Kompleksy beta-diketonianowe metali w porostach i ich reakcja z ditlenkiem azotu. Badania powstających rodników iminoksylowych metodą EPR.

• Autorzy: Jezierski A. , Bylińska E. , Czechowski F. , Jerzykiewicz M.

Warianty tytułu

EN

Metal Beta-Diketonate Complexes in Lichens and their Reaction with Nitrogen Dioxide. EPR Investigations of Formed Iminoxy Radicals.

• Konferencja: IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. INTERAKCJA JONÓW METALI W ŚRODOWISKU, Kraków, 1999.05.14
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badano oddziaływanie [wzór] z plechami porostów. Metodą elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR) stwierdzono powstanie rodników iminoksylowych o wzorze [wzór]; warunkiem powstania rodników tego typu jest obecność beta-diketonów lub innych związków z aktywną grupą metylenową, i/albo beta-diketonianowych kompleksów metali d-elektronowych. Reakcji tej sprzyjają ogólne zniszczenia wolnorodnikowe materiału. Jeśli wyrazem owych zniszczeń w plechach porostów jest, jak udowodniono uprzednio, istnienie dużych stężeń rodników typu semichinonowego, to również wydajność tworzenia się rodników iminoksylowych może być miarą ogólnego stanu środowiska, stwierdza się bowiem liniową korelację między stężeniem rodników semichininowych a wydajnością tworzenia rodników iminoksylowych pod wpływem reakcji z [wzór]. Stężenia rodników iminoksylowych generowanych w materiale pochodzenia roślinnego nie przekraczają milionowych części mola; spektroskopia EPR okazuje sie zatem bardzo czułą , aczkolwiek pośrednią metodą wykrywania związków beta-diketonowych w materiałach naturalnych.

EN

Interaction of [formula] with lichen thalli was investigated. On the basis of electron paramagnetic resonance spectroscopy (EPR) the formed iminoxy radicals of formula [formula] were detected and characterised. These radicals are synthetised when beta-diketones (or similar compounds with active methylene group) and/or metal diketonate complexes are present in the investigated materials. The reaction seems to be effective in the case of the high radical destruction of the material. On the basis of previous investigations the concentration of the semiquinone radicals in lichen thalli may be used as a measure of the environmental damage factors. The linear dependance between the concentration of the semiquinone radicals and concentrations of formed iminoxyls is observed; thus, the concentration of the iminoxyls may be used as a measure of the destructive processes in the environment. Concentrations of the iminoxyls in the lichen thalli not exceed several ppm; EPR method detecting the iminoxyls formed during reaction of beta-diketone compounds with [formula] is a sensitive analytical tool for assessment of the beta-diketones present in the lichen thalli and other natural materials.

Słowa kluczowe

PL

beta-diketon; wodny rodnik; EPR; porost; ditlenek azotu

EN

beta-diketone; iminoxyl; free radical; EPR; lichen; nitrogen dioxide

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 1999
• Tom: Vol. 6, nr 5-6
• Strony: 445--452
• Opis fizyczny: 4 rys., bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Jezierski A.

autor

Bylińska E.

autor

Czechowski F.

autor

Jerzykiewicz M.

• Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski, ul. F.Joliot-Curie 14, 50-383 Wrocław, tel. [phone], fax [phone],