SPME jest stosowana do pobierania próbek i analiz środowiskowych. W niniejszej pracy przedstawiono podstawy wybranych postępowań analitycznych z użyciem SPME mających na celu analizę powietrza na zawartość lotnych związków organicznych (LZO) - zarówno za pomocą testów chwilowych, jak i uśrednionych pomiarów. Opisane metody zastosowano do analizy powietrza w wybranych pomieszczeniach technologicznych na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. Zakres mierzonych stężeń wynosił od 0,01 J.lg dm-3 dla dekanu do 22,27 J.lg dm-3 dla toluenu. Otrzymane wyniki porównano z wynikami pomiarów przeprowadzonych metodami tradycyjnymi, w których etap pobierania próbek polegał na sorpcji LZO na węglu aktywnym. Stwierdzono, że metoda mikrosorpcji na stałym sorbencie, dzięki swej czułości i prostocie może być stosowana jako technika pomiarowa alternatywna w stosunku do metod konwencjonalnych.

EN

Solid Phase Microextraction (SPME) can eliminate many common inconveniences associated with conventional analytical methods thanks to the combining of sampling, preconcentration of analytes and direct sample introduction into a standard injector of gas chromatograph. Since early I990s SPME has been used for sampling and in environmental analysis. In this research, the theoretical background of selected analytical SPME procedures used for sampling and determination of volatile organic compounds (VOC) in air are presented. These protocols include spot and time-weighted average sampling. Described methods were applied to the air analysis in selected technological laboratories in the Faculty of Chemistry, Warsaw University of Technology. Concentrations of the determined compounds varied from [formula] (for decane) to [formula] (for toluene). The obtained results were compared with those associated with the use of the conventional method, where sampling was performed by sorption of the analytes on activated carbon. Because of its sensivitivity and simplicity, the SPME technique can be used as the alternative to conventional methods.

Słowa kluczowe

PL

mikrosorpcja na stałym sorbencie; lotne związki organiczne (LZO); chromatografia gazowa; analiza powietrza; pomieszczenia zamknięte; pobieranie i przechowywanie próbek

EN

solid phase microextraction; volatile organic compounds; gas chromatography; indoor ai analysis; sampling and storage of environmental samples

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2001
• Tom: Vol. 8, nr 2-3
• Strony: 159--175
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kozieł J.

• Department of Chemistry, University of Waterloo, Waterloo, Ontario, Canada
• Texas Agricultural Experiment Station, 6500 Amarillo Blvd., West; Amarillo, TX 79106, USA

autor

Pawliszyn J.

• Department of Chemistry, University of Waterloo, Waterloo, Ontario, Canada

autor

Legęć E.

• Uczelniane Laboratorium Badań Środowiskowych, Politechnika Warszawska

autor

Mrówczyńska E.

• Uczelniane Laboratorium Badań Środowiskowych, Politechnika Warszawska

autor

Podsiadło E.

• Uczelniane Laboratorium Badań Środowiskowych, Politechnika Warszawska

autor

Biernat J.

• Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa

autor

Jarosz M.

• Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa

Bibliografia

• [1] National Institute for Occupational Safety and Health, Manual of Analytical Methods, 4th ed., Centers for Disease Control and Prevention, 1994.
• [2] Environmental Protection Agency: Compendium of Methods for the Determination of Toxic Organic Compounds in Ambient Air, 2nd ed., Center for Environmental Research Information, Cincinnati 1996.
• [3] Zabiegała B., Przyk E., Przyjazny A. i Namieśnik J.: Anal. Chem. 2000, 45, 11.
• [4] Zabiegała B., Namieśnik J., Przyk E. i Przyjazny A.: Chemosphere, 1999, 39, 2035.
• [5] Pawliszyn J.: Solid Phase Microextraction — Theory and Practice, Wiley-VCH, New York 1997.
• [6] Pawliszyn J. (red.): Applications of Solid Phase Microextraction, 1st ed., The Royal Society of Chemistry, Hertfordshire 1999.
• [7] Scheppers-Wiercinski S.A. (red.): Solid Phase Microextraction: a Practical Guide, 1st ed., Marcel Dekker, New York 1999.
• [8] Koziel J., Jia M. i Pawliszyn J.: Anal. Chem. 2000, 72, 5178.
• [9] Augusto F., Koziel J. i Pawliszyn J.: ibid. 2001, 73, w druku.
• [10] Jia M., Koziel J., Pawliszyn J.: Field Anal. Chem. Technol. 2000, 4, 73.
• [11] Koziel J., Shurmer B. i Pawliszyn J.: J. High Resolution Chromatogr. 2000, 23, 343.
• [12] Ligor M. i Buszewski B.: J. Chromatogr. A. 1999, 847, 161.
• [13] Chai M. i Pawliszyn J.: Environ. Sci. Technol. 1995, 29, 693.
• [14] Grote C. i Pawliszyn J.: Anal. Chem., 1997, 69, 587.
• [15] Eisen R., Pawliszyn J., Barinshetyn G. i Chambers D.: Anal. Commun. 1998, 35, 187.
• [16] Martos P., Pawliszyn J.: Anal. Chem. 1997, 69, 206.
• [17] Martos P., Saraullo A. i Pawliszyn J.: ibid. 1997, 69, 402.
• [18] Martos P. i Pawliszyn J.: ibid. 1998, 70, 2311.
• [19] Wardencki W. i Namieśnik J.: ibid. 1999, 44, 485.
• [20] Martos P. i Pawliszyn J.: ibid. 1999, 71, 1513.
• [21] Khaled A. i Pawliszyn J.: J. Chromatogr. A. 2000, 892, 455.
• [22] Elke K., Jerman E., Begerov J. i Dunemann J.: J. Chromatogr. A. 1998, 826, 191.
• [23] Czerwiński J., Zygmunt B. i Namieśnik J.: Fresenius Environ. Bull. 1996, 5, 55.
• [24] Namieśnik J., Gorlo D., Wolska L. i Zygmunt B.: Analusis, 1998, 26, 170.
• [25] Gorlo D., Zygmunt B., Dudek M., Jaszek A., Pilarczyk M. i Namieśnik J.: Fresenius J. Anal. Chem. 1999, 363, 696.
• [26] Koziel J., Jia M., Khaled A., Noah J. i Pawliszyn J.: Anal. Chim. Acta, 1999, 400, 153.
• [27] Gorlo D., Wolska L., Zygmunt B. i Namieśnik J.: Talanta, 1997, 44, 1543.
• [28] Koziel J., Odziemkowski M. i Pawliszyn J.: Anal. Chem. 2001, 73, 47.
• [29] Odziemkowski M., Koziel J., Irish D. i Pawliszyn J.: Anal. Chem. 2001, w druku.
• [30] Namieśnik J., Zygmunt B. i Jastrzębska A.: J. Chromatogr. A. 2000, 885, 405.
• [31] Ligor M., Ścibiorek M. i Buszewski B.: J. Microcolumn Sep. 1999, 11, 377.
• [32] Koziel J. i Pawliszyn J.: J. Air Waste Manage. Association, 2001, 51, 174.
• [33] Lyman W. J., Reehl W. F. i Rosenblatt D. H.: „Handbook of Chemical Property Estimation Methods”. ACS, McGraw-Hill, Inc., New York 1982, rozdział 17.
• [34] Yaws C.L. „Chemical Properties Handbook”, McGraw-Hill, Inc. New York 1999.
• [35] „Wykaz Największych Dopuszczalnych Stężeń na Stanowiskach Pracy w Zależności od Czasu Narażenia”, DzU 1998, nr 79, Zał. do Rozp. Min. Pracy i Polityki Socjalnej (poz. 513), Warszawa, 17 czerwca 1998.